Morgunblaðið - 20.06.2009, Qupperneq 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. JÚNÍ 2009
Óskar Magnússon.
Ólafur Þ. Stephensen.
Útgefandi:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Stjórnarand-staðan virð-ist heldur
hafa herzt í and-
stöðu sinni við
samkomulagið um
greiðslu á Icesave-skuldbind-
ingunum eftir að það var birt
opinberlega.
Afstaða Framsóknar-
flokksins og Borgarahreyfing-
arinnar til samkomulagsins lá
þegar fyrir; þessir flokkar
munu ekki greiða því atkvæði
á Alþingi.
Afstaða sjálfstæðismanna
hefur ekki verið eins skýr;
þeir hafa bæði gagnrýnt sam-
komulagið og látið í ljós þá
skoðun að Ísland ætti varla
annan kost en að semja.
Sjálfstæðismenn geta auð-
vitað ekki firrt sig allri
ábyrgð á samkomulaginu um
Icesave; þeir sátu í ríkis-
stjórninni sem ákvað að semja
um málið fremur en að neita
að borga og fara dómstólaleið-
ina. Þeir voru líka í stjórn
þegar samkomulag var gert
við Holland um að taka lán
fyrir Icesave-skuldbinding-
unum þar í landi á mun lakari
kjörum en þeim, sem nú hefur
verið samið um.
Þetta breytir ekki því, að
ríkisstjórnin, sem nú hefur
samið við Bretland og Holland
um málið, getur ekki gert þá
kröfu til stjórnarandstöðunnar
að hún hjálpi henni að koma
málinu í gegnum þingið, allra
sízt þegar hún var ekkert höfð
með í ráðum.
Nokkrir þing-
menn og ráðherrar
Vinstri grænna
hafa gefið til
kynna að þeir
muni ekki greiða
Icesave-samkomulaginu at-
kvæði sitt. Þeir geta auðvitað
ekki gengið út frá því að vera
ábyrgðarlausir af samningi,
sem gerður var af ríkisstjórn-
inni sem þeir styðja.
Þessir þingmenn og ráð-
herrar hafa í raun líf ríkis-
stjórnarinnar í hendi sér. Ef
hún getur ekki komið þessu
gríðarlega stóra máli í gegn-
um þingið, mun hún ekki eiga
lengri lífdaga auðið.
Springi stjórnin, blasir
sömuleiðis við pólitískur
glundroði í landinu. Nóg hafa
stjórnarskipti og kosningar
fyrr á árinu kostað í töpuðum
tíma í baráttunni við efna-
hagserfiðleikana, þótt ný
stjórnarkreppa taki ekki við.
Vinstri grænir gátu ekki
staðið með samstarfsflokknum
við afgreiðslu fjárfesting-
arsamnings vegna álversins í
Helguvík. Þeir geta ekki stað-
ið með samstarfsflokknum í
Evrópumálum. Ætla þeir nú
að treysta á stjórnarandstöð-
una að koma í veg fyrir
stjórnarkreppu og uppnám í
samskiptum Íslands við um-
heiminn?
Afgreiðsla Icesave-málsins
er prófsteinn á stjórnina, sem
komst til valda á þeim for-
sendum að fyrri stjórn væri
ekki vandanum vaxin.
Ætlar VG að vísa
ábyrgðinni á stjórn-
arandstöðuna?}
Prófsteinn á stjórnina
Nemendur ígrunnskólum
á höfuðborg-
arsvæðinu leggja
hart að sér til að
komast í vinsælustu fram-
haldsskólana. Þeir skólar, t.d.
Menntaskólinn í Reykjavík og
Menntaskólinn við Hamrahlíð,
Verzlunarskóli Íslands og
Kvennaskólinn, geta valið úr
hópi bestu nemenda. Með-
aleinkunn umsækjenda í MR
þetta árið var til dæmis í kring-
um 9, að því er fram kom í
fréttaskýringu Morgunblaðs-
ins í gær. Þar kom líka fram, að
meðaleinkunnir umsækjenda
um framhaldsskólanám hafa
sjaldan eða aldrei verið hærri.
Vissulega er ánægjuefni að
nemendur skuli leggja hart að
sér til að komast í þá skóla,
sem þeir meta besta. Það hafa
þeir líka gert undanfarin ár,
þótt einkunnir þeirra sem luku
grunnskóla þá hafi ekki verið
jafn háar og nú.
Meginástæða hærri ein-
kunna virðist vera sú að nú eru
samræmd próf ekki lengur til
viðmiðunar, heldur gilda ein-
ungis skólaeinkunnir. Ein-
kunnagjöf getur
verið mismunandi
frá einum skóla til
annars og niður-
felling samræmdu
prófanna býður upp á að skól-
arnir hækki almennt einkunnir
nemenda sinna, til að tryggja
þeim vist í bestu framhalds-
skólunum. Skólaeinkunnir hafa
alltaf verið hærri en einkunnir
á samræmdum prófum, að því
er Júlíus Björnsson, for-
stöðumaður Námsmats-
stofnunar, sagði í blaðinu í
gær. Skólarnir nota til dæmis
næstum aldrei einkunnir á
bilinu 1-4, sem hækkar meðal-
einkunnir töluvert.
