SunnudagsMogginn - 06.06.2010, Page 36

36 6. júní 2010
M
óðir mín hafði aldrei þessu
vant einhvern ama af mér.
Ég var tveggja ára og hún
þurfti sárlega að dreifa at-
hygli minni. Eftir umhugsun datt henni í
hug að setja kappann niður fyrir framan
knattspyrnuleik í sjónvarpinu. Það svín-
virkaði – ég hef varla staðið upp síðan,
alltént ef marka má eiginkonuna. Ekki
man ég hvaða lið öttu kappi þennan ör-
lagaríka dag en margir leikir eru ógleym-
anlegir, ekki síst á heimsmeistaramótinu
(HM), sem hefst einmitt í nítjánda sinn á
föstudag. HM er einstök upplifun sem
dregur fram allt það besta (og stundum
versta) í hinni breysku tegund enda
keppni eitt göfugasta form mannlegra
samskipta sem hægt er að hugsa sér.
Fyrsta heimsmeistaramótið sem ég man
eftir fór fram í Argentínu sumarið 1978. Ég
var að verða sjö ára og sat agndofa yfir
sjónvarpsmyndum frá mótinu enda þótt
beinar útsendingar hefðu ekki verið
komnar til sögunnar hér uppi á skerinu.
Sparkunnendur urðu fyrir miklu áfalli
fyrir mót þegar í ljós kom að fremsti leik-
maður heims á þessum tíma, Johan Cru-
yff, yrði ekki með Hollendingum af per-
sónulegum ástæðum. Ýmsar kenningar
voru um fjarveru kappans og hann upp-
lýsti málið ekki fyrir en þremur áratugum
síðar. Skýringin var sumsé sú að viðhorf
hans til lífsins breyttist með afgerandi
hætti eftir að mannræningjar ruddust inn
í íbúð hans í Barselónu, brugðu rifflum á
loft og bundu þau hjónin á höndum og
fótum fyrir framan skelfingu lostin börn-
in. Eftir þessa upplifun var HM hálfgert
hjóm í huga Cruyffs.
Sleggjurnar hans Haans
En maður kemur í manns stað og eftir erf-
iða byrjun á mótinu fóru Hollendingar alla
leið í úrslitaleikinn, þar sem þeir mættu
heimamönnum. Ógleymanlegir eru fleyg-
ar Aries Haans á mótinu, tvö af fallegustu
mörkunum í sögu HM. Almennilegar
sleggjur. Rob Rensenbrink lagði líka sitt af
mörkum, skoraði í fimmgang.
Argentínumenn þurftu að vinna Perú
með fjögurra marka mun í milliriðlinum
til að skilja nágranna sína Brasilíumenn
eftir með sárt ennið. Leiknum lauk með
6:0-sigri Argentínu og báru ýmsir þeim
svik á brýn en svo óheppilega vildi til að
markvörður Perú, Ramón Quiroga, fædd-
ist í Argentínu. Ekkert var þó sannað.
Úrslitaleikurinn var ekki síður um-
deildur en Hollendingar sökuðu heima-
menn um að reyna að tefja leikinn með
því að skila sér seint út á grasflötina og
gera athugasemdir við plastumbúðir á
handlegg annars van de Kerkhof-bræðra,
Rénes. Mario Kempes, sem varð marka-
kóngur mótsins með sex mörk, kom Arg-
entínu yfir en varamaðurinn Dick Nann-
inga jafnaði fyrir Holland og í
uppbótartíma skaut Rensenbrink knett-
inum í stöng. Í framlengingunni voru
heimamenn sterkari og Kempes og Daniel
Bertoni tryggðu þeim sinn fyrsta heims-
meistaratitil. Buenos Aires ærðist.
Sendi á varamanninn
Inn á í lið Argentínu í leiknum kom René
nokkur Houseman, eini heimsmeistarinn
sem hér um bil lék á Íslandi. Nokkrum ár-
um síðar náði hann nefnilega sam-
komulagi við KR um að leika með félaginu
á Íslandsmótinu með því skilyrði að litli
bróðir hans, Marcelo, fengi að koma líka.
