Morgunblaðið - 14.01.2010, Qupperneq 6

6 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 2010
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
UTANRÍKISRÁÐHERRA og fjár-
málaráðherra héldu áfram að ræða
við sendiherra erlendra ríkja hér á
landi og starfsbræður sína í útlöndum
í gær, þó ekki í Bretlandi eða Hol-
landi. Að öðru leyti virtist í gær vera
lítil hreyfing á Icesave-málinu, jafnt
innan lands sem utan.
Steingrímur J. Sigfússon orðaði
það þannig í samtali við Morgunblaðið
að stjórnvöld í aðildarríkjum Icesave-
deilunnar væru „í sambandi“, en eng-
ar viðræður ættu sér stað þessa dag-
ana, hvorki formlegar né óformlegar.
Steingrímur hafði hins vegar
fundað með sendiherrum fimm stórra
ríkja hér á landi, sem öll eiga fastafull-
trúa í stjórn Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins. „Við höfum verið að reyna að út-
skýra fyrir þeim stöðuna og leita
stuðnings og skilnings á því að ekki
standi á okkur að semja í málinu og
allt sé í raun klárt af okkar hálfu,“
sagði Steingrímur.
Einnig hafði hann talað við fjár-
málaráðherra Póllands, Jan Vincent
Rostowski. „Það var mjög gott samtal.
Hann staðfesti það sem áður hefur
komið fram, að lán þeirra sé ekki skil-
yrt neinu, nema bara endurskoðuninni
sjálfri,“ sagði Steingrímur. Sem kunn-
ugt er hafa stjórnvöld áhyggjur af því
að næsta endurskoðun samstarfs AGS
við Ísland frestist vegna Icesave-
málsins.
„Maður hefur áhyggjur af því að
það sé ekki verið að fara fram á betri
niðurstöðu, heldur ætli ríkisstjórnin
að halda sig við það að knýja fram
niðurstöðu sér í hag í þjóðaratkvæða-
greiðslu,“ sagði Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson, formaður Framsókn-
arflokksins. Farið verði fram á að rík-
isstjórnin lýsi því yfir að Icesave-
samningarnir séu ekki nógu góðir.
Birgitta Jónsdóttir í Hreyfingunni
sagði ekki ólíklegt að stjórnarand-
staðan myndi stilla saman strengi
sína á ný í málinu á næstunni. Töldu
enn aðrir stjórnarandstöðuþingmenn
að hálfgert stopp væri í málinu og að
ríkisstjórnin færi sér afar varfærn-
islega í samskiptum við Breta og
Hollendinga. Ekki væri því líklegt að
mikið gerðist fyrr en málið yrði fellt í
þjóðaratkvæðagreiðslu.
Stopp í Icesave-málinu þessa dagana
 Ráðherrar halda áfram að ræða við fulltrúa ríkja, annarra en Bretlands og Hollands, um Icesave
 Formaður Framsóknarflokks segir tækifærið ekki nýtt til að krefjast betri niðurstöðu í málinu
Í HNOTSKURN
»Forystumenn flokka fund-uðu ekki í gær, en líklegt
er að þeir hittist í dag.
»Óánægja er í stjórnarand-stöðu með að stjórnin
kveði áfram niður málflutning
í Íslands þágu, eftir að sam-
mælst hafi verið um það á
mánudag að lægja öldurnar.
Morgunblaðið/Ómar
Bessastaðir Mótmælt daginn sem forseti neitaði að staðfesta Icesave-lögin.
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
SÓLVIRKNI hefur verið með
minnsta móti undanfarin ár. Ládeyð-
an hefur staðið óvenju lengi og lítið
sést af sólblettum. Kenningar eru um
að lítil virkni sólar valdi kuldaskeiðum
á jörðu. Dr. Þorsteinn Sæmundsson
stjörnufræðingur segir slíkar kenn-
ingar vera ósannaðar tilgátur og
fræðilegan rökstuðning skorti.
