Morgunblaðið - 14.01.2010, Page 26

26 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 2010
„SKJÓTT skipast
veður í lofti“ segir
máltækið. Þó að upp-
haflega hafi það sjálf-
sagt verið sagt ferða-
mönnum og sjó-
mönnum til
viðvörunar leyfi ég
mér að nota það í
tengslum við títt
nefnda Icesave-deilu.
Þrátt fyrir að það mál
sé ekki í höfn – og enn margt að
varast – hefur skyndilega rofað til
með þeim áhuga sem erlendir fjöl-
miðlar fengu á málinu, Íslendingum
og Íslandi. Ný sýn blasir við frétta-
mönnum; skilningur á því hvað
þjóðin er lítil og kröfurnar á hana
risavaxnar. Einnig er réttmæti
krafnanna í vaxandi mæli dregið í
efa og regluverk ESB um þær talið
ófullkomið ef ekki beinlínis orsaka-
valdur í málinu öllu. Þá fjölgar þeim
erlendis sem ekki telja það sæma
tveimur fyrrverandi nýlenduveld-
um að fara fram gegn smáþjóð eins
og þau hafa gert. – Segja má að
„brostið hafi á með blíðviðri“!
Hversu lengi það varir er mest
undir okkur sjálfum komið.
Erlendum banda-
mönnum fjölgar
Ólafur Ragnar stóð sig vel í við-
tali við Jeremy Paxman á BBC
Newsnight. Þá var ágætt viðtal við
Steingrím J. Sigfússon á Channel 4
í Bretlandi. Þeim skal þakkað, svo
og 60.000 undirskrifendum áskor-
unar og hundruðum greinaritara og
óþreytandi bloggara
Á mbl.is, sd. 10. janúar er frétt
sem nefnist „hvorki geta né eiga að
borga“. Þetta er stutt grein en at-
hyglisverð sem vitnar í breska blað-
ið The Times. Á síðunni má einnig
finna margar bloggfærslur um
fréttina, sem eru ekki síður athygl-
isverðar.
„Nú er lag“ segir annað gamalt
máltæki úr sjómennsku. Nú njótum
við meiri skilnings erlendis og
margnefnd nýlenduveldi sæta vax-
andi gagnrýni. Það stendur hins
vegar ekki lengi nema við fylgjum
því eftir með sterkri kynningu fyrir
fjölmiðla, almenning og rík-
isstjórnir í Evrópu og
víðar.
Í bréfi sem ég sendi
öllum alþingismönnum
þ. 28.12. 2009 – og sjá
má í greinasafni á
www.landsmenn.is –
minnti ég á að enginn
ber virðingu fyrir
lyddum. Það hefur
verið ógeðfellt að sjá
ríkisstjórnina leggja
sig fram um að semja
af okkur á sama tíma
og hún talar um að
virðingu okkar og traust, í sam-
félagi þjóðanna, verði að end-
urheimta! Nú hefur það sýnt sig að
með því að stinga við fótum, dreifa
upplýsingum og sýna heiminum
lýðræði okkar – sem margir öfunda
okkur af – höfum við eignast fleiri
bandamenn og mætt meiri skilningi
á einni viku en heilu ári fram að því.
Þessu verður að fylgja vel eftir.
Þjóðaratkvæðagreiðslan verður
að fara fram. Hún sýnir heiminum á
afgerandi hátt hversu ofboðið allri
þjóðinni er. Það er ólíkt áhrifameira
en enn ein leikflétta stjórnmála-
mannanna. Íslendingar þurfa að
fjölmenna á kjörstaði og þjóðir
heims munu fylgjast með af áhuga
Hvað næst?
Við þurfum án tafar að auka fag-
legt kynningarstarf, birta stað-
reyndir og bjóða hingað erlendum
fréttamönnum, stjórnmálamönnum
og fulltrúum almennings. Sýna
þeim landið og kynna þá fyrir þeim
vaxandi fjölda sérfræðinga sem á
rökstuddan hátt halda því fram að
Icesave sé ekki á ábyrgð íslensku
þjóðarinnar. Afla þannig banda-
manna og auka kynningu á því sem
landið hefur að bjóða. Skipuleggja
dagskrá að ógleymanlegri viku á
landi íss og elda.
Þar geta flugfélög, hótel, rútu-
fyrirtæki, leiðsögumenn o.fl. lagt
sitt af mörkum. Öll sýnum við auð-
vitað íslenska gestrisni og kurteisi.
Árangurinn verður jákvæðni í garð
Íslendinga og aukning í ferðaþjón-
ustu.
