Morgunn


Morgunn - 01.12.1986, Síða 64

Morgunn - 01.12.1986, Síða 64
í honum, núna eða í framtíðinni. Það sem einkenndi sið- fræðina var nú nytssemishyggja, sem mest hamingja til handa sem flestum. 1 stað hamingju getum við alveg eins sett efnisgæði: takmarkið er sem mest neysla efnislegra gæða en þau áttu að leiða til mestrar hamingju (eða full- nægingar samkvæmt hagfræðinni). Af þessu leiðir að efn- islegir hagsmunir einstaklingsins og hópsins er það sem mestu varðar, Adam Smith færði rök fyrir því að al- mannaheill væri best þjónað með því að hver og einn þjón- aði eigin hagsmunum en Marx hélt því fram að koma yrði í veg fyrir að einstaklingarnir sköruðu eldað eigin köku með því að þjóðnýta framleiðslutækin; Adam Smith var fulltrúi hins frjádsa markaðskerfis en Marx ríkisrekstrar- ins. Athyglisvert er að yfirlýst markmið beggja er vel- megun einstaklingsins, enda þótt leiðirnar, sem þeir vilja fara, séu ólíkar. Hvaða þýðingu hefur nú þetta fyrir siðfræðina? Tækni- framfarir, einkum á sviði boðmiðlunar, geta fært vaid- höfunum enn meiri völd. Alræði verður mögulegt í bókstaflegri merkingu. 1 alræðisríkjum er kenningin um sem mesta hamingju til handa sem flestum túlkuð sem stuðningsyfirlýsing við ríkið á þeirri forsendu að það sé fulltrúi flestra. (Hins mikla meirihluta). Samfélagið eða Ríkið verður sá kvarði er allt annað miðast við þar sem hugmyndafræðin er reist á efnishyggju. Maðurinn er lítil skrúfa í risastórri vél; hann er leystur undan allri sið- ferðilegri ábyrgð gegn því skilyrði að hann lúti viija vald- hafanna. Hin pólitíska og félagslega siðfræði er nú alls- ráðandi; hún hefur svelgt í sig trúarhvötina með eldmóði byltingarhugsjónarinnar og oft sækir hún viðbótarafl til þjóðernishyggju. Félagsleg og pólitísk hlýðni er verðlaun- uð, ekkert er yfirskilvitlegt nema framtíðin, mannkyninu er fórnað fyrir hugmynd. Afleiðingin verður sú að hinn andlega snauði maður tapar áttum. Djúpsálarfræðin hefur bent á nokkrar af þeim hættum sem þetta hefur í för með sér. Neumann segir: „Með því að samsama persónulegt egó sitt fyrir hinu persónulega í 62 MOHGUNN
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Morgunn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunn
https://timarit.is/publication/668

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.