SunnudagsMogginn - 06.06.2010, Page 19

6. júní 2010 19
og ætlaði aldrei að syngja það aftur. Það
þýddi ekkert og ég sættist fljótlega við
það aftur. Í dag bregst ég alltaf glaður við
þegar fólk biður mig að syngja Á sjó.“
Kyrjað í klofstígvélum
Raunar má gera því skóna að fleiri Ís-
lendingar kannist við Þorvald á sjó en
Þorvald Halldórsson. Hann hlær þegar
þetta er fært í tal. „Örugglega. Ég hef
líka velt því fyrir mér að skrá mig sem
„Þorvald Halldórsson á sjó“ í síma-
skránni, sérstaklega eftir að fram á sjón-
arsviðið kom alnafni minn sem líka er
tónlistarmaður. Ég hef ekki látið verða af
því en fékk mér netfangið thasjo@sim-
net.is,“ segir hann. Th fyrir Þorvaldur,
hitt segir sig sjálft.
Á sjó er erlent lag en íslenski textinn
er eftir Ólaf heitinn Ragnarsson, skóla-
bróður Þorvaldar frá Siglufirði.
En hefur Þorvaldur einhvern tíma
verið á sjó?
„Nei,“ svarar hann, stutt og laggott.
„Reyndar fór ég einn túr með síldarbát
út á Grímseyjarsund þegar ég var fimm-
tán ára. Á útstíminu stóð ég frammi í
stafni í klofstígvélum og söng sjó-
mannalög. Þóttist vera mikil hetja. Þegar
við komum í fjarðarkjaftinn fór hins
vegar að gefa á bátinn og þegar komið
var í land, sólarhring síðar, þurfti að
styðja mig frá borði vegna sjóveiki og
sjóriðu,“ segir hann og hlær ljúfsárum
hlátri.
Mörgum árum síðar keypti stjúpsonur
hans trillu í Vestmannaeyjum og plataði
Þorvald með sér í róður. Það fór á sama
veg. Hann varð skelfilega sjóveikur.
„Konan mín varð afskaplega glöð að
þetta skyldi ekki ganga.“
Spilaði með ríkissaksóknara
Þorvaldur fæddist á Siglufirði árið 1944.
Hann lærði ungur á klarinett og stofnaði
hljómsveit í grunnskóla á Siglufirði
ásamt félögum sínum, Valtý Sigurðssyni,
núverandi ríkissaksóknara, sem spilaði á
harmonikku, Hallvarði Óskarssyni
trommuleikara, sem síðar lamdi húðir
með Lúdó, og Sigurði Daníelssyni píanó-
leikara. „Eitt lagið sem við spiluðum var
Kansas City með Fats Domino. Ég réð
hins vegar ekki við klarinettupartinn á
þessum tíma og söng hann bara í stað-
inn. Þannig hófst eiginlega söngferill
minn fyrir hreina tilviljun,“ segir Þor-
valdur og brosir.
Sumarið 1960, þegar Þorvaldur var á
sextánda ári, ámálguðu liðsmenn vin-
sællar hljómsveitar á Siglufirði, Fjórir
fjörugir, það við hann að hann myndi
syngja með þeim. Þorvaldur lét ekki
segja sér það tvisvar. „Ég var upp með
mér að fullorðnir menn vildu fá mig til
að syngja með sér í helstu samkomu-
húsum bæjarins, Hótel Höfn og Alþýðu-
húsinu, og sló að sjálfsögðu til. Þetta var
frábært sumar, ég vann á síldarplani á
daginn en fékk að fara heim um sjöleytið
til að búa mig undir dansleikina. Þannig
gekk þetta vel flesta daga vikunnar.“
Spurður hvort enginn hafi gert at-
hugasemd við aldur hans svarar Þor-
valdur neitandi. „Ég fór að fara á böll
fjórtán ára og var svo stór að ég var aldr-
ei spurður um aldur.“
Aðalgatan logaði
í slagsmálum
Vinsælt var að spila nyrðra á þessum ár-
um og Þorvaldur minnist þess að Guð-
mundur Ingólfsson hafi meira að segja
komið og leikið fyrir dansi í Alþýðuhús-
inu. Með í för var Einar Júlíusson sem
söng hástöfum íklæddur stuttbuxum.
Mikið fjör var á Siglufirði enda síld-
arævintýrið í algleymingi. „Það var frá-
bært að vera á Siglufirði á þessum árum,
það var ósvikin spenna og rómantík í
andrúmsloftinu. Það var margt aðkomu-
fólk að vinna við söltunina og stelpurnar
gátu gert strákana vitlausa. Maður gat
hæglega orðið skotinn í nýrri stelpu á
hverjum degi, þannig lagað séð,“ segir
hann hlæjandi.
Hann man líka eftir erlendum sjó-
mönnum í landlegum sem fylltu bæinn á
daginn. „Þeir voru jafnvel búnir að vera
vikum saman úti og komu skyndilega
inn í fullan bæ af konum. Heimamenn
höfðu ekki alltaf skilning á þessu og fyrir
kom að aðalgatan logaði í slagsmálum.“
Löngu síðar flutti Þorvaldur til Vest-
mannaeyja og þekkti sig strax þar. „Ver-
tíðarstemningin var mjög hliðstæð í Eyj-
um enda þótt engin væri síldin.“
Haustið 1960 settist Þorvaldur á skóla-
bekk í Menntaskólanum á Akureyri og
hélt áfram að dufla við tónlist. Eftir hálft
annað ár hætti hann í MA og fór að læra
rafvirkjun. Á þeim tíma söng hann með
hljómsveit Hauks Heiðars á Hótel KEA.
