Morgunblaðið - 04.06.2009, Blaðsíða 13

Fréttir 13INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 2009
Eftir Önnu Sigríði Einarsdóttur
annaei@mbl.is
KONURNAR í kvenfélaginu
Hringnum eru úr ýmsum áttum.
Þær elstu, sem eru í kringum átt-
rætt, eiga að baki áratuga starf
með félaginu. Sumar kynnast kon-
urnar starfi Hringsins er börn
þeirra liggja á Barnaspítala
Hringsins og vilja í kjölfarið leggja
sitt af mörkum. Aðrar koma inn í
félagið eftir öðrum leiðum. „Þannig
var það með mig,“ segir Valgerður
Einarsdóttir, formaður Hringsins.
„Mig langaði einfaldlega til að láta
eitthvað gott af mér leiða.“ Viljann
til að bæta líf barna sem eiga við
veikindi að stríða eiga þær líka all-
ar sameiginlegan.
Í dag nýtur Barna- og unglinga-
geðdeild Landspítalans (BUGL)
góðs af starfi Hringskvenna sem af-
henda deildinni nú 50 milljóna
króna styrk. „BUGL sótti um þessa
upphæð og okkur þykir vænt um að
geta orðið við þeirri ósk,“ segir Val-
gerður. Þó að styrkir Hringsins séu
af öllum stærðum og gerðum er
þessi óvenjuveglegur og má sem
dæmi nefna að í fyrra veitti félagið
alls 24 milljónir kr. í styrki.
Féð á að nýta til að laga húsnæði
deildarinnar betur að þörfum yngri
barnanna er þar dvelja, sem og að
bæta aðstöðu foreldra til að vera
þar með börnum sínum.
Barn Hringskvenna
„Það má segja að BUGL sé barn
okkar Hringskvenna,“ segir Val-
gerður, enda tilheyrði deildin upp-
haflega Barnaspítalanum. BUGL
býr ekki við sömu tækjaþörf og
Barnaspítalinn, en að sögn Val-
gerðar þarf að bæta þar aðstæður,
bæði svo að börnunum líði þar vel
og eins svo að umhverfið henti bet-
ur starfinu sem þar fer fram.
Þó að söfnunarstarf Hrings-
kvenna standi vissulega yfir allan
ársins hring er mest að gera í
kringum jólin. Jólabasar, jólakaffi
og happdrætti og jólakort hafa
enda reynst Hringnum drjúgar
fjáröflunarleiðir og hluti þess starfs
er í gangi allt árið. Þannig hittast
konurnar í basarnefndunum viku-
lega og hollustan við starfið er slík
að þær elstu, sem eru um áttrætt
og hafa tekið þátt í starfi Hringsins
frá því að þær voru ungar konur,
halda áfram starfi sínu fyrir jóla-
basarinn á meðan sjónin leyfir.
„Konunum í basarnefndunum finnst
tilhlökkunarefni að mæta á fundina
– setjast niður, spjalla og fá sér
kaffibolla,“ segir Valgerður.
Þær konur sem eru í fullu starfi
eiga hins vegar oft erfitt með að sjá
af svo miklum tíma og taka þá frek-
ar þátt í starfi jólakortanefnd-
arinnar, sem fyrst og fremst starfar
á haustin, nú eða hinu árlega jóla-
kaffi sem ekki krefst nema dags-
vinnu.
Minningarkortin og Hrings-
baukarnir, sem finna má í Leifs-
stöð, við Hvalfjarðargöngin og víð-
ar, hafa einnig reynst drjúg
fjáröflunarleið og þá reka þær líka
veitingastofu á Barnaspítalanum.
Fyrirtæki hafa þá stundum haft
samband við Hringinn að fyrra
bragði og styrkt spítalasjóðinn og
eins hafa fyrirtæki verið dugleg að
gefa vinninga í jólahappdrættið,
sem þær Hringskonur kunna vel að
meta.
Kvenfélag í sókn
Starf kvenfélaga fer ekki alltaf
hátt, en þó fer Hringskonunum
fjölgandi þó að aukningin sé ekki
alltaf hröð.
„Það er alltaf einhver fjölgun,“
segir Valgerður, „og í ár og í fyrra
hefur hún verið meiri en undanfarin
ár. Við erum þess vegna kvenfélag
sem er í vexti og erum afskaplega
ánægðar með sóknina.“
Gaman að geta látið gott af sér leiða
 Hringskonur gefa barna- og unglingageðdeild Landspítalans 50 milljónir  Verður notað til að laga
húsnæðið að þörfum yngri barna og foreldra  Vilja bæta líf barna sem eiga við veikindi að stríða
Morgunblaðið/Jakob Fannar
Góð gjöf Valgerður Einarsdóttir á leikstofu á Barnaspítala Hringsins, sem er meðal gjafa félagsins. Valgerður seg-
ir Hringskonum hafa fjölgað meira á þessu ári og í fyrra en verið hefur undanfarin ár.
Í HNOTSKURN
»Hringurinn var stofnaðurárið 1904 og er því 105 ára
á þessu ári.
» Í félaginu eru nú 335 kon-ur á öllum aldri.
» Aðalverkefni Hringsinsum áratugaskeið hefur
verið uppbygging Barnaspít-
ala Hringsins.
»Mörg önnur verkefni semtengjast veikum börnum
hafa þó einnig verið styrkt,
m.a. uppbygging Barna- og
unglingageðdeildar Landspít-
ala og rekstur Sjónarhóls, ráð-
gjafarmiðstöðvar barna með
sérþarfir.
FÉLAGSÞJÓNUSTA Kópavogs-
bæjar veitti rúmar 66 milljónir
króna í fjárhagsaðstoð til fjölskyldna
fyrstu fimm mánuði ársins sam-
anborið við tæpar fimmtíu milljónir
króna á sama tíma í fyrra. Fram-
lagið hækkaði um rúmar 16,5 millj-
ónir króna milli ára.
Hildur Jakobína Gísladóttir, yf-
irmaður fjölskyldudeildar,
segir bæjaryfirvöld hafa ákveðið
að tvöfalda framlög vegna fjárhags-
vanda bæjarbúa á milli ára. Um 180
milljónir séu ætlaðar í styrki í ár.
gag@mbl.is
66 milljónir
í fjárstyrki
í Kópavogi
STJÓRNVÖLD þurfa að móta
heildarstefnu um málefni muna- og
minjasafna og auka ber forræði
menntamálaráðuneytisins á þessu
sviði. Þá ætti að fækka söfnum eða
auka samvinnu þeirra til að skapa
öflugri rekstrareiningar, segir í til-
kynningu frá Ríkisendurskoðun. Þar
segir jafnframt að móta þurfi lang-
tímastefnu um fjárveitingar til
safnamála og fela einum aðila að
samræma úthlutanir.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar Ís-
lands kemur fram að hér á landi
sinna á þriðja hundrað aðilar muna-
og minjavörslu. Samkvæmt fjár-
lögum ársins 2009 mun ríkið verja
um 1,6 milljörðum króna til þessarar
starfsemi. Þar af rennur tæplega
helmingur til safna og sýninga sem
ekki eru í ríkiseigu.
Nýta má betur
ríkisframlög
til safnamála
FRÉTTASKÝRING
Eftir Halldóru Þórsdóttur
halldorath@mbl.is
FIMMTÁN hundruð umsóknir um
úrræði vegna greiðsluerfiðleika hafa
borist Íbúðalánasjóði frá áramótum.
Allt síðasta ár bárust um 1.400 um-
sóknir og var það þá metfjöldi um-
sókna. Síðan í haust hafa um og yfir
300 umsóknir borist í hverjum mán-
uði, flestar í maí, og á bak við þessar
umsóknir eru því þrjú þúsund heim-
ili og fjölskyldur. Vandinn fer vax-
andi, að sögn Guðmundar Bjarna-
sonar, framkvæmdastjóra Íbúða-
lánasjóðs.
Guðmundur segir mest óskað eftir
frystingu á lánum, en einnig er al-
gengt að fólk nýti sér fleiri en eitt
úrræði samhliða. Lítið hefur hins
vegar verið sótt um greiðslujöfnun á
verðtryggðum lánum, sem eru tengd
við launavísitölu í stað vísitölu
neysluverðs. Slík aðgerð leiðir til 10-
20% lægri greiðslubyrðar en ella,
frysting leiðir til
um 40-50% lægri
greiðslubyrðar.
Önnur úrræði
sem bjóðast eru
lenging í lánum,
sem hentar betur
fyrir skemmri
tíma lán, skuld-
breytingar á van-
skilum hjá lánum
sjóðsins, auk þess
sem hægt er að semja um vanskil
sem eru „ekki óyfirstíganleg“, þ.e. ef
um er að ræða viðráðanlegar upp-
hæðir fyrir lánþega. Þá býðst þeim
sem keyptu nýtt húsnæði en náðu
ekki að selja það gamla frysting á
öðru eða báðum lánum.
Fólk á strax að leita lausna
„Mín skilaboð til fólks eru að leita
strax lausna hjá okkur eða sínum
viðskiptabanka, um leið og það sér
fram á vandræði eða tekjutap, ekki
bíða eftir að vanskil safnist upp. Ef
við tökum dæmi um 20 milljóna
króna lán, þá safnast mjög fljótt upp
hundraða þúsunda króna vanskil,“
segir Guðmundur. Hann bendir á að
þó nokkur umræða hafi verið um úr-
ræði vegna greiðsluvanda og fólk sé
þeim því ágætlega kunnugt. Frekar
sé að fólki finnist úrræðin ekki nægi-
lega öflug. Þá þurfa vissar aðstæður
að eiga við til að fólk eigi rétt á að-
gerðunum, t.d. tekjutap vegna at-
vinnumissis, breytts starfshlutfalls,
veikinda, flutninga eða slíks.
Aðspurður segir Guðmundur að-
stæður þeirra sem leita þessara
lausna mjög misjafnar. Svonefnt
millitekjufólk hafi t.a.m. oft skuld-
sett sig meira en þeir sem lægri
tekjur hafa. Millitekjufólkið hafi síð-
an orðið fyrir tekjutapi og sé því í
meiri kröggum en ella. Þá ber að
merkja að stærstu skuldirnar eru
ekki endilega húsnæðislán, heldur
geta verið bílalán eða yfirdráttarlán.
„Svo eru vissulega alltaf tilfelli
sem verður ekki bjargað, stundum
sýnir t.d. yfirferð hjá viðskiptabanka
viðkomandi að frysting á lánum ger-
ir stöðuna bara verri. Við [hjá Íbúða-
lánasjóði] gerum fólk ekki gjald-
þrota og göngum ekki lengra en að
bjóða íbúðina upp.“
Um 250 íbúðir í eigu sjóðsins
Viðmælendur blaðamanns hjá
bönkunum sögðu það ekki vera stór-
an hóp sem fengi ekki lausn á sínum
málum með úrræðunum sem í boði
eru. Bæði bankastarfsmennirnir og
Guðmundur bentu á að margir
þeirra hefðu verið komnir með fjár-
mál sín í illleysanlegan hnút áður en
bankahrunið varð.
Þess má geta að Íbúðalánasjóður
á nú um 250 íbúðir og milli 40 og 50
þeirra eru í leigu. Ýmist eru það
fyrri eigendur sem leigja út íbúð-
irnar eða þá íbúar sem fá endurnýj-
aðan leigusamning hjá nýjum leigu-
sala, Íbúðalánasjóði.
Þrjú hundruð leita
úrræða á mánuði
Fjöldi þeirra sem hefur leitað eft-
ir aðstoð vegna greiðsluerfið-
leika á fyrstu fimm mánuðum
ársins er þegar orðinn meiri en
allt árið í fyrra.
Vandi lántakenda fer vaxandi, að sögn framkvæmdastjóra Íbúðalánasjóðs
Guðmundur
Bjarnason
„Ég held að staðan sé ósköp
svipuð í öllum útibúum, sama
hvað bankinn heitir, menn
leggja sig alla fram við að reyna
að hjálpa fólki,“ segir Haukur
Skúlason, forstöðumaður á við-
skiptabankasviði Íslandsbanka.
Reynt er að færa fram bæði
tímabundnar og varanlegar
lausnir. „Flest mál er hægt að
leysa í útibúunum en þegar það
gengur ekki er málum vísað í
greiðsluerfiðleikanefnd þar sem
þau fara í ákveðið ferli. Þaðan
hefur aðeins tuttugu málum
verið vísað annað, 96% hafa
verið leyst þar.“
Þyngst vega erlendu húsnæð-
islánin og bílalánin. Haukur seg-
ir 40% þeirra sem hafa erlent
húsnæðislán borga sínar af-
borganir, en rétt um fjórðungur
hafi fengið greiðslujöfnun.
Mun færri, aðeins um 5%,
hafa nýtt sér greiðslujöfnun á
verðtryggðum lánum.
Nú eru um 750 erlend lán í
ferli vegna greiðsluvanda og um
500 verðtryggð lán. Þar fyrir ut-
an hefur hátt í 3.700 lánum ver-
ið breytt með einhverjum hætti.
Hjá Nýja Kaupþingi fengust
þær upplýsingar að í maílok
hefði verið óskað eftir greiðslu-
jöfnun á 495 lánum í íslenskum
krónum, alls hefðu um 7,5%
greiðenda verðtryggðra íbúða-
lána óskað eftir einhvers konar
tilhliðrun á greiðslu. Um 70%
erlendra lána hafa verið í fryst-
ingu og munu væntanlega flest
komast í endurgreiðsluferli á
næstu vikum.
Þúsundir hafa
nýtt greiðsluúrræði