Sjómaðurinn - 01.10.1939, Blaðsíða 16

10
SJÓMAÐURINN
Óscar Clausen:
Hákarlalegur Torfa á Kleifum
Oscar Clausen er þolinmóður fræða-
þulur, sem jiræðir fróðleik gamalla ís-
lenskra handrita, og ritar hann á nútíma-
mál af óvenjulegri skarpskygni. Eru fróð-
leiksþættir Oscars Clausens orðnir af-
burða vinsælir, og birtist hér einn þeirra.
Bók Clausens: „Sögur af Snæfellsnesi,
hefir hlotið miklar vinsældir.
TORFI var sonur hins göfuga manns Einars
dannehrogsmanns Jónssonar í Kollafjarðar-
nesi, en bróðir Torfa var m. a. Ásgeir alþingis-
maður á Þingeyrum, sá er bygði liina mildu stein-
kirkju, sem þar stendur enn. Einar faðir Torfa
var efnaður maður, gjöfull og greiðvikinn, og
Ijlessaðist því allur búskapur sinn.
Torfi var fæddur á jólanóttina 1812, Cn þegar
liann var aðeins 2 nátta, var honum komið í fóst-
ur til ekkju, sem Guðrún hét og bjó á Hvalsá, sem
er næsti bær við Kollafjarðarnes. IJjá henni ólst
hann upp til 13 ára aldurs. Guðrún á Hvalsá flutti
að Gestsstöðum í Miðdal og fór Torfi með lienni
þangað og var þá 10 ára gamall. Fyrsta haustið,
sem þau voru á Gestsstöðum, lcom upp eldur í
eldhúsinu þar og lagði hann svo fram í bæjar-
dyrnar, að útgangur úr hænum lokaðist, en fólkið
komst alt út um baðstofuglugga, þ. á. m. Torfi
litli, á nærfötunum einum.
Frost var mikið og heiðskýrt veður, og var nú
Torfa sagt að hlaupa til næsta bæjar, eins nakinn
og hann var og berfættur. Ilann hljóp út í myrkr-
yfirleilt þeir tímar, þegar peningarnir voru
fljótir að koma og fara. Ole Andersen bælti
fnörgum lierteknum skipum við þetta fyrsta og
eftir að hann liafði verið víkingaforingi í nokk-
ur ár, varð hann sjálfur útgerðarmaður og gerði
út mörg skip, seme fluttu honum heim mik-
in gróða af herteknum skipum. En hann upp-
götvaði samt, eins og fleiri, að „fljótt fengið
er fljótt farið“, og að sumir af skipstjórum
hans fóru sjálfir að selja hertekin skip og farm
í erlendum höfnum og svalla þar svo með
skipshöfninni meðan nokkur eyrir var eftir.
ið og náði i mannhjálp af næstu bæjum, svo að
bænum varð I)jargað nema eldhúsinu og þótti
þetta vaslde'ga gert hjá svo ungum dreng. Þvi
furðaði menn á, að hann skyldi ekki kala til stór-
skemda, en honum varð ekkert að meini, aðeins
flagnaði lítið eitt, skinnið af fótum hans. — Svo
fór hann 3 árum síðar heim til foreldra sinna og
ólst þar upp við ve'njuleg bústörf á hinu stóra
búi þeirra í Kollafjarðarnesi, og litróðra norður
á Gjögri.
Þegar Torfi var orðinn 22 ára gamall, dó Guð-
mundur hróðir hans, sem bjó á Kleifum á Sel-
strönd. Yar Torfi þá fenginn til þess að standa
fyrir I)úi hjá ekkju hans, sem Anna hét, og svo
giftist liann henni árið eftir og hjuggu þau upp
frá því á Kleifum við mestu rausn og myndarskap.
Fyrsta búskaparár Tox-fa, á Kleifum árið 1835,
var vetur svo harður upp úr nýári, að liafís fylti
Iliinaflóa og fraus saman, svo að ganga mátti á
milli Vatnsness og Stranda á einmánuði, en um
sumarmálin gerði svo vestanveður, svo að hafis
rak inn að Sveinanesi við Bjarnarf jöi-ð. — Á þeim
árum ge’ngu mörg skip frá Gjögri, oftast um 20,
en flest voru það litlir sexæringar og þetta vor
varð ekki komist á sjó við Gjögur, ]xví að ísinn lá
til sláttir. — Um sumarið vai’ð gróðui'leysi mikið
og svo hrá til votviðra á miðju sumri, svo að á
mörgum bæjurn varð laðan ekki þurkuð og marg-
ir gátu ekki bundið hana inn fyrr en 21 vika var
af sumri. í slíku árferði byrjaði Torfi búskap sinn,
en hann var svo forsjáll, að setja fátt af skepnum
á vetur um haustið og vildi honum ])að til, því að
bæði féllu kýr og sauðfé. —
Torfi var snemma mesta veiðikló og stundaði
allar veiðar af mesta kappi. Hann hygði sér þegar
stórt hákarlaskip og var sjálfur fornxaður á því,
og aflaði altaf svo vel, að hann var 3. aflaliæsti
formaðurinn við Gjögur. Þeir sem skákuðu hon-
um voru Bjarni nokkur Ásge'irsson, ísfirskur at-
orkumaður og sjósóknari, og Andrés Guðmunds-
son frá Gauksdal i Geiradal, annálaður formaður
og þjóðhagasmiður. Á sumrin réri hann svo lil
fiskjar, en á veti'um fór hann daglega á vöðusels-
veiðar í fjörðunum þarna norður frá.
Hákarlaskip Toi’fa hét Skrauti og var hæði fag-
urt og traust, og langbest alh'a skipa í veiðistöð-