Þetta er búið
Icesave hefur aldrei verið á
ábyrgð íslensku þjóðarinnar – um-
fram það að stofna tryggingasjóð
skv. reglum ESB – sem við og gerð-
um. Á því skulum við standa bjarg-
föst og hafna kröfunum alfarið.
Gallað regluverk ESB svo og fyrir-
komulag og atvik í málinu öllu stað-
festa það. Þar lýkur þessu máli og
ríkisstjórnin – þessi eða önnur –
snýr sér af alefli að vernd og upp-
byggingu þjóðfélagsins, sem dreg-
ist hefur alltof lengi. Göngum
ákveðin til þjóðaratkvæðagreiðslu
og látum ekki hræðsluáróður stýra
gerðum okkar.
Tími hrossakaupa, hótana,
frekju, blekkinga, ósanninda og
leynimakks er liðinn. Það þurfa
stjórnmálamenn skilja. Ísland er
ófrávíkjanlega og að fullu eign þjóð-
arinnar og ekki til sölu – hvorki fyr-
ir aðgang að ESB, niðurfellingu
ímyndaðra skulda né nokkuð annað.
Varðandi aðild okkar að ESB
skulum við líta til nýliðins árs. Í
deilu okkar við tvær ESB-þjóðir
hafa þær allar 27 tekið afstöðu gegn
okkur, auk þess að beita AGS fyrir
sig. Allt til að svelta okkur og
hræða til hlýðni. Hlutlaus sátta-
maður kemur ekki þaðan. Það vant-
ar enda engan sáttamann í Icesave-
málið. Höldum rétt á spilunum og
því er lokið.
Hvað varðar þátttöku okkar í
fjölskyldu þjóðanna og vinskap við
ESB má minna á að vinátta er
gagnkvæmt fyrirbæri. Svo eru
meðlimir stórfjölskyldunnar 195 en
ekki 27. Ég tel ákveðið að okkur
vanti ekki þessa 27 „vini“ – hvað
segir þú lesandi góður?
Íslendingar, verum stoltir, stönd-
um þétt saman og munum að „sókn
er besta vörnin“.
Eftir Baldur
Ágústsson » Í bréfi sem ég sendi
öllum alþingismönn-
um þ. 28.12. 2009 – og
sjá má í greinasafni á
www.landsmenn.is –
minnti ég á að enginn
ber virðingu fyrir lydd-
um.
Baldur Ágústsson
Höfundur er fv. forstjóri og
frambjóðandi í forsetakosningum
2004 – www.landsmenn.is
– baldur@landsmenn.is
Nú bráðnar Icesave hratt
ÁGÆTU lands-
menn. Fyrir hönd
margra íbúa sveitarfé-
lagsins Fjarðabyggðar
eru þessi orð sett á
blað. Bæjarstjórn
Fjarðabyggðar fulln-
ustaði þann gjörning
bæjarráðs að loka
bæjarskrifstofunum á
Norðfirði í desember.
Ákvörðun þessari var
haldið til streitu þrátt fyrir fjöl-
mennan íbúafund sem haldinn var
á Norðfirði föstudaginn 4. desem-
ber sl. til að mótmæla lokun bæj-
arskrifstofunnar þar og vinnu-
brögðunum sem viðhöfð voru auk
harðra mótmæla starfsmanna sem
þar unnu.
Áhrifalausir bæjarfulltrúar úr
tengslum við sitt samfélag
Í kjölfar íbúafundarins virtist
sem hreyfing kæmi á bæjarfull-
trúana og haldinn var þá fundur
meirihlutans en niðurstaðan varð
þó sú að bæjarráð Fjarðabyggðar
ákvað að standa við fyrri ákvörðun
sína um lokun skrifstofu sveitarfé-
lagsins í Neskaupstað þrátt fyrir
hávær mótmæli íbúa þar. Eru bæj-
arfulltrúar Fjarða-
byggðar orðnir úr
tengslum við sitt sam-
félag og svo fjarlægir
íbúunum að þeir end-
urspegla það ekki
lengur? Hvað hefur
gerst á líðandi kjör-
tímabili sem leiðir af
sér jafndjúpa gjá milli
yfirstjórnar eins bæj-
arfélags og íbúanna
þar? Sveitarstjórn-
armenn í Fjarða-
byggð, eins og annars
staðar á landsbyggðinni, hafa bar-
ist fyrir því að störf væru flutt frá
Reykjavík í krafti tækninnar því í
dag eigi ekki að skipta neinu máli
hvar menn sitji við vinnu sína. Þá
ekki síður að valdinu sé aðeins
dreift á fáa staði á landinu. En
hvaða fordæmi eru þá sett innan
okkar sveitarfélags, þar þarf að
miðjusetja alla stjórnsýslu á einum
stað?