Þorsteinn sagði að langt væri síðan
að menn bentu fyrst á að svo virtist
sem lítilli sólvirkni fylgdu kuldaskeið á
jörðu. Dæmi um það eru skeið kennd
við Maunder (1645-1715) og Dalton
(1790-1830). Þá var sólvirkni óvenju
lítil, sérstaklega á Maunder-skeiðinu,
en þá var einmitt kuldatímabil í Evr-
ópu sem kallað hefur verið „Litla ís-
öldin“.
Sólvirkni fylgja sólblettir á yfirborði
sólar og sjást þeir greinilega frá jörðu.
Einnig fylgja sólvirkninni rafagna-
straumar sem berast til jarðar, trufla
segulsvið hennar og valda norður-
ljósum. „Það sem vekur eftirtekt nú er
að sólin er í óvenjulegu lágmarki. Sól-
virkni er sennilega sú minnsta í 100
ár,“ sagði Þorsteinn. Hann starfar á
Raunvísindastofnun Háskóla Íslands
en þar er fylgst með breytingum á
segulsviði jarðar. Segulmælingar hafa
verið stundaðar í segulmælingastöð
Háskólans í meira en hálfa öld.
„Við höfum aldrei fyrr séð jafn ró-
legt segulsvið og nú á þessum rúmlega
fimmtíu árum,“ sagði Þorsteinn um
mælingarnar. Það sama gildir um
norðurljósin, þau hafa verið í lág-
marki. Reiknað hafði verið með því að
sólvirknin myndi aftur aukast á ár-
unum 2006-2007. Þorsteinn sagði að sú
spá hefði ekki ræst heldur hefði virkn-
in haldið áfram að minnka og verið í
lágmarki fram undir árslok 2009.
Undanfarið hafa verið kuldaskeið í
Evrópu, Bandaríkjunum, Kína og víð-
ar. Þorsteinn sagði að óhjákvæmilega
flygi um hugi manna tilgátan um að
tengsl væru á milli kuldanna og lítillar
virkni sólar.
„Ég mundi ekki vilja fullyrða neitt
um þetta, því menn sjá ekki skýr or-
sakatengsl, “ sagði Þorsteinn. Hann
sagði að ýmsum tilgátum hefði verið
slegið fram. T.d. þeirri að um áhrif
geimgeisla væri að ræða en menn hafa
getið sér þess til að geimgeislar geti
haft áhrif á veðurfar. Rafagnastraum-
arnir bægja geimgeislum frá jörðu og
eru áhrif geimgeisla því mest þegar
sólvirkni er minnst og rafagna-
straumar í lágmarki.
Sólblettaskeið eru að meðaltali 11
ár til langs tíma litið. Á því tímabili
fjölgar og fækkar sólblettum reglu-
lega. Á síðustu öld voru sólbletta-
skeiðin tiltölulega stutt og nær tíu ár-
um en ellefu að lengd. Það sólbletta-
skeið sem nú virðist ætla að fara að
ljúka er orðið meira en 13 ára langt,
sem er mjög óvenjulegt. Sumir
fræðimenn telja sig hafa fundið
tengsl milli lengdar sólblettaskeiða
og veðurfars á jörðu. Þegar sólbletta-
skeið séu löng verði kaldara á jörð-
inni en þegar þau eru styttri. Þessi
kenning er umdeild og Þorsteinn
segist ekki sérlega trúaður á hana.
Oft sé erfitt að greina milli tilviljana
og orsakasambands.
Ládeyða í virkni sólar
 Virkni sólar hefur verið með minnsta móti undanfarið  Kenningar eru um að
þannig ástand geti valdið kuldaskeiðum á jörðu  Slíkar tilgátur eru ósannaðar
Ljósmynd/NASA
Sólblettir Óvenju stór sólblettur sást á sólu í september árið 2000. Undanfarið hefur verið óvenjulítil virkni í sólinni.