Þessi þróun í einkunnagjöf
er skiljanleg, en hins vegar er
vafamál hversu æskileg hún er.
Er ekki líklegt að grunnskólar
muni enn hækka einkunnir á
næsta ári, vitandi af þessari
bólgu hjá öðrum skólum? Þurfa
framhaldsskólarnir þá að vega
og meta, hversu marktækar
einkunnirnar eru og jafnvel
hafa inntökupróf fyrir nem-
endur?
Þá yrði jafnvel eftirsjá að
samræmdu prófunum.
Vafamál hversu
æskileg þróunin er}Bólgnar einkunnir
Þ
að er svo fallegt núna. Lúpínan
breiðir sinn fjólubláa dúk yfir
móana kringum borgina, og föl-
grænn og tignarlegur maríu-
stakkurinn gerir sig heimakominn
í tilkomumiklum lautatúr hennar. Stöku fjalla-
dalafífill, bleikrjóður af undirleitri feimni,
spyr í hógværð hvort hann megi vera með.
Það er sumar, og sumarið léttir sinnið.
Samt er mér órótt. Mér finnst ég skynja að í
andrúmsloftinu, kraumar reiði. Það sem vek-
ur mér óhug er að sú reiði sé ekki bara saklaus
pirringur sem bráðnar við næsta bros, heldur
eitthvert þykkildi – jökulhella – sem á eftir að
hvellspringa, því eldurinn undir er heitur, og
frussa ofsa sínum yfir allt og alla.
Það er komið sumar, en reiðin sem kviknaði
við hamfarirnar í haust og kreppuna sem
fylgdi í kjölfarið hefur ekki enn fundið sér farveg. Vissu-
lega var ærlega pústað í janúar, þegar hitinn í búsáhalda-
byltingunni var hvað mestur, en mér finnst sú tilfinning
vera vaxandi, að þetta sé ekki búið, og það er ekki búið.
Sannast sagna hefur ekki heldur margt gerst til að
milda reiðina. Jú, það er nauðsynlegt að hækka skatta
hjá þeim efnameiri, og það má mín vegna setja á gotter-
ísskatt, og síst færi ég að kveinka mér við hækkun áfeng-
is og tóbaks. Ég get vel skilið að við skulum þurfa að
borga Ice-save brúsann – það voru jú umboðsmenn okk-
ar, stjórnmálamennirnir, sem létu þann ófögnuð, eins og
annan, viðgangast án þess að aðhafast, vitandi vits að
ríkið, þjóðin sjálf, bæri endanlega ábyrgð.
Þetta er orðinn hlutur og eins gott að spýta í
lófana og hefja flórmoksturinn. Við eigum
ekki við aðra að sakast en sjálf okkur og það
sem við kjósum yfir okkur.
Reiðin kraumar undir yfirborðinu, og ég
held að hún snúist ekki um það að við séum að
verða fátæk. Ég held, að þegar öllu er á botn-
inn hvolft snúist hún ekki um glötuð pen-
ingasjóðsbréf, verðhrun eigna, dýrtíð, veika
krónu og það allt, sem þó er ærin ástæða til að
hafa miklar áhyggjur af. Þau mál leysum við,
eins og við höfum dugnað og metnað til, og
satt best að segja veit ég ekki um nokkra aðra
þjóð sem kann jafn vel að spjara sig á verald-
legu vísuna, þrátt fyrir mótlæti.
Reiðin kraumar vegna þess að við finnum
ekkert réttlæti í þessum kringumstæðum.
Reiðin kraumar vegna þess að aðstæður alls þessa dug-
mikla fólks sem nú á erfitt, eru ósanngjarnar. Og reiðinni
mun ekki slota fyrr en við finnum að einhvers konar
sanngirni og réttlæti verði framfylgt og að þeir sem
ábyrgð báru á ósköpunum axli hana. Og það veit ham-
ingjan að ég vona að fullnustu þess réttlætis verði náð
fyrir dómstólum en ekki á götunni. Ég treysti því að
stjórnvöld átti sig á því að þolinmæði er ekki óþrjótandi
auðlind og að reiði er eyðandi hvöt.
Það er sumar, en ennþá fimbulvetur í hugum fólks. Ég
fullyrði samt að vorið kemur aftur og enn betri sumur.
begga@mbl.is
Bergþóra
Jónsdóttir
Pistill
Reiðin og réttlætið
FRÉTTASKÝRING
Eftir Bergþóru Njálu Guðmundsdóttur
ben@mbl.is
B
jörgunarþyrlur Land-
helgisgæslunnar (LHG)
munu ekki geta komið
sjófarendum utan 20
sjómílna til bjargar
fjórðung til þriðjung úr ári og reikna
verður með að eftir haustið fjölgi
þeim dögum sem engin björgunar-
þyrla verður tiltæk. Frekari niður-
skurður myndi setja rekstur LHG á
hliðina, segir forstjórinn.
