Morgunblaðið - 19.12.2008, Page 32

32 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. DESEMBER 2008
✝ Svanur Geirdalfæddist í Gríms-
ey hinn 16. sept-
ember 1935. Hann
andaðist 12. desem-
ber síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Oddur Vagn Hjálm-
arsson, f. 11. júlí
1912 og Freyja Geir-
dal, f. 20. desember
1913. Svanur ólst
upp hjá móðurfor-
eldrum sínum í
Grímsey, þeim Stein-
ólfi Geirdal, f. 26.
nóvember 1875 og Hólmfríði Sig-
urgeirsdóttur, f. 19. júlí 1879.
Svanur átti fjögur
hálfsystkini úr föð-
urætt og átta úr
móðurætt.
Svanur kvæntist
Unu Guðmunds-
dóttur, f. 15. mars
1938. Þau eignuðust
fimm börn, þau
Lindu Björk, f. 1959,
Hrafnhildi, f. 1960,
Guðmund Rafn, f.
1963, Arnar, f. 1967
og Höllu, f. 1977.
Barnabörnin eru 11.
Útför Svans fer fram
frá Akraneskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Allstaðar á jarðkringlunni, hvort
sem er í myrkustu afkimum eða á
björtustu flötum, fyrirfinnst dauð-
inn. Þótt hann sé daglega í huga
okkar er hann alltaf jafn fjarlægur,
þar til hann snertir okkur persónu-
lega. Að verða vitni að síðustu and-
vörpum ástvina kallar á afar sterkar
tilfinningar djúpt úr afkimum sálar-
innar, minningar sem hafa ekki
lengi látið á sér bæra. Nú er dagur
að kveldi kominn. Kvöldið hefði
mátt koma fyrr hjá pabba mínum.
Hans stóra persóna hefði aldrei kos-
ið þessi langdregnu örlög, skjót
brottför hefði verið honum nær.
Hann var í umsjá móður minnar síð-
asta áratuginn, hún sá um hann og
þjónustaði allan sólarhringinn. Síð-
ustu mánuðina fyrir andlátið dvaldi
hann á hjúkrunarheimilinu Grund.
Hann var uppalinn í Grímsey hjá afa
sínum Steinólfi Geirdal og ömmu
sinni Hólmfríði Sigurgeirsdóttir.
Eftir andlát afa síns var hann fluttur
úr eyjunni og vistaður í Skagafirði
hjá góðu fólki á Höfða á Höfð-
aströnd. Þar var honum sýnd virð-
ing og gott atlæti sem voru honum
ætíð mjög svo kær. Manndómsárin
gengu í garð og hann flutti til Akra-
ness. Þar tók við fiskvinnsla, sjó-
mennska og síðar lögreglustörf, að
endingu starfaði hann sem yfirlög-
regluþjónn þar til starfsævi lauk.
Hann var mjög bókhneigður maður.
Afi hans hélt að honum bókum og
áhuginn sem þar kviknaði dó aldrei.
Sögur og ljóð voru honum mjög svo
hugleikin og sjálfur skrifaði hann
sögur sem sumar hverjar voru birt-
ar í fjölmiðlum. Hann pabbi minn
var leiftrandi persónuleiki, sem
greip hvert tækifæri til athuga-
semda um menn og málefni og not-
aði þá gjarnan fjölbreytt myndmál
eða viðeigandi tilvitnanir. Aðspurð-
ur hvaðan slíkt kæmi svaraði hann
gjarnan „því stundin er fleyg“.
Hugarheimi þessa ljúfa og blíða
manns verður best lýst með orðum
sem hann skrifaði í afmæliskort til
mín
Tíminn er sem fugl er flýgur hjá,
fer með þyt og engir honum ná.
Við horfum á með hjörtu full af þrá,
hver á sér von uns drottinn lokar brá.
Hvíl í friði.
