Morgunblaðið - 20.06.2009, Page 4

4 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. JÚNÍ 2009
MIKIÐ var um dýrðir á kvenréttindadaginn sem var
haldinn hátíðlegur í gær. Þá var þess minnst þegar
konur fengu kosningarétt þann 19. júní árið 1915 og
konur hvattar til frekari dáða.
Opnuð var heimasíða sem tileinkuð er frú Vigdísi
Finnbogadóttur, fyrrverandi forseta og velgjörða-
sendiherra tungumála hjá Sameinuðu þjóðunum.
Síðan, www.vigdis.is, hefur að geyma yfirlit um líf
og störf Vigdísar ásamt ríkulegu myndasafni. Jó-
hanna Sigurðardóttir forsætisráðherra opnaði síð-
una við hátíðlega athöfn í Hátíðarsal Háskóla Ís-
lands.
Femínistafélag Íslands afhenti að venju hvatning-
arverðlaunin Bleiku steinana, en þau voru fyrst veitt
árið 2003. Afhendingin fór fram í Bríetarbrekku á
horni Þingholtsstrætis og Amtmannsstígs, og fengu
að þessu sinni allir ráðherrar ríkisstjórnarinnar
Bleikan stein. Valið réðst af því að ráðherrar eru í
lykilstöðu til að leiða íslensku þjóðina í átt til jafn-
réttis.
Kvennakirkjan stóð fyrir messu við Þvottalaug-
arnar í Laugardal um kvöldið í samstarfi við Kven-
réttindafélag Íslands og Kvenfélagasamband Ís-
lands. Þar prédikaði séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir.
Hetjudáð dagsins má þó segja að hafi verið ganga
níutíu og tveggja kvenna á Hvannadalshnjúk, hæsta
tind landsins. halldorath@mbl.is
Morgunblaðið/Eggert
Þvottalaugarnar Séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir prédikaði í 19. júní messu Kvennakirkjunnar. Tónlist var
flutt af Kór Kvennakirkjukvenna, Léttsveit Reykjavíkur, Ásdísi Þórðardóttur og Aðalheiði Þorsteinsdóttur.
Hvattar til dáða
 Kvenréttindadagsins var minnst á ýmsum vígstöðvum
 Vefsíða tileinkuð frú Vigdísi Finnbogadóttur opnuð
Hvatningarverðlaun Femínistafélag Íslands afhenti
ráðherrum ríkisstjórnarinnar Bleiku steinana.
FISKISKIP sem gerð eru út á
landsbyggðinni hafa yfir að ráða ríf-
lega 90% af heildarþorskkvótanum.
Þau hafa einnig rúmlega 90% af ýsu-
kvótanum. Þetta kemur fram í skrif-
legu svari Jóns Bjarnasonar sjávar-
útvegsráðherra, við fyrirspurn
Einars K. Guðfinnssonar, þing-
manns Sjálfstæðisflokksins.
„Ég vildi varpa ljósi á það hvar
veiðirétturinn liggur í raun,“ segir
Einar. Niðurstaðan sé enn afdrátt-
arlausari en hann hafi búist við.
„Svarið leiðir í ljós að lunginn af
veiðiheimildunum er á landsbyggð-
inni í nánast öllum tegundum.“ 80 til
100% aflaheimilda í langflestum teg-
undum eru á landsbyggðinni, en
helstu undantekningarnar eru grá-
lúða, karfi og ufsi, þar sem aðeins 60
til 70% kvótans eru úti á landi, enda
sterkar útgerðir í þeim tegundum í
höfuðborginni.
Leið til að færa kvóta út á land?
„Oft er nú sagt að breytingar
þurfi að gera til að færa aflaheimild-
irnar út á land. Þetta svar sýnir að
þær eru í meginatriðum til staðar á
landsbyggðinni og hún nýtur þess í
beinum störfum,“ segir Einar. Fyrn-
ingarleiðinni sé stundum stillt upp
sem aðferð við að færa aflaheimild-
irnar aftur út á land, þar sem þær
skorti.
