Morgunblaðið - 08.08.2009, Blaðsíða 39

Menning 39
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. ÁGÚST 2009
Áþessu ári eru liðin 20 ársíðan Guðmundur Guð-mundsson, Erró, ánafnaðiListasafni Reykjavíkur
stóran hluta verka sinna – og lagði
þá jafnframt grunninn að Errósafni
Listasafnsins en hluti þess er jafnan
til sýnis í Hafnarhúsinu. Að þessu
sinni hefur verið efnt til sýningar
undir yfirskriftinni „Mannlýsingar“
og má þar sjá úrval verka úr safn-
eigninni ásamt myndum sem safn-
inu hafa áskotnast nýlega, þ.á m.
stafræn prent á striga af ýmsum
eldri verkum. Vönduð sýningarskrá
með ýmsum fróðlegum textum hef-
ur verið gefin út í tilefni sýning-
arinnar.
Sýningin gæti allt eins heitið
„menningarlýsingar“ því að í
mannamyndum Errós er fólgin víð-
tæk umfjöllun um atburði og per-
sónur mannkynssögunnar, og
menningarhræringar í samtím-
anum. Má þar nefna klippimynd-
irnar Vísindamennirnir (1986), sem
sýnir andlitsmyndir af þekktum vís-
indamönnum sögunnar eins og Ein-
stein og Marie Curie, og ýmsum
fyrirbærum sem þeim tengjast, og
Music Scape (1996) þar sem sjást
myndir af tónlistarfólki á borð við
Haydn, Bach, Edith Piaf og Bob
Dylan. Þá sjást myndir sem hverf-
ast um þjóðarleiðtoga eins og
Churchill, Elísabetu I drottningu,
Kadhafi og Maó, og eru þessar per-
sónur oft í óræðu merkingar-
samhengi. Margbrotnar mynd-
samsetningar Errós, sem iðulega
eru glæsilega útfærðar, bjóða upp á
mismunandi túlkanir og leik sem
virðist oft á mörkum hins fjar-
stæðukennda. Þær kynda undir
ímyndunarafli áhorfandans sem
vissulega getur orðið ringlaður and-
spænis myndrænni ofgnóttinni –
sem aftur á móti endurspeglar
ímynda- og upplýsingaflæði hins
tæknivædda og neyslubráða nú-
tíma.
Sýningargestum er á grein-
argóðan hátt veitt innsýn í tilurð
einstakra verka. Til dæmis má
skoða skýringarmyndir, ljósrit og
skissur þar sem Erró hefur merkt
inn á nöfn persóna sem sjást í (full-
unnum) verkum. Glerborð með sýn-
ishorni af gríðarmiklu safni lista-
mannsins af hvers kyns myndefni,
tímaritum og bókum, varpar t.d.
ljósi á hvernig ritröð um „risa bók-
menntanna“ verður kveikja að
myndum af þekktum rithöfundum –
auk þess að vera lúmsk athugasemd
við hugtakið „heimsbókmenntir“.
Þá tekur Erró eignarnámi myndlýs-
ingar úr bók fyrir börn um ævi 17.
aldar listmálarans Rubens og skap-
ar sína eigin „mannlýsingu“ á Ru-
bens – lýsingu sem minnir helst á
síðu úr myndasögublaði. Með slík-
um hætti bendir hann á hvernig
ímyndir eru alls staðar á floti í
menningunni og að þær geta birst
okkur í ólíku samhengi og með til-
viljunarkenndum hætti, t.d. sem
fundnir hlutir á flóamörkuðum.
Samruni ólíkra ímynda og mis-
munandi menningarsviða birtast
einnig glögglega í myndum frá 7.
áratugnum í F-sal af „skrímslum“
af ýmsu tagi og stendur sú sýning
til 30. ágúst nk. Til dæmis má nefna
portrettmyndir af þekktum andlit-
um „hámenningarinnar“ er renna
saman við ásjónur skrímsla sem
eiga rætur í afþreyingariðnaði. Á
ganginum þar hjá eru til sýnis þrjú
kvikmyndaverk þar sem m.a. má sjá
samklipp ljósmynda af Hollywood-
stjörnum og húmoríska sýn á ýmsar
ófreskjur kvikmyndasögunnar.
„Mannlýsingar“ hverfist um port-
rett af ýmsu tagi og verk sem unnin
hafa verið í opinbert rými, verk sem
jafnframt eru að stórum hluta
minnisvarðar. Sýningin varpar því
einkar vel ljósi á hvernig Erró leit-
ast ekki aðeins við að spegla hraða
og ímyndaflæði samtímans, og ná
utan um það, heldur einnig að vinna
úr slíku flæði með því að skapa
tengingar, og „flokka“ minningar;
varðveita þær, en í reynd einnig búa
þær til. Þar er athugull en ákafur
þátttakandinn – neytandinn og
safnarinn – að verki, sem jafnframt
skilgreinir stöðu sína í heiminum.
„Mannlýsingin“ á kannski ekki síst
við um Erró sjálfan þegar allt kem-
ur til alls.
Menn, minni, ímyndir à la Erró
ANNA
JÓA
MYNDLIST
Árvakur/Frikki
Flokkun „Sýningin varpar einkar vel
ljósi á hvernig Erró leitast ekki að-
eins við að spegla hraða og ímynda-
flæði samtímans, og ná utan um það,
heldur einnig að vinna úr slíku flæði
með því að skapa tengingar, og
„flokka“ minningar; varðveita þær,
en í reynd einnig búa þær til.“
Listasafn Reykjavíkur –
Hafnarhús
Erró – Mannlýsingar
Til 29. ágúst 2010. Opið alla daga
kl. 10-17. Aðgangur ókeypis.
Sýningarstjóri: Danielle Kvaran.
ANNA
JÓA
MYNDLIST
Nánari upplýsingar um opnunartíma og sýningar í stöðvum í sumar eru
á www.landsvirkjun.is og í síma 515 9000.
Vídeóverk
Bernsku minnar fossar
Skúlptúrar
Brot úr tilverunni
P
IP
A
R
•
S
ÍA
•
91
17
9
Sýningin er opin virka daga frá kl. 13–17 og um helgar frá kl. 13–18 í allt sumar.
Aðgangur er ókeypis.
Kristjana
Samper
Ljósafossstöð við Sog