Guðmundur Rafn
Tengdafaðir minn Svanur Geirdal
er látinn. Þetta eru skrýtin orð að
hafa eftir og víst er að langan tíma
tekur að sætta sig við þau.
Við höfum átt góðar stundir og
skemmtilega tíma saman, sérstak-
lega eru mér minnisstæðar þær
styttri og lengri ferðir sem við höf-
um farið saman um borg og bý á
liðnum árum.
Ógleymanleg er sú veiðiferð sem
við fórum með föður mínum og Níels
á Fremri-Fitjum og fleirum fram að
Arnarvatni fyrir nokkrum árum síð-
an. Svanur var kappsmikill hvað
sem hann tók sér fyrir hendur og í
þessari veiðiferð var það engin und-
antekning. Kappið var stundum svo
mikið að hann féll útbyrðis úr bátn-
um nokkrum sinnum í ískalt Arn-
arvatnið. Þetta lét hann ekkert á sig
fá, þó svo að hann væri rennvotur og
hrakinn í bátnum það sem eftir var
dags í köldu haustveðrinu enda var
Svanur ekki vanur að kvarta, hvað
sem á bjátaði. Svo þegar lagt var að
landi sköpuðust alltaf líflegar um-
ræður um gang mála og það sem
menn höfðu lent í úti á vatninu. Já,
það er óhætt að segja að Svanur hafi
verið beinn þátttakandi í veiðiskapn-
um og hann gaf oft góð ráð um veiði-
skapinn enda uppalinn við veiðar í
sinni frumbernsku út í Grímsey og
þegar hann var á Höfða á Höfða-
strönd, þar sem hann var í sveit á
sínum uppvaxtarárum. Hann hafði
því upplifað tímanna tvenna og vildi
að sjálfsögðu nýta landsins gagn og
nauðsynjar.
Eftir að Svanur hætti að vinna
hafði hann gaman að ferðast og
skoða landið ef tök voru á og var
Skagafjörðurinn þar efstur á blaði. Í
Skagafjörðinn náðum við að fara
tvisvar saman, nú á seinni árum og
það var alltaf jafn gaman að sjá eft-
irvæntingu í augum hans þegar við
fórum um Skagafjörðinn um há-
annatímann. Í báðum þessum ferð-
um okkar var að sjálfsögðu staldrað
við hjá núverandi ábúendum á
Höfða, þeim Friðrik og Guðrúnu.
Nú í seinni tíð tókum við oft rúnt-
inn saman og þá lá leiðin oft um
sjávarsíðuna og um hafnir landsins
eða þá farið út á Gróttu til að fylgj-
ast með skipakomum, sjávargangi
og svo náttúrulega að njóta útsýn-
isins upp á Skaga. Enda leitaði hug-
urinn oft á tíðum þangað og það fór
ekkert á milli mála að Svani leið allt-
af best í nálægð við sjóinn sem
minnti hann á gömlu heimaslóðirn-
ar.
Horfinn er vinur handan yfir sundin,
hryggðin er sár, svo jafnvel tárast grundin.
Þá er svo gott, um ævi megum muna
milda og fagra geymum kynninguna.
Óvæntust ætíð kemur kveðjustundin
kærast í hjarta geymum minninguna.
(Vilhjálmur S.V. Sigurjónsson.)
Það er gæfa að fá að vera í nær-
veru manns sem er þeim eiginleik-
um gæddur sem Svanur bjó yfir.
Elsku Svanur, hvíl þú í friði.
Þinn tengdasonur.
Guðmundur Rúnar Skúlason.
Elsku afi Svanur. Mér fannst vera
mikill missir þegar ég heyrði að þú
varst látinn og það var erfitt að vita
að afi minn væri ekki lengur hérna,
þrátt fyrir að maður vissi að ekki
væri langt í að þú myndir fara. Fullt
af minningum á ég með þér í huga
en aðallega hvað þú varst hugljúfur
og góður afi, líka hvað þú varst mik-
ill grínisti í þér sem kom manni allt-
af til að brosa.
