Morgunn - 01.06.1993, Blaðsíða 27

MORGUNN
betur eða verr. Eins mætti spyrja hvers þeir eiga að gjalda
sem ekki hafa heyrt þess getið að uppi hafi verið maður að
nafni Jesús Kristur? Þetta viðhorf kristinnar kirkju hefur
mótað hugarfar og siðferði kristinna manna öðru fremur í
mínum huga. Að baki því blundar tilhneiging til þess að
neita að horfast í augu við þá ábyrgð sem hver og einn
maður ber á siðlegri breytni sinni. Eg er ekki að kenna
kristinni kirkju um eitt eða neitt, heldur miklu fremur að
benda á að þetta viðhorf elur fremur á þeirri tilhneigingu
að einblína á flísar í augum annarra en bjálkann í eigin
auga; að leita skýringa á eigin atferli í ytri aðstæðum
fremur en að axla þær byrðar sjálfur. Sameiginlegur
grunntónn í hugmyndum margra dulhyggjumanna er sá að
við berum hvert og eitt okkar ábyrgð á eigin lífi og
gjörðum, við veljum okkur sjálf þær aðstæður sem við
búum við og það er okkar að ákveða hvort við sættum
okkur við þær aðstæður eða leitum nýrra leiða.
Hér er að mínu mati að finna dæmi um vangaveltur
sem hafna einhverju viðteknu og geta af sér nýtt lífs-
viðhorf. Slíkt lífsviðhorf hefur í mínum huga í för með sér
veigamiklar viðhorfsbreytingar til lífsins og siðferðilegur
undirtónn þess er sterkur. Þetta segi ég vegna þess að ef
við gefum okkur það að enginn maður geti valið fyrir
annan mann þá neyðist hver og einn til að taka líf sítt til
gagngerrar endurskoðunar og endurmeta sjálfan sig sem
siðferðilegan geranda. Eg held að slfkt viðhorf auki
siðferðisvitund okkar. Gamla aðferðin, að varpa ábyrgð-
inni á aðra, blindar menn í mati þeirra á réttri og rangri
breytni sjálfra sín. Hún verður hlutdrægari en ella þar sem
hún skírskotar til ytri réttlætinga fyrir athöfnum og
gerandinn lítur ekki á sjálfan sig sem þátttakanda. Inn-
byggt í þessa hugmynd er, að ég held, að með því að hver
og einn hefur aðeins sjálfum sér að mæta, í þessum
skilningi, þá séum við tilneydd til þess að skoða og skilja
25