Morgunblaðið - 02.05.2009, Blaðsíða 8

8 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. MAÍ 2009
Eftir Gunnhildi Örnu Gunnarsdóttur
gag@mbl.is
„AFBORGANIR af láninu mínu hafa
hækkað úr 200.032 krónum í 398.797
krónur á fjórum árum,“ segir tæp-
lega sextugur maður sem tók lán upp
á 9,5 milljónir króna með 8,9% vöxt-
um um mitt ár 2003. Hann samþykkti
að greiða breytilega vexti af láninu
og að þeir væru ákveðnir af bank-
anum hverju sinni. Lánið er jafn-
framt verðtryggt og eign hans að
veði fyrir því. Vilji hann greiða lánið
upp greiðir hann 2% uppgreiðsluá-
lag.
Vextir lánsins eru nú 10,35%, en
helsta hækkun þess starfar þó af
verðbólgunni. Afborganir af láninu,
þriðja hvern mánuð, hækkuðu um
rúmar átta þúsund krónur milli ár-
anna 2005 til 2006, stóðu í 238 þúsund
krónum 2007, tæpum 338 þúsundum
2008 og tæplega 399 þúsundum nú í
marsmánuði.
Ingibjörg Þórðardóttir, formaður
Félags fasteignasala, segir dæmi
mannsins ekkert einsdæmi. Fólk
sem hafi þurft lán umfram það sem
Íbúðalánasjóður lánaði hafi margt
tekið lán með þessum breytilegu
vöxtum. Þau beri nú mörg yfir tíu
prósenta vexti, þrátt fyrir verðtrygg-
inguna.
„Fólk þurfti að taka þessi ok-
urvaxtalán því ekki var möguleiki að
fá lán umfram 20 milljónir króna hjá
Íbúðalánasjóði og hann mátti aðeins
brúa bilið að því marki lánuðu lífeyr-
issjóðirnir út á eignir fólksins.“
Þessu hafi bankarnir komið til leiðar
með sífelldum kærum til ESA, eft-
irlitsstofnunar EFTA.
Ingibjörg segir bankana, með hárri
uppgreiðsluprósentu, hafa tryggt sig
fyrir því að fólk greiddi lánin upp.
„Bankarnir hafa allt sín megin.“
Maðurinn er að bugast undan
greiðslu lánsins, sem er ekki hans
eina. „Ég er svoleiðis klemmdur,“
segir hann. Hann tók út söfnunarlíf-
eyrinn sinn hjá Sunlife til standa und-
ir skuldbindingum sínum. „Það hefði
ég aldrei átt að gera. Nú er pening-
urinn uppurinn og ég búinn að vera.“
Tvöföld afborgun
 Fólki stóðu aðeins okurvaxtalán til boða, segir formaður
Félags fasteignasala  Það tók lán án þess að vita um vextina
Hákarlar bíða á hliðarlínunni tilbúnir að gleypa eignir þeirra sem hafa lent
í þeytivindu bankanna, segir Ingibjörg Þórðardóttir, formaður Félags fast-
eignasala. „Ef ekkert verður gert verður upplausn í samfélaginu,“ full-
yrðir hún. Falli íbúðarverð enn, eins og Seðlabankinn spái, verði enn fleiri
fjölskyldur í margyfirveðsettum eignum. „Þá er ekkert skrýtið að fólk
hætti að borga. Þá fer það út úr eignum sínum. Það ætlar ekki að vera á
skuldaklafa í verðlausri fasteign.“
Talsmaður neytenda lagði í gærmorgun tillögur sínar fyrir ríkisstjórn-
ina. Hann vill sjá eignarnám íbúðarveðlána og niðurfærslu þeirra svo neyt-
endur beri ekki einir tjónið af hruni krónunnar og verðbólgu, sem sé langt
umfram það sem venjulegur neytandi hafi getað gert sér í hugarlund.
Hákarlar gleypa eignirnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hálfbyggt Gríðarleg þensla hefur verið á fasteignamarkaðnum undanfarin ár. Verð eigna hækkaði, en verðbólgan
leikur nú lántakendur illa. Lánin hafa hækkað, eins og í tilfelli mannsins sem greiðir nú helmingi meira en áður.
Eftir Halldóru Þórsdóttur
halldorath@mbl.is
ENGINN liggur frammi á gangi á
líknardeild, að sögn Vilhelmínu Har-
aldsdóttur, framkvæmdastjóra lyf-
lækningasviðs Landspítala. Vilhelm-
ína var innt eftir viðbrögðum við
grein Hjördísar Bjartmars Arnar-
dóttur, „Viltu deyja frammi á
gangi?“, sem birtist í Morgunblaðinu
í gær. Þar lýsir Hjördís síðustu dög-
um móður sinnar sem lést á spítala
fyrir tveimur árum, og varði fjórð-
ungi af banalegu sinni á ganginum.
Ekki kemur fram á hvaða spítala eða
deild móðirin lá.
Vilhelmína kveðst ekki þekkja til-
fellið en fannst mjög átakanlegt að
lesa grein Hjördísar.
„Sem betur fer hefur ástandið
lagast hvað þetta varðar, gangainn-
lögnum hefur fækkað mjög mikið,
sérstaklega síðasta rúma árið. Ég
held bæði og vona að ástandið sé
betra en t.d. fyrir tveimur árum.“
Samvinna við hjúkrunarheimili
Þar kemur margt til, vinnulagið
hefur breyst og miðar að því að gera
flæði sjúklinga um spítalann skil-
virkara. Í flestum sérgreinum hefur
legutíminn því styst sem gefur betri
nýtingu rúmanna. Þá hefur því verið
breytt hvernig valið er inn á hjúkr-
unarheimili. Þangað fara þeir sem
eru í mestri þörf og þannig komast
fleiri frá spítalanum og inn á hjúkr-
unarheimilin.
„Ég get ekki fullyrt að þetta komi
aldrei fyrir, en nú eru miklu minni
líkur á því að fólk liggi fárveikt á
göngunum, og ég held það sé orðið
nánast óþekkt.“
Tvær líknardeildir eru á Landspít-
ala, í Kópavogi og á Landakoti, og
þar hafa allir sitt sérherbergi. Vil-
helmína segir mjög góða aðstöðu
vera á líknardeildunum, auðvitað
mættu plássin vera fleiri en biðlisti
sé oftast stuttur. Á flestum sjúkra-
deildum séu of fá einbýli, en á nýjum
Landspítala er ráðgert að allir sjúk-
lingar liggi á einbýli.
Engir liggja á
ganginum á
líknardeildum
Mun færri gangainnlagnir síðasta árið
Morgunblaðið/Þorkell
Gangainnlögn Fáir spítalar þurfa
aldrei að glíma við plássleysi.
Í HNOTSKURN
»Hjördís greinir frá því aðmóðir sín hafi mikið verið
flutt á milli ýmissa herbergja
og gangsins, og aldrei verið
oftar en tvær nætur í sama
herbergi.
»Markvisst hefur verið unn-ið að því á Landspítalanum
að draga úr gangainnlögnum.
Þær hafa þó aldrei viðgengist
á líknardeildum.
ÚTIVISTARTÍMI barna og ung-
linga tók breytingum í gær, 1. maí.
Frá þeim tíma mega börn 12 ára og
yngri vera úti til klukkan 22 og
unglingar 13 til 16 ára mega vera
úti til miðnættis. Börn mega ekki
vera á almannafæri utan fyrr-
greinds tíma nema í fylgd með full-
orðnum. Þetta kemur fram í til-
kynningu frá lögreglunni.
Útivistarreglurnar eru sam-
kvæmt barnaverndarlögum. Þeim
er meðal annars ætlað að tryggja
nægan svefn. Þó svo svefnþörfin sé
einstaklingsbundin má ætla að börn
og unglingar á grunnskólaaldri
þurfi tíu tíma svefn á nóttu.
Bregða má út af reglunum fyrir
eldri hópinn þegar unglingar eru á
heimleið frá viðurkenndri skóla-,
íþrótta- eða æskulýðssamkomu.
Aldur miðast við fæðingarár.
andri@mbl.is
Útivistartíma
barna breytt
Á ÞESSUM miklu óvissutímum get-
ur starfsemi áhugaleikfélaga skipt
sköpum, segir í yfirlýsingu Banda-
lags íslenskra leikfélaga sem hélt
aðalfund í gær. Það skorar á stjórn-
völd að standa vörð um fjárhags-
grundvöll starfsemi áhugaleik-
félaganna. „Á móti heita leikfélögin
því að halda áfram sínu metn-
aðarfulla starfi, landi og þjóð til
gleði og hagsbóta.“
Stjórnvöld
verji leiklist