Ég man vel eftir því þegar ég kom
í pössun til ykkar ömmu á Akranesi
og var þar í nokkra daga. Ég og
amma komum svo oft til þín í vinn-
una og þá kom ég í heimsókn inn á
skrifstofuna sem mér fannst svo
gaman, því ég var svo stolt að eiga
afa sem löggu.
Svo man ég líka svo vel eftir því
þegar ég bauð þér að koma að horfa
á mig í sundi og á jólafimleikasýn-
ingu sem þú hafðir svo gaman af.
Alltaf man ég eftir öllum sögunum
sem þú sagðir mér frá þér þegar þú
varst yngri, frá turninum í Grímsey
sem þú ólst upp í og sögunum frá
löggustarfinu. Mér fannst alltaf svo
gaman að heyra þínar áhugaverðu
sögur um það sem þú hafðir lent í.
Þetta eru ekki einu minningarnar
sem ég á um þig heldur líka: þegar
ég var yngri og þú horfðir á Tomma
og Jenna með mér í sjónvarpinu
sem við höfðum bæði ánægju af og
Svanur Geirdal
náði til okkar krakkanna á jafn-
ingjanótum. Leyfði hann gjarnan
strákunum að keyra „Reinsann“ ut-
an alfaraleiða, og leiðbeindi þeim
fróðleiksfúsum löngu áður en þeir
höfðu aldur til. Þær voru líka ófáar
ferðirnar sem fjölskyldur okkar fóru
saman um landið og veiðiferðirnar
með þeim bræðrum, Erni og Hauki
voru oft ævintýralegar. Lífsgleði
þeirra og kímnigáfa smitaði alla
þeirra samferðamenn. Við þessi
tækifæri voru þeir bræður í essinu
sínu og reyndu sífellt að toppa hvor
annan, m.a. í matargerð. Örn var
sjálfmenntaður músíkant og hafði
þróaðan smekk á djasstónlist sem
hann miðlaði óspart og auðgaði með
því tónlistarsmekk okkar systkina.
Á góðri stund mátti finna hann við
píanóið leikandi af fingrum fram
djass í anda Fats Waller.
Við systkinin kveðjum kæran vin,
sannfærð um að nærvera hans hafi
gert okkur að betri mönnum.
Gísli og Helga Liv.
Erni Clausen og tvíburabróður
hans, Hauki, kynntist ég fljótlega
eftir að ég fluttist í Tjarnargötuna
árið 1934. Þau kynni urðu þegar að
vináttu, sem var bæði sterk og sönn
og entist ævina alla, vináttu, sem ég
met mikils. Leikfélagar okkar voru
ekki síst úr Vesturbænum. – Það
var góður og heilbrigður hópur.
Röskir drengir hét okkar ágæta fé-
lag. Við héldum formlega fundi og
stunduðum útivist, leiki og íþróttir,
m.a. á Landakotstúninu. Keppt var í
hlaupum, stökkum og köstum. Mér
þykir líklegt, að þar hafi kviknað
áhugi Arnar á frjálsum íþróttum.
Við vorum bekkjarbræður í mennta-
skóla, útskrifuðumst árið 1948. Eftir
það skildi leiðir nokkuð, en tengslin
rofnuðu aldrei. Síðustu 40 árin höf-
um við verið nágrannar í Garða-
bænum.
Eins og fyrr segir hóf Örn ungur
að stunda frjálsar íþróttir, einkum
grindahlaup og tugþraut, og varð
fljótlega einn fremsti afreksmaður,
sem við Íslendingar höfum átt í
þeim greinum, einkum tugþraut.