Þá er ekki síður athyglisvert að
skoða hvernig þessi ákvörðun um
lokun kemur út gagnvart jafnrétti í
sveitarfélaginu. Samkvæmt tölum
frá Hagstofunni búa tæp 35%
kvenna í Fjarðabyggð á Norðfirði.
Frá 1. janúar 2007 hafa 67 konur
flutt lögheimili sitt til Norðfjarðar.
Af þeim 11 starfsmönnum sem nú
flytja vinnustöð sína eru átta kon-
ur, með þessum flutningum er ver-
ið að fækka kvennastörfum á Norð-
firði. Er það á skjön við það sem
segir í jafnréttisstefnu Fjarða-
byggðar fyrir árin 2008-2012 sem
aðgengileg er á vef Fjarðabyggðar
(www.fjardabyggd.is). Þar segir t.d.
á bls. 2-3: „Fjarðabyggð sem vinnu-
veitandi – stuðlar að því að starfs-
menn Fjarðabyggðar geti samræmt
fjölskyldulíf og atvinnuþátttöku.“
Það er voða gott að vera með lag-
lega orðaða jafnréttisáætlun en ef
ekki á að fara eftir henni, nema þá
helst eftir stjórnunartitlum kynja
(stýrur og stjórar) í skipuriti bæj-
arins, er eins gott að ómerkja það
plagg. Þá hefur verið haldið á lofti
meirihlutasamningi og fullyrt að
hann kalli á breytingarnar en rétt
er að skoða efni hans sem fjallar
um stjórnsýslu. „Markmiðið er að
öll stjórnsýsla sveitarfélagsins verði
sameinuð á einum stað að sex árum
liðnum en fyrr ef samgöngu-
aðstæður breytast.“ Engar breyt-
ingar hafa orðið á samgöngum og
því ekkert sem ýtir á breytingar á
stjórnsýslunni.
Raunveruleg ástæða lokunar
Lokun skrifstofunnar er sögð
vera vegna leka á húsnæðinu, en öll-
um er ljóst að aðrar ástæður liggja
að baki og helst þær að nú þurfi að
spara peninga. Sparnaðaraðgerða er
þörf því góðærið er löngu búið og
rúmt ár er liðið síðan flestir upp-
götvuðu það. Ef stjórnsýsla Fjarða-
byggðar og þróun hennar síðustu
fjögur árin er skoðuð má sjá að
reksturinn hefur bólgnað út og ekki
síst í yfirstjórn sveitarfélagsins. Á
sama tíma og sveitarfélagið hefur
lokið einhverju því hlutfallslega
stærsta verkefni sem nokkurt ís-
lenskt sveitarfélag hefur tekist á
við. Sem dæmi má nefna fjölgun
sviðsstjóra úr fjórum í níu. Auk þess
dyljast engum aukin kaup sveitarfé-
lagsins á ýmiskonar sérfræðiþjón-
ustu og segja má að þau kaup séu
löngu komin út fyrir öll skynsem-
ismörk og sérfræðingar „að sunnan“
fengnir til að skoða hina ólíklegustu
hluti.
Í ljósi ofanritaðs er krafist hrein-
skilinna svara frá bæjarfulltrúum
við eftirfarandi spurningum:
Hversu mikið hafa útgjöld yf-
irstjórnar Fjarðabyggðar aukist
síðasta kjörtímabil í krónum talið?
Hversu mörgum stöðugildum
hefur bæjarstjórn Fjarðabyggðar
bætt við síðastliðinn fjögur ár í yf-
irstjórn og á umhverfis- og mann-
virkjasviði?
Er það rétt að á tímum kreppu
og samdráttar hafi verið búin til og
ráðið inn í nýja stöðu „sérfræð-
ings“ á fjármálasviði bæjarins,
hvað kostar sú staða á árs-
grundvelli og hvernig er sú ráðning
útskýrð í ljósi aðstæðna í þjóð-
félaginu?
Í upphafi skal endinn skoða
Öll framganga bæjaryfirvalda í
þessu máli er til háborinnar
skammar. Það vekur furðu að
kjörnir fulltrúar allra flokka virð-
ast ekki hafa dug í sér til að hafa
áhrif. Óneitanlega veltir maður því
fyrir sér hvernig fulltrúar sveitar-
félagsins með bæjarstjórann í
broddi fylkingar kjósa að fara inn í
kosningavetur með þessum hætti,
það er bara óskiljanlegt.
Maður spyr sig: Hvernig skyldi
sveitarfélagið Fjarðabyggð koma
út úr þessum húsnæðismálum?
