Morgunn


Morgunn - 01.12.1986, Qupperneq 64

Morgunn - 01.12.1986, Qupperneq 64
í honum, núna eða í framtíðinni. Það sem einkenndi sið- fræðina var nú nytssemishyggja, sem mest hamingja til handa sem flestum. 1 stað hamingju getum við alveg eins sett efnisgæði: takmarkið er sem mest neysla efnislegra gæða en þau áttu að leiða til mestrar hamingju (eða full- nægingar samkvæmt hagfræðinni). Af þessu leiðir að efn- islegir hagsmunir einstaklingsins og hópsins er það sem mestu varðar, Adam Smith færði rök fyrir því að al- mannaheill væri best þjónað með því að hver og einn þjón- aði eigin hagsmunum en Marx hélt því fram að koma yrði í veg fyrir að einstaklingarnir sköruðu eldað eigin köku með því að þjóðnýta framleiðslutækin; Adam Smith var fulltrúi hins frjádsa markaðskerfis en Marx ríkisrekstrar- ins. Athyglisvert er að yfirlýst markmið beggja er vel- megun einstaklingsins, enda þótt leiðirnar, sem þeir vilja fara, séu ólíkar. Hvaða þýðingu hefur nú þetta fyrir siðfræðina? Tækni- framfarir, einkum á sviði boðmiðlunar, geta fært vaid- höfunum enn meiri völd. Alræði verður mögulegt í bókstaflegri merkingu. 1 alræðisríkjum er kenningin um sem mesta hamingju til handa sem flestum túlkuð sem stuðningsyfirlýsing við ríkið á þeirri forsendu að það sé fulltrúi flestra. (Hins mikla meirihluta). Samfélagið eða Ríkið verður sá kvarði er allt annað miðast við þar sem hugmyndafræðin er reist á efnishyggju. Maðurinn er lítil skrúfa í risastórri vél; hann er leystur undan allri sið- ferðilegri ábyrgð gegn því skilyrði að hann lúti viija vald- hafanna. Hin pólitíska og félagslega siðfræði er nú alls- ráðandi; hún hefur svelgt í sig trúarhvötina með eldmóði byltingarhugsjónarinnar og oft sækir hún viðbótarafl til þjóðernishyggju. Félagsleg og pólitísk hlýðni er verðlaun- uð, ekkert er yfirskilvitlegt nema framtíðin, mannkyninu er fórnað fyrir hugmynd. Afleiðingin verður sú að hinn andlega snauði maður tapar áttum. Djúpsálarfræðin hefur bent á nokkrar af þeim hættum sem þetta hefur í för með sér. Neumann segir: „Með því að samsama persónulegt egó sitt fyrir hinu persónulega í 62 MOHGUNN
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84

x

Morgunn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunn
https://timarit.is/publication/668

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.