Hið mæta menningarhús Sjallinn kom til
sögunnar á þessum árum og haustið 1964
bauð Ingimar Eydal Þorvaldi að ganga til
liðs við hljómsveit sína sem hafði fast
aðsetur í Sjallanum. Þorvaldur lét ekki
segja sér það tvisvar.
„Það gekk ljómandi vel hjá okkur,
bullandi aðsókn og mikið fjör. Við pikk-
uðum vinsælustu lögin upp úr Radio
Luxembourg og gerðum jafnvel okkar
eigin útsetningar. Ég er dimmraddaður
og gat fyrir vikið ekki sungið eins og
Paul McCartney, þannig að við þurftum
að laga sum lögin að því. Akureyringar
vöndust því fljótt og stundum voru þeir
búnir að venjast okkar útsetningum áður
en þeir heyrðu þá upprunalegu,“ segir
hann.
Leiftrandi músíkalskir
Ingimar og Finnur Eydal voru sem frægt
er leiftrandi músíkalskir og Þorvaldur
segir það hafa verið unun að fá að kynn-
ast og vinna með þeim. Fleiri góðir voru
þarna, svo sem Vilhjálmur heitinn Vil-
hjálmsson, Grétar Ingvarsson og Andrés
Ingólfsson, sem allir voru góðir söngv-
arar. Þeir sungu því oft fjórraddað. „Villi
var tenórinn og ég á botninum og hinir
tveir þar á milli. Það vakti undrun hvað
þetta var framsækið.“
Síðar gengu söngkonurnar Erla Stef-
ánsdóttir og Helena Eyjólfsdóttir til liðs
við sveitina og eftir það voru gjarnan
sungnir dúettar.
Bandarísk lög voru áberandi. „Villi bar
mesta ábyrgð á því. Hann var skemmti-
lega öðruvísi tónlistarmaður. Villi var al-
inn upp á Miðnesheiðinni og var fyrir
vikið með hillbilly og kántrí í blóðinu.
Hann spilaði líka á rafmagnsbassa sem
þekktist ekki á Íslandi á þeim tíma.“
Þegar Vilhjálmur hætti í hljómsveit-
inni ári síðar tók Þorvaldur við bass-
anum. „Ég spilaði svolítið á gítar og Villa
þótti blasa við að ég tæki við bassanum.
Ég var ekki viss en lét mig hafa það.
Bræðurnir fóru sjaldan troðnar slóðir
þegar þeir voru í ham, þegar Finnur fór
að blása Benny Goodman og Ingimar að
spila Oscar Peterson á píanóið spilaði ég
bara með eftir tilfinningunni,“ segir
Þorvaldur hlæjandi.
Þorvaldur lærði bæði rafvirkjun og
húsasmíði enda var honum alltaf sagt að
eitthvað yrði að taka við þegar tónlist-
inni sleppti. „Það snerist eiginlega við,“
segir hann. „Ég vann lengi sem húsa-
smiður en varð að hætta fyrir um áratug
vegna slitgigtar. Þá var ég svo heppinn
að fá vinnu við tónlistarflutning innan
þjóðkirkjunnar og hef verið þar í fullu
starfi síðan.“
Kirkjubjöllur séra Jónu
Starf Þorvaldar felst í því að fara milli
kirkna og stjórna tónlistarflutningi, auk
þess sem hann spilar mikið og syngur
fyrir eldri borgara. Eiginkona Þorvaldar,
Margrét Scheving félagsráðgjafi, hefur
starfað mikið innan kirkjunnar sem
sjálfboðaliði með bónda sínum og samdi
meðal annars vinsælt lag við sálminn
Drottinn er minn hirðir.
Í um áratug hefur Þorvaldur líka tekið
þátt í helgihaldi í Kolaportinu einu sinni
í mánuði, að undirlagi sr. Jónu Hrannar
Bolladóttur. „Það er mjög skemmtilegt.
Ég mæti alltaf heldur fyrr og spila fyrir
gesti, Jóna Hrönn kallar mig kirkjubjöll-
urnar sínar,“ segir Þorvaldur sposkur.
Hann stendur einnig fyrir gosp-
elkvöldi fyrir heimilismenn í Hátúni 10
og hefur sú dagskrá með tímanum þróast
yfir í kvöldvöku með trúarlegu ívafi.
„Það er gríðarlega gaman að taka þátt í
þessu enda tilgangurinn að rjúfa ein-
angrun hjá fólki. Það er magnað að sjá
það gerast. Þetta fólk er upp til hópa
orðið vinir mínir og margir syngja með
mér. Aðrir segja brandara.“
Þorvaldur gerir víðreist í starfi sínu og
kveðst hafa þurft að koma sér upp dag-
bók. „Þegar ég var að smíða mundi ég
bara hvenær ég átti að syngja en þegar ég
gleymdi einu sinni að syngja við jarð-
arför fékk ég mér dagbók. Ég hef ekki
misst af bókun síðan.“
Þorvaldur er orðinn 65 ára en engan
bilbug er á honum að finna. Hann er enn
að semja lög og texta og ætlar að helga líf
sitt tónlistinni meðan kraftar duga. „Það
er engin spurning. Og hvers vegna ætti
ég ekki að gera það? Sjáðu bara Bítlana
sem eftir lifa og Rollingana. Þeir eru eldri
en ég,“ segir Þorvaldur sem lætur Sjó-
mannadaginn vitaskuld ekki líða án þess
að hefja upp raust sína. Hann hlakkar
sérstaklega til tónleikanna að þessu sinni
enda verða þeir á fornum slóðum – á
Siglufirði.
Morgunblaðið/Golli
Þorvaldur tekur lagið í Kolaportsmessu í fyrra en hann starfar að tónlist innan þjóðkirkjunnar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg