SunnudagsMogginn - 14.02.2010, Síða 28

28 14. febrúar 2010
Hafrún ÍS-400 berst um í brimrótinu á strandstað í Stigahlíð.
Hvað er glóðar-
auga milli vina
H
vað er að sjá þig, af hverju ertu með
glóðarauga? Þú ert eins og hálfviti!
Árni Sæberg svaraði: „Þú átt það nú
eiginlega skuldlaust, ég fékk
myndavélina í hausinn í ókyrrðinni yfir strand-
staðnum fyrir vestan.“ Ha, hvað segirðu? Nei,
annars mér finnst þetta bara flott, þú ættir eig-
inlega að hafa þetta á báðum augum, þá værir þú
eins og Zorro. Árni glotti og reiðin sem hann
þóttist ætla að sýna mér hvarf eins og dögg fyrir
sólu. Við höfðum verið vinir í samkeppni fjöl-
miðla lengi, og hvað er eitt glóðarauga á milli
vina?
Forsaga málsins er sú að eitt af bestu fiskiskip-
um íslenska fiskveiðiflotans, Hafrún, 400 tonna
stálskip, hafði strandað yst í Stigahlíð á Vest-
fjörðum á leið til lands í brjáluðu veðri, tíu vind-
stigum og hríðarhraglanda, 3. mars 1983.
Góðvinur minn, Hannes Hafstein fram-
kvæmdastjóri Slysavarnafélagsins, sem ég
heimsótti oft þegar ég var á leið um bæinn, hafði
látið mig vita að skip væri í nauðum fyrir vestan.
Við höfðum gert samning um að hann fengi allar
myndir sem ég tæki af björgunum til að eiga í
björgunarsögu slysavarna á Íslandi. Í staðinn léti
hann mig vita þegar því yrði við komið, en það
þyrfti alltaf að hafa forgang að kalla út björg-
unarsveitir, síðan fengi ég að vita af málum. Það
bar aldrei skugga á það samstarf og enn þann
dag í dag þegar ég keyri fram hjá slysavarna-
félagshúsinu minnist ég hans af hlýhug. Hannes
skildi mikilvægi þess að eiga Íslandssöguna í
myndum.
Hér á landi var verið að kynna landhelgisgæsl-
unni nýjar franskar þyrlur, Super Puma, og
höfðu flugmenn Gæslunnar verið að æfa sig á
þeim með hugsanleg kaup eða leigu í huga.
Ég lét vita strax niður á Mogga að skip væri
strandað á Vestfjörðum. Veðrið var afleitt til
flugs sökum ókyrrðar í lofti og éljagangs.
Það var hugsað hratt og einhver stakk upp á
því að fá að fara með björgunarþyrlunni.
Ágúst Ingi Jónsson og Árni Johnsen gengu
strax í málið, hringdu í allar áttir, flugmálastjóra
og yfirmenn Gæslunnar og óskuðu eftir því að
senda mann með þyrlunni og mynda björg-
unina. Það var auðsótt mál en menn urðu að
vera komnir út á flugvöll á tíu mínútum. Ég
brunaði af stað út á völl og þar voru tvær þyrlur í
gangi tilbúnar til flugs vestur að bjarga mönn-
unum. Ég hljóp að Puma-þyrlunni og um leið og
ég kom í hurðina kom Árni Sæberg, ljósmyndari
á Tímanum, út úr þyrlunni, hann hafði verið úti
á Gæslu fyrir tilviljun að kíkja á vini sína þar.
Árni hafði verið starfsmaður Gæslunnar áður en
hann varð ljósmyndari á Tímanum. Árna var tjáð
að ef ég kæmi ekki innan 5 mínútna fengi hann
að fara með, Mogginn hafði sótt um leyfi á und-
an Tímanum og því miður var ekki pláss fyrir
fleiri um borð.
Um borð voru sigmenn Gæslunnar og franskir
björgunarmenn ásamt Helga Sveinbjörnssyni á
sjónvarpinu. Flugmenn voru Björn Jónsson og
franskur flugmaður sem var að kynna þyrluna. Í
hinni þyrlunni, TF RÁN, voru Benóný Ásgríms-
son, Þórhallur Karlsson og spilmaður. Menn
drifu sig í loftið og flugið sóttist seint á móti
vindinum, við með myndavélarnar höfðum
áhyggjur af myrkrinu sem var ekki langt und-
an. Skyldum við ná myndum af björgun
mannanna í björtu því það væri stórkostlegt
að geta sýnt björgun mannslífa?
