Sjómaðurinn - 01.12.1943, Page 36

18
SJÓMAÐURINN
Frá gömlum dögum:
Sumardagurinn fyrsti.
Kl’íir Jún PálN§on.
^YRIR 60—70 árum og áður enn fyrrum var
dagur þessi einn hinn mesti hátíðisdagur árs-
ins, jafnvel á borð við jóla- og nýárshálíðirnar eða
þá réttaferðirnar, en þetta voru í raun og veru einu
hátíðisdagarnir, sem almenningur átli að fagna;
mátti þá gera sér daga-
mun á þeim, frekar en
endranær, og var það
gjört á ýmsa lund.
Annars mátti svo
segja, að allir dagar árs-
ins væri hátíðisdagar
hvers einasta manns,
sem vit og þroska hafðj
náð til þess að geta not-
ið þeirra, jafnvel drengs-
ins litla, sem fékk að
leggja hlunnana framan
við eða aftur undan
bátnum eða skipinu, sem
menn voru að setja á
flot eða draga á land,
eða þá stúlkunnar lillu,
er fékk að bera hvert
soðnmgartrogið af öðru milli búðar og bæjar, því
þá var vinnan ávalll liátíðaefnið fyrir alla, yngri
sem eldri og í henni fengu flestir fullnægingu á-
nægju sinnar og yndisbót, bæði þeir, er heima áttu
í sveilinni, sem þeir, er við sjóinn voru. Vinna og
aftur vinna, var kjörorð þeirra allra, sýknt og
heilagt, því hjá henni vaíð eigi komist á hátíðis-
dögum né helgum, hversu hátíðlegir sem þeir ann-
ars voru. Einkum voru það þó áðurnefndir hátíðis-
dagar, sem sjálfsagt var að væri i minnum hafðir
og þá einkum Sumardagurinn fyrsti fyrir börnin
og unglingana og þá, er vínhneigðir voru. Verður
síðar að því vikið, með hverjum liætti þetla var og
vil ég því víkja að því fáeinum orðum.
Á sveitaheimilum flestum eða öllum — þvi þá
voru engin tómthús til, svo teljandi væri — voru
"e'minr'arnar óhjákvæmilegar, fjárhirðingin
heima fvrir og í heitarhúsum, oft allfjarri bæn-
um, eða þá innivinna, svo sem vefnaður, tóvinna,
tilbúningur reiðinga og reiðvera, fléttun beizlis-
tauma, reiptagla og hnappheldna eða þá -— ef sjáv-
arútgerð var nokkur frá sveitaheimili — að tægja
þurfti hamp i stjórafæri, snúa saman öngultauma
og festa á þá önglana, riða net til hrognkelsaveiða,
fægja önglana svo, að spegilfagrir yrði, klappa
skorur í vaðsteina eða sauma skinnklæði, brækur
og stakka. Alll var þella heimauimið og ekkert af
því aðfengið, nema hampurinn og englið.
Færi öll og lóðarlínur voru snúin í hinu svo-
nefnda reipslagaraverki (,,Rebslagerværk“), og
hefi ég lýst þvi á öðrum staði, („um sjóferðir á
opnum skipum“) og var það kaldsætt verk.
Eins og áður er sagt, var Sumardagurinn fyrsti
gleðiefni fyrir börn og unglinga, þvi þá fengu
þau að taka þátt í lummubakstrinum, bragða á
sumardagsgrautnum eða súpunni, sem vera átli
vinum þeirra, sjómönnunum, til glaðningar á
hátíðisdegi þeirra, sumardeginum fyrsta, en hann
var sameiginlegur fyrir þá og þau að ýmsu leyti
og tilhlökkunin gagnkvæm hjá báðum og innileg.
Væri sjólegt á sumardaginn fyrsta, x-isu menn
árla úr rekkju, þá, sem aðra daga, er útlit var fyrir
að á sjó mætti fara. Var þá farið að birta af degi
og svo langt á liðið, að hrafninn var búinn að vei’pa
fyrir níu nóttum og dagur hættur að setjast á