MÆÐRASTYRKSNEFND og Fjöl-
skylduhjálp Íslands fengu góðar
gjafir er útgerðir og fiskvinnslur á
Íslandi, í samstarfi við SM Kvóta-
þing og Eimskip, gáfu 13 tonn af
fiski. Jafngildir þetta 52.000 mat-
arskömmtum. Auk þess afhenti
Eimskip Mæðrastyrksnefnd
1.750.000 kr. sem söfnuðust í ár-
legri skötuveislu félagsins.
SM Kvótaþing og Eimskip stóðu
fyrir söfnuninni sem efnt var til
með það fyrir augum að safna fiski
fyrir Íslendinga í fjárhagsvanda og
stóð ekki á viðbrögðunum.
Auk fisksins söfnuðust 700 flösk-
ur af lýsi, sem og áðurnefnt pen-
ingaframlag.
Góðar gjafir til inn-
lends hjálparstarfs
Hvað eru sólblettir?
Sólblettir eru dökkleit svæði í ljós-
hvolfi sólarinnar. Dæmigerður sól-
blettur er um 30.000 km að þver-
máli. Þeir myndast þar sem sterkt
staðbundið segulsvið hindrar heitara
gas í að stíga upp á við, að því er
segir á Stjörnufræðivefnum. Sam-
kvæmt útreikningum er hitastig sól-
bletts rétt yfir 4.000 °C en ljóshvolf
sólarinnar í kringum 5.600 °C. Sól-
blettir geta varað frá fáeinum stund-
um upp í nokkra mánuði.
Hvað er sólblettasveifla?
Sólblettum fjölgar og fækkar í sól-
blettasveiflu. Venjulega er miðað við
að hún sé 11,2 ár. Þegar sólbletta-
sveifla er í lágmarki eru fáir og jafn-
vel engir sólblettir sjáanlegir. Þegar
sveiflan er í hámarki er sólin mjög
virk og margir sólblettir myndast.
Fjöldi og staðsetning sólbletta breyt-
ist í sólblettasveiflu. Lágmörk sól-
blettasveiflna hafa verið tengd svölu
loftslagi á jörðu og hámörk sólbletta-
sveiflna hlýindum.
S&S
VEGAGERÐIN vonast til að fyrir-
komulag siglinga til Vestmanna-
eyja, eftir að Landeyjahöfn verður
tekin í gagnið 1. júlí nk., skýrist í
þessum mánuði. Bæjarstjórinn í
Vestmannaeyjum segir erfitt að
selja ferðafólki ferðir til Vest-
mannaeyja í sumar þegar ekki er
vitað um ferðaáætlun og gjaldskrá.
Stefnt er að því að Landeyjahöfn
verði tilbúin 1. júlí og að Herjólfur
sigli þá þangað. Framkvæmdir við
höfnina ganga vel og búið er að
semja við verktaka um dýpkun og
mannvirki inni í höfninni. Á næst-
unni verður samið við verktaka um
byggingu aðstöðuhúss.
Eimskip annast rekstur Vest-
mannaeyjaferjunnar, skv. samningi
sem gildir út árið. Auður Eyvinds,
forstöðumaður hagdeildar Vega-
gerðarinnar, segir að verið sé að
reyna að ná samningum við Eim-
skip um breytingar á samningum
og tilraunarekstur á ferjunni í
nokkra mánuði.
Ekki hægt að bóka
Hjá Eimskip fengust þær upplýs-
ingar að aðeins væri hægt að bóka í
ferðir út júní. Guðmundur Peder-
sen rekstrarstjóri segir óvíst hvort
Eimskip komi að rekstrinum eftir
þann tíma og ekki sé hægt að lofa
fyrir hönd þeirra sem þá taka hugs-
anlega við. helgi@mbl.is
Reynt að semja
um tilrauna-
rekstur ferjunnar