Örn vann til margra verðlauna á al-
þjóðlegum mótum. Má þar nefna
gull á Norðurlandamóti 1949 og silf-
urverðlaun á Evrópumeistaramóti
1950. Árið 1951 átti Örn næstbesta
árangur í heiminum í tugþraut. Örn
náði þessum frábæra árangri ekki
aðeins á líkamsstyrk heldur einnig
með mikilli einbeitingu og andlegri
orku. Það er sannfæring mín, að
Örn hefði náð enn lengra, jafnvel á
toppinn, ef hann hefði stundað tug-
þrautina vel aðeins lengur.
Erni var margt til listanna lagt. Í
góðum félagsskap var hann hrókur
alls fagnaðar, lék mikið á píanóið og
var þá oft mikið sungið. Örn var
virkur í félagsstörfum, bæði í há-
skóla og á meðal lögfræðinga. Lög-
fræðin varð lífsstarf Arnar. Í næst-
um hálfa öld rak hann eigin
lögfræðistofu við góðan orðstír.
Með þessum fátæklegu orðum
kveð ég minn æskuvin og þakka
þær mörgu góðu samverustundir,
sem við höfum átt. Við Edda vottum
Guðrúnu og afkomendum okkar
dýpstu samúð.
Steingrímur Hermannsson.
Lokið er ævigöngu afreksmanns
og ljómandi góðs vinar, Arnar Clau-
sen hrl. Við höfum þekkst frá 1939
þegar við vorum að sendast í mið-
bænum, en Örn var þá sendill hjá
Járnvörudeild Jes Zimsen í Hafn-
arstræti, og Haukur bróðir hans
fyrir Soffíubúð í Austurstræti. Á
þeim árum þótti það afbragðs vinna
fyrir unglinga innan við fermingu að
vera sendlar.
Þar sem Örn og fjölskylda hans
bjuggu í Vonarstræti á þessum ár-
um, var miðbærinn, með Miðbæj-
arskólann sem þeir bræður gengu í,
aðalathafnasvæði Arnar og bróður
hans. Ungir voru bræðurnir þegar
þeir byrjuðu að æfa fimleika með
KR. Æfingar fóru þá fram í Mið-
bæjarskóla rétt við heimili þeirra,
en deila við þjálfarann um verðlaun
– 2 krónur (sem var allnokkur fjár-
hæð í þá daga fyrir unga drengi) –
varð þess valdandi, að þeir bræður
fluttu sig yfir í ÍR við Túngötu, sem
síðan varð þeirra félag það sem eftir
var. Þegar tímar liðu fram varð Örn
og þeir bræður meðal heimsþekkt-
ustu afreksmanna í frjálsum íþrótt-
um.
Fáir gleyma þegar Frakkinn Ig-
nace Heinrich kom hingað til keppni
í tugþraut við Örn árið 1951. Faðir
minn skrifaði mér til USA að áhug-
inn á keppninni væri svo mikill, að
móðir mín hefði farið á völlinn til að
horfa á keppnina, en það var eins-
dæmi. Á íþróttavöllinn komu ca.
4000 manns sem þótti afskaplega
margt þá.
Í átta ár bjuggum við Örn á móti
hvor öðrum á Freyjugötunni. Frá
þeim árum er það minnisstætt að
þeir bræður voru eins klipptir og
klæddust að jafnaði nákvæmlega
eins. Ég og Þorkell, móðurbróðir
minn, gamall ÍR spretthlaupari,
vorum ávallt að ruglast á þeim og
ekki einir um það. Um Örn og bróð-
ur hans Hauk er hægt að skrifa
mikið um hversu líkir þeir voru á
margan hátt, en ég varð orðlaus,
þegar ég sá að aðeins munaði 0,01 á
þeim í aðaleinkunn á stúdentsprófi.
Þessir bræður voru einstakir á allan
hátt. Hvað skyldu vera margir Ís-
lendingar sem geta stært sig af því
að hafa í sér blöndu af blóði
eskimóa, gyðinga og Íslendinga? En
sú var raunin með Örn og hafði
hann gaman af að nefna formóður
sína Grænlendinginn Anitu því til
staðfestingar. Fáir vita hvað Örn
var listfengur. Í honum bjuggu fjöl-
breyttir listamannshæfileikar. Til
eru forkunnarfögur málverk eftir
Örn. Þeim bræðrum var ekki fisjað
saman.
