Morgunn


Morgunn - 01.12.1986, Qupperneq 63

Morgunn - 01.12.1986, Qupperneq 63
ekki eingöngu rakin til hnignunar hefðbundins kristin- dóms heldur einnig mjög sterkra ítaka (áhrifa) vélgengis- viðhorfa, sem við munum nú víkja að eftir þessa stuttu at- hugun á kristindóminum. Decartes reisti heimspeki sína á eftirfarandi fuliyrðingu: „Ég hugsa, þess vegna er ég“. Um leið víkur hann frá hinni guðfræðilegu hefð með því að gera manninn en ekki Guð að þungamiðju kenningar sinnar. Hann byrjar með því að efast um gildi upplýsinganna er berast honum um skyn- færin. Hann lítur á líkamann sem vél og dýrin sem vélar. Skynsemi mannsins og sjálfsvitund eða sál er það sem greinir hann frá dýrunum. Efahyggja Decai'tesar er sú kenning hans að dýrin væru vélar, átti eftir að hafa af- leiðingar sem hann hefur sennilega ekki séð fyrir. Efa- hyggja hans breytist í almennri árás á trúarlegt kennivald í nafni vísindalegra rannsóknaraðferða og kenningin um dýrin var yfirfærð á manninn þegar framþróun og atferlis- sálarfræðin höfðu óskýrt mörk manns og dýrs og afgreitt hvorttveggja með frumstæðu módeli (líkani) áreitni og svörunar. Viðhorf af þessu tæi gerir lítið úr manninum og mennsku hans og elur af sér tilhneigingu til að líta á hann sem efnisögn einvörðungu sem í besta falli er aðeins háif-líffræðilegur sannleikur. Samtímis því að sálarhugtakið vék fyrir vélgengisvið- horfum í eðlisfræði og síðar líffræði og sálarfræði (þar sem maðurinn er skýrður útfrá efnaskiptum i líkamanum) komust hin algildu verðmæti trúarhefðarinnar á faliandi fót. Framtið mannkynsins á jörðu fór að skipta meira máli en iausn okkar í öðrum heimi eftir andalok okkar í þess- um heimi. Að mörgu leyti var þetta nauðsynlegt fráhvarf frá „annars heims“ viðhorfum, en við þessa algeru kúvend- ingu, varð efnisleg velmegun hin ráðandi þáttur siðfræð- innar. Kenningunni um erfðasyndina var varpað fyrir róða og i staðinn kom trú á eðlislægan góðleik mannsins og möguieika hans á að ná fullkomnun; takmarkið var ekki lengur að snúa baki við heiminum heldur finna fullnægju morgunn 61
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84

x

Morgunn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunn
https://timarit.is/publication/668

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.