Morgunn - 01.06.1993, Blaðsíða 25

MORGUNN
liggur við að segja þarfaö prófa kennisetningar trúarinnar
og þann lærdóm sem aðrir hafa dregið af breytni sam-
kvæmt trúnni. Án þessarar sjálfstæðu upplifunar er eins
og inntak trúarinnar glatist og eftir sitji formið eitt. Má þá
einu gilda hvort boðendur þeirrar trúar sem fyrir er telji að
þessa reynslu megi öðlast innan trúarinnar sjálfrar sem
stofnunar. I þessu felst einskonar endursköpun trúarinnar
þar sem sömu frumþættimir lifa áfram en hvötin er sú að
þeir séu sagðir upp á nýtt í samhengi og túlkun sem skilja
má á hverjum nýjum tíma. Hér er ég kominn að megin-
viðfangsefni mínu, en það eru þær trúarhugmyndir sem
falla utan hefðbundinna trúarstofnana og kenninga og ég
vil til hægðarauka kalla dulhyggju.
Endursköpun sem þessi hlýtur að fela í sér að allar
grundvallarhugmyndir þeirrar trúar sem fyrir er, verður að
taka til endurskoðunar. Gildir þá einu hvort rætt er um eðli
Almættisins, skilning á lífi og kenningu fulltrúa hans á
jörðinni eða hornsteina þess siðferðis sem ríkjandi trú
boðar. Þær hugmyndir sem ég vil einu nafni kenna við
dulhyggju eru ekkert annað en endurskoðun af þessum
toga. í raun gætir mikils misskilnings á því hvað þetta
fyrirbæri er. I raun er dulhyggja í þessum skilningi mínum
ekkert annað en samheiti yfir fjölda ólíkra hugmynda sem
notað er til einföldunar í málinu. Hún er tilvísun sem
notuð er til þess að spara sér það ómak að telja upp ótil-
tekinn fjölda hugmynda sem eiga oft ekkert annað sam-
eiginlegt en að vera líkar í eðli sínu. Þær eiga það allar
sameiginlegt að þær falla í flokk þeirra hluta sem ekkert
verður sagt um með öryggi og vissu, en á sama tíma falla
þær jafnframt utan hins flokksins sem ekkert verður sagt
um með öryggi og vissu en við viðurkennum samt og
köllum hefðbundin trúarbrögð. Tilhneigingar gætir í þá átt
að líta á hverskonar dulhyggju og fylgismenn slíkra
hugmynda sem stofnun og að þar með séu allir sem einn,
23