„Þetta sýnir að fyrningarleiðin
mun fyrst og fremst bitna á fyrir-
tækjum og útgerðum á landsbyggð-
inni.“ onundur@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
Á dekki Meirihluti aflaheimilda í
öllum tegundum er úti á landi.
Fyrningin
yrði verst
í dreifbýli
90% þorsk- og ýsu-
kvótans úti á landi
RAGNA Árna-
dóttir dóms-
málaráðherra
hefur kynnt rík-
isstjórninni frum-
varp um að nýtt
embætti sérstaks
ríkissaksóknara
verði stofnað, auk
þriggja sjálf-
stæðra saksókn-
ara. Sérstakur ríkissaksóknari
myndi starfa við hlið sitjandi rík-
issaksóknara og sinna málum tengd-
um rannsókn bankahrunsins.
„Þetta er til að styrkja rannsókn-
ina í samræmi við ráðgjöf Evu Joly,“
segir Ragna. „Það er mjög mik-
ilvægt að styrkja rannsóknina og ég
tel að það verði gert með þessum
hætti.“
Eva Joly hefur sagt að sitjandi
ríkissaksóknari verði að víkja vegna
hagsmunatengsla sinna. Ekki sé nóg
að hann víki bara í viðkomandi mál-
um, því saksóknarar þurfi stuðning
frá embætti ríkissaksóknara.
Ragna segir að þetta fyrir-
komulag yrði nokkur nýlunda í okk-
ar réttarkerfi, en það er gert að
norskri fyrirmynd.
Hinn sérstaki ríkissaksóknari yrði
stjórnsýslustigi ofar en Ólafur Þ.
Hauksson, sérstakur saksóknari.
Málum yrði áfram vísað til Ólafs, og
í framhaldi til hinna þriggja sjálf-
stæðu saksóknara sem myndu stýra
sinni rannsókn hver fyrir sig.
Ragna kveðst ekki viss um hvort
náist að afgreiða málið á sumarþingi.
Auglýst yrði í þau fjögur embætti
sem um ræðir, og er Ragna fullviss
um að hæfir umsækjendur fáist.
Nýir saksókn-
arar styrki
rannsóknina
Ragna Árnadóttir
FRÉTTASKÝRING
Eftir Magnús Halldórsson
magnush@mbl.is
ÍSLENSKA ríkið og Landsvirkjun
hafa gert með sér viðbúnaðarsamn-
ing vegna þess efnis að Seðlabanki
Íslands muni afhenda Landsvirkjun
erlendan gjaldeyri, gegn krónum
eða skuldabréfum, komi til þess að
Landsvirkjun geti ekki greitt af
lánum sínum. Samningurinn er upp
á 300 milljónir dollara og rennur
hann út 1. júlí.
Samningurinn er öðru fremur
gerður til þess að fullvissa matsfyr-
irtæki um getu íslenska ríkisins til
þess að aðstoða Landsvirkjun í erf-
iðleikum. Matsfyrirtækið Standard
& Poor’s (S&P) setti Landsvirkjun
á athugunarlista 8. maí og mat
horfur fyrirtækisins neikvæðar.
Sérstaklega var þar horft til þess
að óvissa væri uppi um hvort ís-
lenska ríkið gæti komið Lands-
virkjun til bjargar.
Vandi ríkisins
er vandi Íslands
Hinn alvarlegi undirtónn í samn-
ingi ríkisins og Landsvirkjunar
liggur í því, hvaða áhrif það hefði ef
lánshæfismatið á Landsvirkjun yrði
lækkað enn frekar. Í versta falli
kynnu lán að verða gjaldfelld, eins
og Pétur Blöndal, þingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, hefur nefnt. Til
þessa hafa lánshæfiseinkunnir rík-
isins og Landsvirkjunar haldist
eins. Eftir hrun bankanna hafa ein-
kunnirnar lækkað, í BBB- hjá S&P
og í Baa1 hjá Moodýs. Þessar ein-
kunnir gera það að verkum að að-
gengi að erlendu lánsfé er ekkert í
augnablikinu. Ekki síst spilar þó
inn í afar erfið staða á láns-
fjármörkuðum víðast hvar í heim-
inum.