Undanfarna áratugi hafa nokkrir
menn komið saman og hist daglega,
fyrst á Hótel Borg og síðan á Hótel
Sögu og sakna nú vinar í stað. Örn
var duglegastur við að halda hópn-
um saman. Arnar hefur verið sárt
saknað allan þann tíma er veikindi
hans stóðu yfir, frá maí 2007, en til
þess tíma var hann sístarfandi.
Hádegishópurinn á Hótel Sögu
sendir konu hans frú Guðrúnu Er-
lendsdóttur, börnum, og öllum ást-
vinum Arnar hlýjar samúðarkveðj-
ur.
Þorkell Valdimarsson.
Vinur minn, Örn Clausen, hæsta-
réttarlögmaður, er látinn. Með hon-
um er mikill kappi að velli lagður.
Örn Clausen var einn glæsilegasti
og bezti frjálsíþróttamaður, er Ís-
land hefir alið. Um miðbik síðustu
aldar komst hann í fremstu röð tug-
þrautarmanna í heiminum. Ógleym-
anlegt er einvígi þeirra Arnar og ól-
ympíumeistarans, Roberts Mathias,
í tugþraut á Melavellinum á þessum
árum. Örn sagði mér síðar, að hann
hefði flaskað á því, að pína sig ekki
meira í 1.500 metrunum, því að Bob
hafi verið svo þreyttur eftir þá, að
hann hafi þurft að styðja hann á
verðlaunapallinum eftir keppnina.
Þetta var á gullöld frjálsíþróttanna
á Íslandi og gullaldarstrákarnir
nutu virðingar og aðdáunar með
þjóðinni, ekki sízt þeir Clausens-
bræður, Haukur og Örn. Allir voru
þessir vösku íþróttamenn ungum
mönnum bæði fyrirmynd og hvatn-
ing til dáða, stunda íþróttir og setja
markið hátt.
Kynni okkar Arnar hófust árið
1959. Örn var þá nýbyrjaður að
praktisera og ég rétt skriðinn frá
prófborðinu. Viðfangsefni okkar var
að reyna að ná sáttum í erfiðu og
viðkvæmu máli, þannig, að eigi
þyrfti að fara með það fyrir dóm-
stólana. Ég kveið því að hitta þenn-
an þekkta keppnismann á okkar
fyrsta sáttafundi. En sá kvíði var
ástæðulaus, því að Örn reynist sátt-
fús maður og sanngjarn og okkur
tókst að leysa málið farsællega.
Þannig hefir hann reynzt mér síðar í
öllum okkar samskiptum, auk þess,
að vera maður örlátur og hjálpfús.
Það sýnir sig kannski bezt í því, að í
starfi sínu sem lögmaður fékkst
hann aðallega við að verja þá, er
leiðst höfðu inn á refilstigu afbrot-
anna „og þeim sem fara villir vegar,
vísar hann á rjetta leið“.
Örn Clausen var glæsimenni í
sjón og raun og það geislaði af hon-
um karlmannlegum þrótti. Hann
vakti hvarvetna athygli, þar sem
hann fór, og það sópaði að honum á
mannfundum. Örn Clausen var mað-
ur þeirrar gerðar, er hvergi duldist.
Honum var létt um mál, hafði djúpa
og þróttmikla baritónrödd, kunni
kynstrin öll af sögum og sagði vel
frá. Var það með ólíkindum, hve
minnugur hann var á sögur af öllu
tagi. Ætla ég, að hann hafi um þetta
líkst hinum sögufróða föðurbróður
sínum, Óskari Clausen. Örn hafði
yndi af djassi, spilaði vel á píanó og
stældi Al Jolson og Fats Waller
prýðilega. Það fékk maður stundum
að heyra á hinu glæsilega heimili
þeirra Rúnu og Arnar því þau hjón-
in voru gestrisin vel.
