Bankablaðið - 01.12.1944, Qupperneq 57

BANK ABLAÐIÐ
69
Þó eru nokkur atriði, sein öll voru ágrein-
ingsatriði á fundinum, sem við viljum geta
nánar.
Hvorki Sjóðnum né Bankanum er ætlað
að veita styrki eða gjafir, heldur er þeim
ætlað að ná tilgangi sínum með því að
veita lán og ábyrgðir, eða með því að kaupa
gjaldeyri þeirra þjóða, sem eiga erfitt um
greiðslur um stundar sakir. Til þess að
annast þessi viðfangsefni, er Sjóðnum áætl-
að 8,8 milljarðar dollara stol'nfé og Bank-
anum 9.1 milljarðar. Er gert ráð fyrir að
stofnfé Sjóðsins og Bankans hvors um sig
megi hækka upp í 10 milljarða dollara,
Jjegar fleiri Jtjóðir bætast við að stríðinu
loknu. Auk Jiiess geta einstakar Jtjóðir lán-
að Sjóðnum og Bankanum aukið starfsfé,
ef Jiær telja sér eða alþjóðaviðskiptum hag
að }>ví. Er hér um stórfellt fjármagn að
ræða og olli það ekki ágreiningi. En hitt
tók langan tíma og mikla samninga, að
jafna fjárframlögunum niður á hinar ein-
stöku Jojóðir.
Um framlög til sjóðsins er Jiað að segja,
að Jiar vildu flestar Jijóðir hafa sem hæsta
þátttökuhluti (quota), og var Jtað bæði
vegna Jteirra réttinda til gjaldeyriskaupa,
sem Jjað veitir, og einnig vegna atkvæðis-
réttar við stjórriarkosningar. Var l'yrst reynt
að koma sér saman um meginreglur, sem
hægt væri að jafna framlögum niður eftir.
Höfðu Bandaríkjafulltrúar stungið upp á
því, að lögð væru fram
a) 2% af jDjóðartekjum 1939,
b) 5% af gullforða og gullgildri gjald-
eyriseign 1. janúar 1944,
c) 10% af meðalinnflutningi áranna
1934—38, að báðum árum meðtöld-
um,
d) 10% af mesta mismun á útflutningi
áranna 1934—38.
Það kom þegar í ljós, að miklir erfið-
leikar væru á því að beita einni megin-
reglu, bæði vegna mismunandi aðstöðu ein-
stakra Jijóða fyrir stríð, og eins væntanlega
í stríðslok. Var nú gengið til samninga við
hverja einstaka Jjjóð, og þó höfð hliðsjón
af framangreindum reglum. Náðist að lok-
um samkomulag við fulltrúa flestra Jjjóða,
en þeir fulltrúar, sem gert höfðu ágreining,
tóku hann aftur í lundarlok. Eru jDátttöku-
hlutirnir, eins og aðrar samþykktir, án
skuldbindingar, en Jtó er til Jiess ætlazt,
að engin Jijóð, sem samjDykkir þátttöku, fái
lækkun á sínu framlagi.
Við íslendingar töldum okkur rétt að
reyna að semja um sem lægstan þátttöku-
hlut. Við erum nú ein Jteirra fáu jjjóða,
sem ekki jDurfa lántöku erlendis og eru
frekar aflögufærar. Allar hinar stærri „cre-
dit“-þjóðir töldu ekki eftir sér hátt fram-
lag. En það er hvorttveggja, að við mun-
um þurfa allra okkar muna með, og eins
myndi lítið hafa munað um okkar fram-
lag samanborið við stofnféð allt, þó að það
hefði verið áætlað eftir okkar ítrustu getu.
Ef miðað hefði verið við framangreindar
reglur, hefði okkar þátttökuframlag til
Sjóðsins numið ca. 3.5 milljónum dollara.
En niðurstaðan varð sú, að áætla íslend-
ingum 1 milljón dollara, og var þá tekið
tillit til þess, að okkar núverandi gjald-
eyrisforði getur ekki talizt réttmætur grund-
völlur til að byggja framlagið á. Þar fyrir
gæti síðar fengizt hækkun á þátttökufram-
laginu, ef það teldist æskilegt.
Um hlutafé Bankans var ætlazt til, að
það yrði ájiekkt frá hverri þjóð og fram-
lagið til Sjóðsins. í Jiví efni leituðust ýmsir
við að fá lækkun, þar sem hlutafjáríram-
lagið hefur engin áhrif á lántökuréttinn.
Þótti okkur ekki fært að gera slíka kröfu,
Jiar sem okkar framlag til Sjóðsins hafði
verið áætlað mjög hóflega.
Eins og sést á SamJjykktum Sjóðsins og
Bankans, Jtá ber að greiða tiltekinn hluta