Þrátt fyrir erfiðleika er staða
Landsvirkjunar góð, í samanburði
við flest íslensk fyrirtæki. Fyr-
irtækið á um 90 milljónir dollara í
lausafé, 11,6 milljarða króna, en
efnahagsreikningur fyrirtækisins er
í dollurum. Þá hefur fyrirtækið að-
gang að veltiláni sem fjórtán al-
þjóðlegar lánastofnanir standa að,
þar á meðal Citigroup, JP Morgan,
Société Générale og Sumitomo.
Vandi Landsvirkjunar er hins
vegar sá að fyrirtækið hefur aldrei
fengið eigið fé frá eigendum sínum,
sem nú er ríkið en var áður
Reykjavíkurborg, Akureyrarbær og
ríkið. Allar framkvæmdir fyrirtæk-
isins hafa verið fjármagnaðar með
lánum, einkum erlendum.
SÍ kemur til bjargar
 Íslenska ríkið og Landsvirkjun hafa gert með sér viðbúnaðarsamning  Seðla-
banki Íslands kemur Landsvirkjun til hjálpar  Gert til að róa lánshæfisfyrirtæki
Ótti við áhrif þess að lánshæfis-
einkunn Landsvirkjunar myndi
lækka réð úrslitum um að ríkið
og Landsvirkjun gerðu með sér
samning. Seðlabankinn hjálpar
til ef allt fer á versta veg.
Hversu mikið skuldar
Landsvirkjun?
Heildarlangtímaskuldir Lands-
virkjunar voru í lok síðasta árs,
2.975 milljónir dollara, eða sem
nemur 383,7 milljörðum króna
miðað við núverandi gengi. Fall
krónunnar hefur ekki áhrif á
stöðu Landsvirkjunar þar sem
bæði tekjur og skuldir fyrirtæk-
isins eru í erlendri mynt.
Til hvers er
veltilánið notað?
Veltiláni frá alþjóðlegum bönkum
er ætlað að vera tiltækt ef
skuldabréfamarkaðir lokast tíma-
bundið. Samtals er lánið upp á
um 400 milljónir dollara. Um síð-
ustu áramót voru um 350 millj-
ónir dollara ónýttar af þeirri upp-
hæð, skv. ársreikningi
Landsvirkjunar.
S&S
„ÞETTA er stór dagur, mér finnst
ég hafa fengið vissa úrlausn mála,“
segir Sigrún Pálína Ingvarsdóttir.
Sigrún átti fund með Kirkjuráði í
dag, ásamt fjölskyldu sinni, til að
greina frá sárri reynslu sinni sem
hún varð fyrir af hálfu sr. Ólafs
Skúlasonar. „Kirkjuráð hefur beðist
afsökunar og biskup, þetta er góður
liður í því að ég nái sáttum við Þjóð-
kirkjuna.“
Kirkjuráð sendi frá sér tilkynn-
ingu þar sem meðal annars var
harmaður sá sársauki og vonbrigði
sem fram komu í frásögn Sigrúnar.
Árið 1996 upplifði Sigrún þau
skilaboð að ekki borgaði sig að koma
fram og segja frá sinni hlið. Henni
finnst mikilvægt að hafa nú fengið
uppreisn æru og að fólk hér á landi
viti að hún hafi sagt satt.
„Ég finn nú fyrir breyttu viðhorfi
hjá kirkjunni og mér er trúað. Fyrir
þrettán árum þótti óhugsandi að
sitjandi biskup væri kynferðis-
afbrotamaður en nú hafa ýmis gögn
komið fram í málinu.“
Femínistafélagið heiðraði Sigrúnu
á kvennadaginn fyrir hugrekki og
staðfestu. halldorath@mbl.is
Nær sátt
við Þjóð-
kirkjuna
Hugrekki Sigrún Pálína var heiðr-
uð af Femínistafélagi Íslands.
Báðust afsökunar