Morgunblaðið - 02.05.2009, Blaðsíða 33

Umræðan 33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. MAÍ 2009
ÝMIS sjónarmið
koma nú fram vegna
bankakreppunnar og
þrenginganna í sam-
félaginu í framhaldi af
því. Fólk gleymir sér
strax í allskonar flokka-
dráttaumræðu um gíf-
urleg mistök fyrri
stjórnenda ríkisins að
maður tali nú ekki um
alls konar klisjur sem
stjórnmálaflokkarnir hafa alið með
sér og gert að eins konar vörumerki
sinna flokka.
Frjálshyggja, félagshyggja, vinstri
og hægri pólitík, græn stefna, ein-
staklingsframtak og margt fleira. Allt
eru þetta innihaldslaus slagorð sem
byrgja sýn á skynsamlegar ákvarð-
anir og raunverulegar lausnir. Alger
blinda.
Nýjasta klisjuútspilið var skýrsla
endurreisnarnefndar Sjálfstæð-
isflokksins en skýrslan virðist vera
samin af einlægni og að nú ætti að
taka til hendinni og kasta burtu þess-
um gömlu innihaldslausu klisjum,
þessari gömlu sjálfstýringu á eyði-
merkurgöngu sem endaði með hruni.
En hvað gerðist á landsfundi Sjálf-
stæðisflokksins, flokki einstaklings-
framtaksins? Það getur hver skoðað
það fyrir sig en mér heyrist að skýrsl-
an hafi ekki fengið háa einkunn.
Þessi skýrsla er eitt nýjasta dæmið
um að einhverjir einstaklingar innan
gamalgróins stjórnmálaflokks vilja
stíga upp úr hjólfarinu og koma fram
með gagnrýna hugsun á ástandið til
að taka kúrsinn að nýju og finna nýja
stefnu og ný markmið. Það er enginn
að segja að skýrslan hafi verið full-
komin en það er fyrst og fremst fram-
takið og hin gagnrýna hugsun sem
skýrslan endurspeglaði og viljinn til
að komast upp úr sjálfstýringunni
sem var búin að halda flokknum á
hægri siglingu niður á við. Það er það
sem er athyglisverðast við þessa
skýrslu. Framtakið sjálft og hin
gagnrýna hugsun.
Það var nákvæmlega það sem
gerðist í bankahruninu og má segja
að sé aðalástæðan fyrir hinum mikla
skaða að enginn, nákvæmlega enginn
settist niður með gagn-
rýna hugsun og nýja
sýn, enginn sem þorði
eða mátti hugsa eða
gagnrýna.
Allir sem gagnrýndu
og voru ekki með „leyfi
flokksins“ (einhvers
ráðandi flokks) hafði
þor eða kjark til að
skoða þessi mál frá öðru
sjónarhorni en flokk-
ræðis, fjármálamanna
og útrásarvíkinga. Allir
sem voru að malda í mó-
inn voru skotnir út af borðinu.
Þetta viðurkenna nú bæði Geir
Haarde og Ingibjörg Sólrún. Þau
nota sitt orðalagið hvort en í orðum
þeirra liggur fullkomin viðurkenning
á þessum gífurlegu mistökum. Kol-
brún Bergþórsdóttir og Agnes
Bragadóttir minnast á afsök-
unarbeiðni Geirs Haarde í Mbl og
ekki er annað að skilja en að orðalag
þeirra Geirs og Ingibjargar hefði
mátt vera meira afgerandi.
Í okkar samfélagi hefur verið mikil
hræðsla og undirlægjuháttur enda
samfélagið smátt og auðvelt fyrir
ráðamenn að ná sér niðri á fólki sem
er með eitthvert múður. Ríkið og
sveitarfélög samanlagt eru með
stærsta hóp launþega í landinu og allt
er þetta undir stjórn pólitískra afla.
Það er sama hvar í flokki fólk er, það
stendur saman í því að stjórna með
svipuðum hætti þegar kemur að þess-
um þætti og er það kallað þöggun.
Átta guðfræðingar fjalla um þögg-
unina í Mbl og vald þöggunarinnar
sem hefur tröllriðið okkar samfélagi.
Þetta óheillavald ásamt hroka, vald-
níðslu, yfirgangi, flokksvaldi, skorti á
undirgefni við fólkið í landinu, ein-
lægni í stjórnarháttum og skorti á
heilindum hefur sett allt stjórnkerfið
úr skorðum og samfélagið á hausinn.
Spillingin sem hefur vaðið uppi í
þessum jarðvegi er yfirgengileg og
það er skondið að það þurfti einhvern
spjallþátt í sjónvarpinu, Silfur Egils,
til að finna alþjóðlegan rannsókn-
ardómara til að koma til Íslands og
taka til starfa til að rannsaka þessa
alþjóðlegu glæpastarfsemi sem ís-
lenska bankahrunið og þjóðargjald-
þrotið virðist vera. Nei, enginn ís-
lenskur stjórnmálamaður, hvað þá
ráðherra hafði þá gagnrýnu hugsun
að láta sér detta þetta í hug. Og þetta
komst ekki á laggirnar fyrr en um
hálfu ári eftir að hrunið varð.
