Morgunn - 01.06.1993, Blaðsíða 63

MORGUNN
þess hversu fyrirferðarmikil þessi fyrirbæri eru á íslandi
hafa sögusagnimar að sama skapi verið fjölskrúðugar og
fyrirferðarmiklar. Ungar sálir eiga hins vegar afar erfitt
með að skilja slíka reynslu og hafa reynt að koma henni í
skiljanlegt form. Afleiðingin af þeirri viðleitni er sú að
lýsingarnar á þessum heimi huldufólksins eru mun
efniskenndari og líkari lýsingum á mannheimum en efni
standa til. Heimur huldufólksins er miklu fremur mynd af
hliðstæðum við mannlífið sem birtast ykkur til þess að
draga eitthvað tiltekið fram í dagsljósið sem orðið getur
ykkur að gagni.
Til þess að flækja málið enn frekar fyrir ykkur, viljum við
draga enn eina staðreynd um þessi mál fram í dagsljósið.
Það kemur stundum fyrir að þið rekist á aðrar mannverur
sem eru ekki mannverur í raun, heldur nokkurs konar
endurvarp af reynslu ykkar. Þannig kunnið þið að hitta
karl eða konu og eiga stutt samskipti við hana. í næstu
andrá er þessi manneskja horfin fyrir horn og þið leitið
hennar en hún virðist hafa gufað upp. Þær einfaldlega
hverfa. Það sem á sér stað er það að ykkur birtist ekki
raunveruleg efnisleg manneskja, heldur endurvarp af
reynslu ykkar, endurvarp sem kennir ykkur eitthvað eða
vekur ykkur upp til umhugsunar um eitthvert tiltekið
atriði. Nokkurs konar áminning. Sum slíkra fyrirbæra (þau
eru vitaskuld af misjöfnum toga) birtast ykkur til þess að
hjálpa ykkur að takast á við eigin ótta. Margt af því sem
birtist í þjóðsögum og ævintýrum á uppruna sinn í ótta
mannfólksins. Ótta sem ættaður er frá eðlislægu stöðinni,
sem er frumtæki okkar til þess að glíma við lífsafkomuna.
Eðli smábamasálna er að nafngreina og tengja þennan ótta
við öfl sem þær þekkja úr náttúrunni. Það er þeirra leið til
þess að ná tökum á ótta sínum. Tilhneigingin er að ýkja
það hvemig þessi birting óttans er auðkennd. Þess vegna
eru þær myndir sem þessi dulbúni ótti tekur á sig gjarna úr