SunnudagsMogginn - 14.02.2010, Side 20

20 14. febrúar 2010
I
ngibjörg Baldursdóttir var hrædd, óörugg og ráðalaus er hún fylgdi
syni sínum í sjúkrabíl niður á Landspítala í 26. apríl 2008. Hann
hafði gert tilraun til að svipta sig lífi, tvítugur að aldri, og var með-
vitundarlítill er komið var niður á spítala. „Mér fannst ákaflega lít-
ið gert úr aðstæðum hans þarna og sjálf var ég eins og illa gerður hlutur,“
segir Ingibjörg, en Lárus sonur hennar féll fyrir eigin hendi tveimur
mánuðum síðar. Ekki hafi verið laust við að andinn væri sá að verið væri
að sóa dýrmætum tíma starfsfólks. „Mér var sagt að þetta væri ekki al-
varlegt og hann myndi ná sér að fullu, en á svona stundu felst lítil hugg-
un í slíkum orðum.“ Hún minnist þess að hafa snúið sér að lækni sem
skoðaði son hennar og spurt hvað hún ætti að gera. „Ég vissi ekki einu
sinni að hverju ég ætti að spyrja og hann yppti bara öxlum.“
Í kjölfarið hefur henni oft orðið hugsað til þess að tilfinningagreind
skipti ekki minna máli en fagleg þekking á vinnustað eins og bráða-
móttöku sjúkrahúsa og minnir á þann stóra hóp einstaklinga sem aldrei
kemst lengra en inn á bráðadeild í kjölfar sjálfsvígstilraunar. „Við vorum
ekki að koma inn með fótbrot, ég fékk meiri athygli þegar það gerðist.
Þetta var spurning um líf og dauða og ég hélt að ekki væri hægt að verða
miklu hræddari en ég var á þessari stundu.“ Sama á væntanlega við um
flesta sem í þessum sporum lenda. „Á svona stundu þarf fólk að fá fag-
legan stuðning og fá upplýsingar um hvað best sé að gera.“ Ingibjörg
fagnar rannsókn á sjálfsvígstilraunum sem birt er í nýjasta hefti Lækna-
blaðsins, en gagnrýnir að upplýsingar skorti um afdrif þess stóra hóps
sem fer beint heim af bráðamóttöku.
Er full alvara með tilrauninni
Nokkrum klukkustundum síðar var sonur hennar útskrifaður og er hún
ósátt við hvernig að því var staðið. Ákvörðunin var í höndum eins
manns, ekki teymis, og hvergi leitað annars álits. „Ég var tilbúin að telja
Lárusi hughvarf og fá hann til að dvelja áfram á spítalanum og þiggja þá
aðstoð sem var í boði. Ég átti hins vegar ekki von á að þurfa að telja geð-
lækninum hughvarf um að senda son minn ekki heim.“ Sá hafi verið
óhagganlegur. „Hann sagðist hafa látið hann lofa sér að gera þetta ekki
aftur og þar með var hann útskrifaður.“
Lárus beið hennar síðan fyrir utan spítalann er hún kom að ná í hann
og er heim var komið svaf hann nánast samfellt í tvo sólarhringa. „Hann
var máttlítill og aumur. Hann var svo sannarlega ekki að leita eftir at-
hyglinni sem þessu fylgdi, heldur leið honum bara skelfilega illa.“ Sama
á efalítið við um marga aðra sem lendi í hans sporum. „Þessu fólki líður
verulega illa, en er samt sent beint heim enn kvíðafyllra og þarf í ofan-
álag að horfast í augu við ástvini sína og afleiðingar gjörða sinna.“ Fæstir,
úr þeim stóra hópi aðstandenda sem hún kynntist í kjölfar sjálfsvígs Lár-
usar, áttu ástvin sem var metinn nógu veikur til að innlagnar væri þörf.
„Allt þetta fólk var í vinnu, átti fjölskyldu, átti ekki í vímuefnavanda
og var ekki félagslega einangrað,“ segir Ingibjörg og gagnrýnir þau orð
Sigurðar Páls Pálssonar, geðlæknis og eins höfundar rannsóknarinnar, í
fréttatíma RÚV um síðustu helgi að sjálfsvígin séu flest hjá þeim sem eiga
Sólarhrings
gjörgæsla
á heimilinu
Að meðaltali lögðust um 50 einstaklingar árlega
inn á gjörgæsludeildir Landspítalans vegna alvar-
legra sjálfsvígstilrauna á árabilinu 2000-2004. Sá
hópur sem kemur á bráðadeild spítalans í kjölfar
sjálfvígstilraunar eða sjálfsskaða er hins vegar
mun fjölmennari og áhyggjur aðstandenda ekki
minni. Lítil, sem engin, aðstoð virðist þó standa
þessum hóp til boða og fólk er með ástvini í gjör-
gæslu heima vikum og jafnvel mánuðum saman.
Fréttaskýring
Anna Sigríður
Einarsdóttir
annaei@mbl.is