Það var búið að ráða fjóra menn til
rannsóknarembættis sérstaks sak-
sóknara og engan vanan á al-
þjóðavettvangi þegar hinn nýi rann-
sóknardómari var núna ráðinn sem
ráðgjafi. Hún sagði strax að það
þyrfti tugi manna til að koma verk-
efninu í framkvæmd og nú er stefnt
að því.
En framtíðin er framundan. Maður
spyr bara: á ekki að tryggja áfram
búsetu í landinu?
Hvað þarf að gera til að unnt sé að
halda þessu samfélagi gangandi hér
norður í ballarhafi?
1) Á ríkið að gefa nokkrum ein-
staklingum eða fjölskyldum allar auð-
lindir þjóðarinnar þannig að tryggt sé
að fólkið og þjóðin fái ekki arð af auð-
lindum landsins?
2) Á að halda þannig á spilunum að
tryggt sé að flokksræði sé ofar hags-
munum fólksins í landinu?
3) Að flokksgæðingar og vinir
þeirra sitji að kjötkötlunum og hámi í
sig meðan fólkið sveltur?
4) Að valdhroki ráði í öllum athöfn-
um ríkis og sveitarfélaga, að enginn
megi segja neitt, ekki gagnrýna neitt
nema hann eigi á hættu að missa
vinnuna um alla framtíð?
5) Menn verði að flýja land í fram-
haldi af gagnrýni á stjórnvöld?
6) Að öll atvinna og embætti falli
bara í skaut vinum og fjölskyldum
stjórnmálamanna?
7) Að eftirlaun og önnur fríðindi
stjórnmálamanna verði á sérstökum
stalli?
Gagnrýnin hugsun
við stjórn landsins
Eftir Sigurð
Sigurðsson » Skortur á undirgefni
við fólkið í landinu,
einlægni í stjórnarhátt-
um og heilindum hefur
sett allt stjórnkerfið úr
skorðum og samfélagið
á hausinn.
Sigurður Sigurðsson
Höfundur er cand. phil,
byggingaverkfræðingur.
ÞAÐ VAR ánægju-
leg sumarbyrjun hjá
íbúum Akraness að
vígja hinn nýja leik-
skóla Akrasel sem
stendur við Ketilsflöt 2.
Framkvæmdir við
skólann hófust í sept-
ember 2007 og er húsið
1200 fermetrar að
stærð og rúmar 6 deild-
ir. Heildarkostnaður
við framkvæmdina verður á bilinu
360-370 milljónir króna og er þá með
talinn kostnaður við framkvæmdir á
lóð auk kaupa á húsbúnaði. Fer-
metraverð byggingarinnar er því um
310 þúsund krónur, sem þykir gott
verð í dag.
Akrasel er glæsileg bygging og er
lóðin ekki síðri. Mannvirkin eru arki-
tektum, verktökum og öðrum þeim
sem að þessu verkefni unnu til mikils
sóma. Fyrstu börnin, 70 að tölu, hófu
nám sitt hinn 8. ágúst í fyrra og frá
þeim tíma hafa bæði þau og starfs-
menn leikskólans unnið við erfiðar
aðstæður þar sem iðnaðarmenn
höfðu ekki lokið störfum. Það er
aðdáunarvert hversu mikla þol-
inmæði starfsmenn
leikskólans sýndu við
þessar erfiðu aðstæður.
Börnum hefur fjölgað á
Akraseli undanfarna
mánuði og eru þau nú
um 100 talsins.
Í dag eru reknir 4
leikskólar með 18 deild-
um samtals á Akranesi
og geta þeir veitt 430
börnum heilsdagsdvöl.
Búið er að innrita börn
vegna næsta vetrar en
gert er ráð fyrir að
hægt sé að bæta við nokkrum börn-
um í öllum aldurshópum ef þörf kref-
ur. Samt sem áður er ein leik-
skóladeild ónýtt en vonandi mun
börnum fjölga áfram á Akranesi svo
fljótlega verði þörf fyrir hana. Það er
mjög ánægjulegt að Akraneskaup-
staður skuli hafa mætt þörfum allra
hvað leikskólapláss varðar þrátt fyr-
ir mikla fjölgun íbúa. Ekki er það síð-
ur ánægjulegt að tekist hefur að ráða
fagfólk í flest ef ekki öll störf í leik-
skólum á Akranesi. Óhætt er að full-
yrða að leikskólastarf á Akranesi er
til fyrirmyndar, þökk sé starfs-
mönnum þeirra. Fyrirmyndarstarf á
öllum skólastigum á Akranesi mun
hér eftir sem hingað til gera Akranes
að eftirsóknarverðum valkosti fjöl-
skyldufólks.
Í stefnuskrá Sjálfstæðisflokksins
fyrir síðustu bæjarstjórnarkosn-
ingar var lofað byggingu nýs tónlist-
arskóla og byggingu sex deilda leik-
skóla við Ketilsflöt. Þau
kosningaloforð hafa nú verið efnd.
Við erum ánægð með þessar nýju
byggingar og afar stolt af því starfi
sem þar er unnið. Ég veit líka að nú
þegar byggingu þessara skóla er lok-
ið eru bæði starfsfólk og nemendur
himinlifandi með árangurinn. Ég
efast ekki um að starfsemin þar sem
í öðrum skólastofnunum á Akranesi
á eftir að bera hróður okkar víða í
framtíðinni.
Gleðilegt sumar, Skagamenn.
Ánægjuleg sumarbyrjun
á Akranesi
Eftir Gunnar
Sigurðsson » Fyrstu börnin, 70 að
tölu, hófu nám sitt
hinn 8. ágúst í fyrra og
frá þeim tíma hafa bæði
þau og starfsmenn leik-
skólans unnið við erfiðar
aðstæður
Gunnar Sigurðsson
Höfundur er forseti bæjarstjórnar
Akraness.
Bændasamtökin hafa
tekið afdráttarlausa af-
stöðu gegn ESB-aðild.
LÍÚ einnig, en vænt-
anlega eru aðrir hópar
almennt með umsókn.
Efnahagsstaðan er
mjög alvarleg fyrir
þjóðina. Útlit er fyrir
að lífskjör muni drag-
ast meira aftur úr ná-
grannaþjóðunum því
vaxtarsprotarnir þ.e.
„iðnaðarfyrirtæki“ eins og Össur,
Marel og CCP sem hér eru enn að
hluta, verða að færa starfsemi sína úr
landi á næstu árum, nema við og þau
fáum stöðugan nothæfan gjaldmiðil.
Það er deginum ljósara að ESB-aðild
er brýnt hagsmunamál fyrir þjóðina
ef sæmilegur samningur næst, því
þjóðin getur ekki lifað og dafnað á nið-
urgreiddum landbúnaði og sjávar-
útvegi sem búinn er að fullnýta auð-
lindina, þó enn megi bæta ýmislegt á
báðum þessum sviðum.
Hér á eftir eru atriði sem bændur
þurfa að huga að varðandi ESB-aðild.
Þetta eru kostir við aðild fyrir þá og
landsbyggðina. Fyrir bændur og af-
komendur þeirra er mjög hæpið að
vera á móti aðild þegar á allt er litið
og til langs tíma.
1. Með ESB-aðild og evru myndi
verðbólga nánast hverfa og vaxta-
gjöld lækka verulega. Auka-vaxta-
greiðslur ríkissjóðs til útlanda eru
núna um 45 miljarðar króna. Þetta
kemur niður á lífskjörum okkar al-
mennt, einnig bænda. Fyrir unga
skulduga bændur koma lægri vextir
og stöðugleiki verðlags sér vel.
2. Veruleg lækkun á verði matvæla
og tilkoma evrunnar myndi fjölga
ferðamönnum mikið. Ferðaþjónusta
myndi vaxa og taka við mörgum vinn-
andi höndum til sjávar og sveita. Mjög
hátt verð máltíða á veitingahúsum er
eins og köld vatnsgusa framan í ferða-
menn. Þeir vilja fara þangað sem
verðlagið er hagstætt. Lækkun mat-
vælaverðs í landinu myndi koma
bændum og afkomendum þeirra til
góða því þeir eru neytendur líka.
3. Með tilkomu stöðugs gjaldmiðils
og efnahagsstöðugleika í landinu
myndi útlendingum sem hafa áhuga á
að fjárfesta í fyrirtækjum, jörðum og
öðrum eignum hér á landi fjölga. Það
kemur fjármagn inn í landið, meira að
segja áhættufjármagn. Þetta mun
auka velsæld í landinu og gera það að
verkum að þeir bændur sem vildu
hætta ættu auðveldara með það.
Þetta mun einnig efla atvinnulífið í
landinu almennt og auka atvinnu-
framboð fyrir alla, bæði bændur og
afkomendur þeirra. Ýmis ný starf-
semi mun þrífast í bættu efnahags-
umhverfi sem ella þrífst ekki. Lands-
mönnum mun fjölga hraðar því
annars flýja margir land.
4. Bændur eiga börn eins og aðrir
og vilja að þeim vegni vel í lífinu sem
og þeim sjálfum. Það er ljóst að bænd-
ur hljóta því að vilja stuðla að góðri
efnahagsþróun landsins þannig að af-
komendur þeirra, sumir hverjir mjög
vel menntaðir, hafi aðstöðu til að fá
vinnu við hæfi og haldi
henni. Þannig voru t.d.
bankarnir á sínu (of)
öfluga útrásarskeiði
góðir vinnuveitendur.
Þeir veittu mörgum vel
menntuðum afkom-
endum bænda og öðr-
um vinnu. Við þurfum
eitthvað í staðinn fyrir
það sem hvarf eftir
hrunið.
5. Ef ekki verður sótt
um ESB verður enginn
friður um það. Það er
frekar hægt að sætta sig við nið-
urstöðu þjóðaratkvæðagreiðslu þeg-
ar kostirnir liggja á borðinu. Um-
hyggja fyrir velferð bænda verður
ekki eins mikil þegar harðnar á daln-
um hjá almenningi. Landsmenn hafa
kynnst góðum efnahagsaðstæðum í
(falsaða) góðærinu og vilja fá góða
efnahagslega framtíð enda býður
menntun landsmanna o.fl. upp á að
við getum haft það gott hér, en bara
ef við erum skynsöm og eflum sam-
starf við nágrannaþjóðir, stöðugleika
og lægri vexti. Það er því hagur
bænda að vera tilbúnir að skoða mál-
ið og fá allt upp á borðið í samn-
ingum. Þjóðin sker svo endanlega úr.
6. Það eru miklir styrkir til land-
búnaðar í ESB, sem og hér nú. Það
hvernig menn fara út úr styrkja-
málum er annað mál. Sumir kunna að
hagnast og aðrir græða á þeim breyt-
ingum. Þegar að því kemur munu
bændur hér fá velvilja og skilning al-
mennings til að aðlagast nýju kerfi
innan ESB. Skv. upplýsingum í
Bændablaðinu nýlega hafa finnskir
bændur flestir skilning á því að al-
mennt kunni þjóðin að hafa hag af
ESB-aðild þó þeir hafi ekki endilega
haft hag af henni sjálfir og sumir séu
óánægðir. Það hefur orðið verðlækk-
un á afurðum þeirra og samþjöppun í
greininni. Það er auðvitað ekki beint
bændum í hag, þó það kunni að vera
þjóðinni í hag sem heild. En menn
geta bara ekki gert kröfu um það að
halda uppi óhagkvæmri framleiðslu.
7. Því hefur verið haldið fram að
við verðum að hafa öflugan land-
búnað vegna fæðuöryggis. En það er
bara ekki hægt að stunda nútíma
landbúnað án milliríkjaviðskipta.
Nánast allur tæknibúnaður fyrir
landbúnaðinn kemur erlendis frá.
Landbúnaðurinn myndi leggjast á
hliðina ef milliríkjaviðskipti stöðv-
uðust. Það er því spurning hvort
kemur á undan, eggið eða hænan.
Tökum skrefið fram á við sameig-
inlega með bættan hag sem flestra í
huga þegar til langs tíma er litið.
Eftir Guðjón
Sigurbjartsson
» Aðild að ESB myndi
vissulega svipta
bændur tollverndinni.
Í staðinn kæmu ýmsir
kostir sem til lengri
tíma litið vega vel upp
gallana fyrir flesta.
Guðjón
Sigurbjartsson
Höfundur er viðskiptafræðingur
og bóndasonur.
Íslenskur land-
búnaður og ESB
MORGUNBLAÐIÐ birtir alla út-
gáfudaga aðsendar umræðugreinar
frá lesendum. Blaðið áskilur sér rétt
til að hafna greinum, stytta texta í
samráði við höfunda og ákveða hvort
grein birtist í umræðunni, í bréfum til
blaðsins eða á vefnum mbl.is. Blaðið
birtir ekki greinar sem eru skrifaðar
fyrst og fremst til að kynna starfsemi
einstakra stofnana, fyrirtækja eða
samtaka eða til að kynna viðburði.
Þeir sem þurfa að senda Morgun-
blaðinu greinar eru vinsamlega beðn-
ir að nota innsendikerfi blaðsins.
Formið er undir liðnum „Senda inn
efni“ ofarlega á forsíðu mbl.is. Einnig
er hægt að slá inn slóðina
www.mbl.is/sendagrein
Ekki er lengur tekið við greinum
sem sendar eru í tölvupósti.
Í fyrsta skipti sem formið er notað
þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið, en næst þegar kerfið er notað
er nóg að slá inn netfang og lykilorð
og er þá notandasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn lengri
grein en sem nemur þeirri hámarks-
lengd sem gefin er upp fyrir hvern
efnisþátt en boðið er upp á birtingu
lengri greina á vefnum.
Nánari upplýsingar gefur starfs-
fólk greinadeildar.
Móttaka aðsendra greina