SunnudagsMogginn - 29.11.2009, Qupperneq 30

30 29. nóvember 2009
Á
standið í þingsölum er athyglisvert
núna. Það sem er að gerast þar er í senn
kunnuglegt og framandi. Það sem er
kunnuglegt er að sjá stjórnarand-
stöðuþingmenn tala um mikilvægt mál fyrir tóm-
um sal. Það hefur því miður oft sést í þingsölum
áður. Það sem er framandi er að verið er að fjalla
um lagafrumvarp, sem var afgreitt fyrir fáeinum
mánuðum, og ríkisstjórnin fagnaði sérstaklega að
samþykkt var. Ríkisstjórnin leit reyndar á niður-
stöðuna sem sigur. Það var vegna þess að hún var
að þvinga fram þá ákvörðun Alþingis að íslenska
þjóðin skyldi axla ábyrgð á fjárhættuspili íslenskra
bankamanna erlendis. Þarna var heimskan að
heyja einvígi við heilbrigða skynsemi og hafði bet-
ur. Sigur ríkisstjórnarinnar fólst í því að meirihluti
Alþingis kyngdi því að ekki þyrfti að liggja fyrir
niðurstaða um skuldbindingu þjóðarinnar á fúlg-
um fjár áður en ríkisábyrgð á greiðslu hennar
vegna yrði veitt. Sá sigur var ekki síður illur en
hinn sem jók hróður Ólafs konungs digra forðum
tíð. Og sigurinn var sennilega sætari en ella vegna
þess að stjórnarandstaðan hafði í nauðvörn tekið
þátt í lokasmíð lagafrumvarps, þegar henni varð
fullljós eindreginn brotavilji ríkisstjórnarinnar.
Aðkoma stjórnarandstöðunnar
Stjórnarandstaðan taldi nauðug að betra væri að
skera verstu hortittina af lögunum úr því að útséð
væri um að þau yrðu stöðvuð en að láta eðlilegt
andóf nægja. Því tók hún þátt í að semja og setja
fyrirvara við lögin, sem náðu svo sem ekki langt en
voru þó mjög til bóta. Forsetanum á Bessastöðum
þótti svo mikið til um þetta víðtæka samstarf að
hann gerði það og fyrirvarana, sem nú eru farnir,
að forsendum þess að hann myndi staðfesta laga-
frumvarpið. Varð ekki annað út úr yfirlýsingu
hans lesið en að ella hefði hann neitað að staðfesta
lögin.
Ríkisstjórnin hafði því ekkert annað umboð frá
löggjafarvaldinu en að tilkynna viðsemjendum
sínum þá niðurstöðu sem þarna var fengin. Við-
semjendurnir gátu auðvitað hrópað þrefalt húrra.
Þeir höfðu fengið í gegn það sem þeir héldu sjálfir
að væri óframkvæmanlegt. Þeir höfðu fengið full-
trúa almennings í litlu landi til að axla ábyrgð á
fjármálalegu áhættuspili, sem bæði innistæðu-
eigendur og bankarnir sem geymdu peningana
þeirra komu að á eigin ábyrgð og af fúsum og
frjálsum vilja. Þá niðurstöðu hefðu þeir aldrei
treyst sér til að fá fyrir hlutlausum dómstólum og
forðuðust þá eins og heitan eldinn. En svo kátir
sem fulltrúar Breta og Hollendinga voru höfðu þeir
því miður kynnst núverandi stjórnvöldum á Ís-
landi og umboðsmönnum þeirra. Þeir ákváðu því
að sjá hvort þeir gætu ekki hafið umræður um nið-
urstöðu þjóðþingsins og hvort ekki mætti með
nægjanlegri ósvífni færa fyrirvarana til baka og
helst alla leið á byrjunarreitinn aftur.
Enn lagt á flótta
Í millitíðinni hafði íslenski forsætisráðherrann
skrifað kollegum sínum bréf og beðið um fund til
að skýra fyrir þeim að Alþingi Íslendinga hefði tal-
að og lengra yrði ekki gengið. Lögin hefðu síðasta
orðið. Ráðherrann hefði sjálfsagt bætt því við á
slíkum fundi að stór meirihluti íslensku þjóðar-
innar hefði nú þegar fullkomna skömm á undir-
lægjuhætti forystumanna sinna og því yrði aldrei
lengra gengið. Ekkert svar barst við bréfi forsætis-
ráðherrans svo vikum og mánuðum skipti, sem er
óþekkt í samskiptum ríkisins við aðrar þjóðir, svo
ekki sé talað um svonefndar vinaþjóðir. Þessi fá-
dæma dónaskapur hafði þó engin neikvæð áhrif á
íslensk yfirvöld. Þvert á móti. Það litla loft sem í
þeim var lak viðstöðulaust út. Þau létu handlang-
ara sína halda áfram samningaviðræðum eins og
ekkert hefði í skorist. Og þinginu, eftir mikið þref
og eftir að stjórnarandstaðan hafði fengist að
borðinu, sem henni var þó þvert um geð, var hald-
ið algjörlega utan við það sem nú var að gerast.
Þegar ríkisstjórnin hafði aftur kokgleypt efnis-
lega alla fyrirvarana sem Alþingi hafði sett komu
spunameistararnir til sögunnar. Nú lá mikið við.
Afsögn Ögmundar Jónassonar hafði að þeirra sögn
hjálpað mjög til við að gefa frá sér fyrirvarana. Svo
bættu þeir því við að í rauninni hefði það verið
markmið Breta og Hollendinga að herða á fyrir-
vörum Alþingis en ekki vatna þá út. Þess vegna
væru fyrirvararnir í raun þéttari og betri en þeir
voru þegar Alþingi gekk frá þeim! Auðvitað flýgur
mönnum augnablik í hug að þeir séu komnir í
leikhús fáránleikans þegar slíkt er borið á borð
fyrir þá að því er virðist í fúlustu alvöru.
Einar Már kveður sér hljóðs
Íslenska þjóðin hafði lítið vitað um þetta tiltæki,
Icesave-reikninga, sem nú var á allra vörum. Um
það sagði í magnaðri grein Einars Más Guðmunds-
sonar rithöfundar hér í blaðinu: „Hér heima á Ís-
landi höfðu langflestir íbúar landsins ekki hug-
mynd um að þessir reikningar væru til og var þó
eflaust fjallað um þá í einhverjum af viðskiptakálf-
um blaðanna en þeir voru oftast í sérblöðum og í
þeim prentaðar grobbsögur af íslenskum auð-
mönnum. ICESAVE-reikningarnir eru ein slík
grobbsaga en með sorglegum endi eins og títt er
með grobbsögur. Það fer oft illa fyrir grobbnum
mönnum, enda grobb náskylt hrokanum sem nær
allir harmleikir fjalla um. Hin tæra snilld banka-
mannanna varð að hreinni óværu sem nú hvílir á
Þingfundur á Alþingi
Heimskan og heilbrigð
skynsemi takast á
Reykjavíkurbréf 27.11.09