Sá stutti var sendur á undan og óhætt er
að segja að það hafi ekki verið ást við
fyrstu sýn. Vesturbæingar skiluðu honum
með þökkum og René ákvað fyrir vikið að
sitja heima.
Ein skemmtilegasta uppákoman á HM í
Argentínu tengist einmitt René House-
man. Í einum leik heimamanna fékk (að
mig minnir) vinstri-bakvörðurinn Al-
berto Tarantini, sem aldrei var kallaður
annað en „Kanínan“, knöttinn, leit upp
og sá Houseman félaga sinn á auðum sjó
hinum megin á vellinum. Tarantini lét
ekki segja sér það tvisvar heldur hlóð í
einn „Sigurvinsson“ og tuðran stein-
drapst á túkalli við tærnar á Houseman.
Án efa sending mótsins. Eini gallinn var sá
að Houseman var ekki inni á vellinum,
heldur handan hliðarlínunnar að hita upp.
Eftir þetta var varamönnum á HM gert
að hita upp í þar til gerðum vestum utan
yfir keppnistreyjuna.
Enskukennsla féll niður
HM á Spáni 1982 sætti miklum tíð-
indum fyrir þær sakir að þá voru
leikir (alltént nokkrir) í fyrsta sinn
sýndir í beinni útsendingu á Íslandi,
þeirra á meðal opnunarleikur keppn-
innar milli Argentínumanna og Belga á
kostnað sunnudagshugvekjunnar og
enskukennslunnar. Vonandi hefur
þjóðinni ekki orðið meint af því.
Sparkelskir þóttust vitaskuld hafa him-
in höndum tekið þangað til Ríkissjón-
varpið skellti sér í sumarfrí í miðri keppni,
1. júlí. Eins og lög gerðu ráð fyrir. Unga
kynslóðin heldur örugglega að hér sé um
prentvillu að ræða, þetta hafi gerst árið
1882 en ekki 1982. Svo er ekki. Að vísu
voru Bjarni Felixson, íþróttafréttamaður
emeritus, og tæknilið kvödd inn til að
sýna úrslitaleikinn beint þann 11. júlí.
Þar með var blað brotið í íslenskri
sjónvarpssögu.
Ýmsum var heitt í hamsi. „Nú
hafa runnið tvær grímur á
staðföstustu andmælendur
frjáls útvarps- og sjón-
varpsrekstrar, og hinir
veiklyndari í þeirra
hópi hafa fengið skell
sem þeir eiga skilið að
muna lengi. Og slíkur
hefur aumingjaskapur
og stirðbusaháttur sjón-
varpsins verið við afgreiðslu
heimsmeistarakeppninnar á
Spáni að enginn reynir að bera í
bætifláka fyrir stofnunina,“
skrifar H.P. í Velvakanda í Morg-
unblaðinu 9. júlí 1982.
Læknirinn skar upp varnir
Meðan útsendingar entust horfði landinn
opinmynntur á dýrðina, ekki síst Bras-
ilíumenn sem léku framsækna
Hnattrænn
faraldur
Heimsmeistaramótið í knattspyrnu hefst á
föstudag. Fyrri mót eru hvert öðru eftirminni-
legri, ekki síst mótin 1978, 1982 og 1986, þegar
(hér um bil) KR-ingur varð heimsmeistari,
úlfaldi fékk ekki að fara á völlinn, íslenska
sjónvarpið fór í sumarfrí í miðju móti og Guð
almáttugur var meðal markaskorara.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Mario Kempes var Hollend-
ingum Þrándur í götu í úrslita-
leiknum í Argentínu 1978.
Diego Maradona með heims-
bikarinn eftir mergjað ein-
leiksmót í Mexíkó 1986.
Toni Schumacher lætur Patrick Battiston hafa það óþvegið í undanúrslitaleik Vestur-
Þjóðverja og Frakka 1982. Hæpið er að ljótara brot hafi verið framið á velli um dagana.