Í svari Rögnu Árnadóttur dóms-
málaráðherra við fyrirspurn Róberts
Marshall á þingi kom fram að áætlað
er að fækka um eina þyrluáhöfn hjá
LHG á árinu. Það hafi í för með sér
að meðaltali að 25 – 35% hvers mán-
aðar verði aðeins ein vakt starfhæf.
Við slíkar aðstæður eru það reglur
að aðeins er flogið um 20 sjómílur á
haf út, í því skyni að tryggja öryggi
þyrluáhafnarinnar. „Með þessu telj-
um við að öryggi okkar fólks sé jafn-
tryggt en getan er minni,“ segir
Georg Lárusson, forstjóri LHG.
Þetta vekur spurningar um hvort
minni geta komi ekki niður á öryggi
sjófarenda eða almennings. „Það
gæti gert það en það hefur ekki gerst
ennþá því við höfum getað sinnt öll-
um okkar verkefnum sem hafa kom-
ið upp,“ svarar Georg.
Raunar eru skiptar skoðanir með-
al starfsmanna LHG hvort áætlun
um eina vakt 25 – 35% af tímanum sé
raunhæf. Nærri láti að svo geti farið
að vaktin verði einföld 50 – 75% af
tímanum. Georg vísar þessu á bug.
„Við höfum reiknað þetta út eftir
bestu vitund. Svo getur vel verið að
einhverjir svartsýnismenn telji að
þetta sé ekki rétt.“
LHG hefur yfir þremur þyrlum að
ráða og kemur fram í svari ráðherra
að á einhverjum tímapunktum verði
tvær þeirra í viðhaldi. Þá sé óvíst hve
oft þriðja þyrlan bilar á meðan. Lík-
legt sé að allt að tíu daga á ári geti
LHG staðið frammi fyrir því að hafa
engri flughæfri þyrlu á að skipa.
Siglum inn í erfiðari tíma
Um þetta eru einnig skiptar skoð-
anir og telja ýmsar heimildir Morg-
unblaðsins að þarna sé varlega áætl-
að. Menn eru þó sammála um að í
þessu sé mikil óvissa fólgin. Séu
menn heppnir gæti svo farið að land-
ið sleppi alveg við daga án björg-
unarþyrlu. Þannig var það að mestu í
fyrra en þá varð aldrei heill dagur
þyrlulaus í landinu. Síðan hefur flug-
virkjum fækkað svo erfiðara er að
halda þyrlunum þremur gangfærum.
„Við erum því að sigla inn í erfiðari
tíma svo við verðum að fara að gera
ráð fyrir að það verði einhverjir dag-
ar þyrlulausir,“ segir heimild blaðs-
ins.
Í þessu samhengi er vert að at-
huga að þegar bandaríski herinn fór
héðan með sínar þyrlur áætluðu sér-
fræðingar að hægt væri að halda
uppi fullri þyrluþjónustu í landinu
með fjórum þyrlum. Frá því fyrri
hluta árs í fyrra hafa þær aðeins ver-
ið þrjár og verða áfram. Munurinn er
því mikill frá því að herinn var hér
með sínar fimm björgunarþyrlur til
viðbótar við tvær þyrlur Gæslunnar.
Í svari ráðherra kom einnig fram
að áætlaður kostnaður við að leigja
fjórðu þyrluna væri nálægt 700 millj-
ónum á ári. Georg staðfestir þetta.
„Til að geta verið með viðunandi við-
búnað þurfum við eina þyrlu og þrjá
flugmenn, þrjá stýrimenn og þrjá
flugvirkja til viðbótar. Það kostar um
750 milljónir á ársgrundvelli.“
Morgunblaðið/Júlíus
Til bjargar Búist er við að þeim dögum fjölgi sem engin þyrla verður tiltæk.
Minni björgunargeta
Landhelgisgæslunnar
Frá því bandaríski herinn hvarf
héðan hefur björgunarþyrlum í
landinu fækkað úr sjö í þrjár en
sérfræðingar áætla að a.m.k.
fjórar þurfi til að halda uppi fullri
þyrluþjónustu í landinu.
RAGNA Árnadóttir dómsmála-
ráðherra sagði að björgunar-
þjónusta við sjófarendur yrði að
vera forsvaranleg. „Ég verð að
segja að ég fylltist efasemdum þeg-
ar ákveðið atvik varð 1. júní og þá
varð að reiða sig á velvilja og við-
veru starfsmanna sem ekki voru á
vakt,“ sagði hún og tók undir
áhyggjur um að málin væru ekki
með fullnægjandi hætti.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í UMRÆÐUM á Alþingi viðraði Siv
Friðleifsdóttir þingmaður þá hug-
mynd að lífeyrissjóðirnir í landinu
kæmu að málum Landhelgisgæsl-
unnar með „því að losa okkur út úr
þessari ofurleigu, þetta er ótrúlega
há upphæð, 60 milljónir á mánuði í
leigu á þyrlu“. Hún spurði ráðherra
ennfremur hvort til stæði að endur-
skoða málin svo hægt væri að hafa
eina þyrluáhöfn í viðbót.
Morgunblaðið/Ómar