Örn var drífandi maður til verka
og ósérhlífinn. Honum var í vöggu-
gjöf ríkulega gefið af heilbrigðri
skynsemi, sem er ómissandi eigin-
leiki hvers góðs lögmanns.
Eins og að líkum lætur hafði Örn
Clausen skapferli afreksmannsins,
kappsemi og metnað. Hann var stór
í brotum og ekkert smátt átti þessi
bróðir vor til, en stærst í honum var
hjartað. Það fann ég bezt, þegar
mest á reyndi. Nú þegar þessi vinur
minn er allur og ég lít aftur yfir far-
inn veg geymi ég í þakklátum huga
fagrar minningar um hinn góða
dreng, Örn Clausen. Láti Guð hon-
um nú raun lofi betri.
Öllum ástvinum Arnar Clausen
sendum við hjónin innilegar sam-
úðarkveðjur.
Magnús Thoroddsen.
Er Kiljan gerðist Nóbelskáld og KK
blés í sax
og Clausenbræður hlupu og snjóbíll
Gvendar var til taks…
Þegar ég setti saman texta á sín-
um tíma um síðustu áratugina, var
það ekki tilviljun að Clausenbræður
væru á meðal sjö sérvalinna nafna
frá sjötta áratugnum. Þeir voru
átrúnaðargoð heillar kynslóðar og
ekki að ástæðulausu. Mér er ekki
kunnugt um að nokkurn tíma hafi
verið uppi tvíburabræður í íþrótta-
sögu heimsins sem náðu jafn langt.
Örn var í þrjú ár einn af þremur
bestu tugþrautarmönnum í heimi og
í öðru sætinu árið 1951. Samt réðu
aðstæður því að hann gat aðeins
keppt einu sinni á ári í grein sinni.
Aðeins hann og Vilhjálmur Einars-
son afrekuðu það að komast svo
langt í röð þeirra fremstu. Örn var
líka eini Íslendingurinn sem átti
heimsmet í frjálsíþróttum, sem stóð
í mörg ár, að vísu ásamt þremur
öðrum erlendum hlaupurum, því
þetta var heimsmetið í 1000 metra
boðhlaupi. Bræðurnir hættu keppni
23 ára gamlir á svipuðum aldri og
tugþrautarmenn eru að byrja feril
sinn. Ef þeir hefðu getað sinnt
íþróttaiðkun áfram erlendis má
færa að því gild rök að þeir hefðu
getað staðið saman á verðlaunapalli
á Ólympíuleikunum í Melbourne ár-
ið 1956.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að kynnast þeim báðum en þó eink-
um Hauki. Þeir voru hins vegar
samrýndir á einstakan hátt og
stundum var erfitt fyrir ókunnuga
að átta sig á því hvort þeir voru að
tala um sig sjálfa og þá sem kring-
um þá voru út frá eigin sjónarhorni
eða fyrir hönd þeirra beggja. Þess
vegna eru þessi fátæklegu orð skrif-
uð í svipuðum anda, – það er ekki
hægt að tala um annan þeirra nema
hinn sé líka með í myndinni. Þeir
voru stórbrotnir og hreinskilnir
menn og því voru það ekki allir sem
kynntust hjálpsömu ljúflingunum,
sem bjuggu undir yfirborðinu. Ég
læt nægja að nefna einstaka og
fagra umgengni þeirra við móður
sína meðan hún lifði og að leiðarlok-
um vil ég þakka þeim fyrir einhver
ánægjulegustu kynni sem ég hef átt
við samferðamenn á lífsleiðinni.
Ómar Ragnarsson.
Örn Clausen
 Fleiri minningargreinar um Örn
Clausen bíða birtingar og munu birt-
ast í blaðinu næstu daga.