Þyrlurnar nálguðust Stigahlíðina í éljunum
og hávaðaroki. Við sáum skipið gegnum sort-
ann berjast í grýttri fjörunni. Skyndilega sást
rautt neyðarblys og hópur manna stóð á ísi-
lögðu fjörugrjótinu. Það var ekki fátið á flug-
mönnum Gæslunnar, Ránin renndi sér upp að
hlíðinni með spaðana nokkra metra frá berg-
inu og upp voru hífðir nokkrir skipbrots-
menn. Okkar þyrla var næst og voru menn
hífðir upp um op í gólfinu. Menn voru hálf
skelkaðir á leiðinni upp en fegnir því að vera
bjargað í hlýjuna og öryggið. Fyrsta verk
frönsku björgunarmannanna um borð var að
gefa öllum sígarettu.
Flogið var með alla inn á Ísafjörð þar sem
menn þökkuðu fyrir björgun sína. Þeir fræknu
flugmenn, Björn og Þórhallur, sem björguðu
mörgum mannslífum, fórust síðar með TF
RÁN í Jökulfjörðum. Talið var að hurðin hefði
brotnað af og farið í spaðana. Einnig fórust þá
Bjarni Jóhannesson flugvirki og Sigurjón Ingi
Sigurjónsson stýrimaður. Menn sem lögðu allt
í sölurnar til að bjarga mannslífum.
Af Árna er það að segja að ritstjórar Tímans
voru ekki hrifnir að því að Mogginn skyldi fá
að fara með en ekki Tíminn og leigðu tveggja
hreyfla flugvél frá leiguflugi Sverris Þórodds-
sonar. Flaug hún á staðinn.
Ókyrrð í flugvél verður miklu meiri en í
þyrlu og höggin eru harðari, það gerðist hjá
Árna í flugi fram hjá skipinu á strandstað að
myndavélin hentist í hausinn á honum og
glóðaraugað varð staðreynd.
Við félagar Árna Sæberg höfðum reynt að fá
hann til að sækja um á Mogganum. Það væri
ómögulegt að vera alltaf með glóðarauga eftir
hverja ferð sem hann færi í.
Árni lét verða af því og sótti síðar um starf.
Hann hafði átt pantaðan tíma hjá Styrmi
Gunnarssyni ritstjóra og mætti tímanlega til
að spjalla aðeins áður enn hann færi á fundinn.
Tíu mínútum fyrir fundinn skrapp Árni á
snyrtinguna til að snurfusa sig aðeins áður en
hann mætti örlögum sínum. Við biðum á ljós-
myndadeildinni eftir að hann kæmi til baka og
fórum að athuga hvort hann væri búinn að
gleyma sér. Við heyrðum hróp og spörk frá
snyrtingunni og kölluðum í gegnum klósett-
hurðina: Er ekki allt í lagi hjá þér?
„Nei, húnninn datt af og það er ekki hægt að
opna hurðina. Ég á hitta Styrmi eftir fimm
mínútur “
Vertu rólegur, ég skal sækja Styrmi, svaraði
ég. Allt í lagi, svaraði Árni í fyrstu en hrópaði
svo til strax: „Ertu brjálaður Raxi, á ég að
sækja um vinnu í gegnum klósetthurð?“
Árni var ekki lengi að falla inn í hópinn og
húmorinn hjá okkur, þetta var eiginlega busa-
vígslan hans. Árni rétt náði á fundinn og fékk
vinnu og hefur reynst frábær starfsmaður og
félagi síðan og er enn.
Það hefði verið einstakt að vera eini Íslend-
ingurinn sem hefur fengið vinnu í gegnum
klósetthurð.
Frækileg björgun þegar stálskipið Hafrún ÍS-400
strandaði yst í Stigahlíð á Vestfjörðum 3. mars 1983.
Sagan bak við
myndina
Ragnar Axelsson rax@mbl.is