Þegar húsaleigumál bæjarskrifstof-
unnar í Neskaupstað verða til lykta
leidd situr það hugsanlega eftir
með sárt ennið og þrátt fyrir allt
þurfa að greiða húsaleigu margra
ára auk annars kostnaðar. Hvar er
þá sparnaðurinn?
Fyrirvaralaus lokun bæjarskrifstofu
á Norðfirði á fölskum forsendum
Eftir Áslaugu
Lárusdóttur » Bæjarstjórn Fjarða-
byggðar fullnustaði
þann gjörning bæj-
arráðs að loka bæj-
arskrifstofunum á
Norðfirði í desember sl.
þrátt fyrir hávær mót-
mæli íbúa.
Áslaug Lárusdóttir
Höfundur er íbúi á Norðfirði.
„KRÝSUVÍK-
URKIRKJA er brunn-
in.“ Sú fregn barst í
byrjun árs og mynd-
gerði efnahagshrunið.
Bænarefni er að vel
takist að endurreisa
kirkju og þjóðarhag.
Haldið var veglega upp
á 150 ára afmæli
Krýsuvíkurkirkju á
hvítasunnu 2007. Há-
tíðarmessuna sóttu nær 300 manns
og sátu flestir utandyra í björtu veðri.
Ljóð eftir Matthías Johannessen var
frumflutt við nýja tónlist eftir Atla
Heimi Sveinsson sem samdi messu-
sönginn.
Kirkja mun hafa risið í Krýsuvík í
upphafi kristni hér á landi í Kirkjulág
í Húshólma áður en Ögmundarhaun
rann um miðja 12. öld. Eftir þann at-
burð var kirkjan færð ofar í landið.
Kirkjuna sem brann smíðaði Bein-
teinn Stefánsson hjáleigubóndi í
Krýsuvík úr rekatrjám 1857. Byggð
lagðist af í Krýsuvík í byrjun síðustu
aldar og 1929 var Krýsuvíkurkirkja
aflögð sem helgidómur. Áratugum
saman var kirkjan sem þúst í lands-
laginu svipt þeim ósýnilega en helga
loga, sem brennur á helgum stöðum.
Magnús Ólafsson, sem síðastur bjó í
Krýsuvíkurbænum, dvaldist í kirkj-
unni um árabil sem góður hirðir er
gætti kinda.
Kirkjuhúsið var eyðilegt eftir að
hann hvarf frá því og næma sýn
þurfti og trúarskynjun til að upp-
götva þýðingu þess á ný. Björn Jó-
hannesson, forseti bæjarstjórnar
Hafnarfjarðar, átti þá sýn og lét af
umhyggju og fórnfýsi endurgera
Krýsuvíkurkirkju fyrir eigið fé og
endurvígja hana vorið 1964 og tók
Þjóðminjasafnið hana til umsjár.
Björn lést skömmu síðar. Sveinn
Björnsson, listmálari, sem vann að
list sinni í Krýsuvík, tók síðar upp
merki hans og ól þá ósk í brjósti að
Krýsuvíkurkirkja yrði aftur lifandi
bænastaður og kom henni á fram-
færi. Sveinn gaf kirkjunni nýja alt-
aristöflu, sem hann nefndi „Upprisu“,
rétt fyrir andlát sitt. Við
helgistund eftir jarð-
setningu Sveins í garði
kirkjunnar vorið 1997
var hún hengd upp í
kirkjunni og blessuð.
Fjölsóttar messur voru
síðan haldnar í kirkjunni
í byrjun vors og hausts
og nokkrum sinnum að
auki en altaristaflan var
varðveitt í Hafnar-
fjarðarkirkju á vetrum.
Boðið var í messukaffi í
bláu Sveinshúsi í Krýsuvík þar sem
Sveinn vann að list sinni og sýningar
hafa verið haldnar á myndum hans.
Tengslin milli kirkju og safns styrktu
vinabönd trúar og listar.
Krýsuvíkurkirkja laðaði sem til-
beiðslustaður mjög að sér ferðamenn.
Fram kom í skrifum þeirra á fjölda
tungumála í gestabækur kirkjunnar
að látleysi hennar birti þeim grunn-
gildi og verðmæti, sálarþrá og hung-
ur, sem Guð einn svalar á vegferðinni.
Í látleysi sínu í máttugu umhverfi
dró Krýsuvíkurkirkja fram þá auð-
mýkt sem nemur návist Guðs í sköp-
unarundrum. Og inni í öldnum helgi-
dóminum tengdi altaristaflan,
Upprisa, óhlutbundin og litsterk,
sögu og samtíð og opnaði æðri sýn.
Krýsuvíkurkirkja var sem nátt-
úrumynd í landslagi og lét lítt fyrir
sér fara, en líka mynd þeirrar trúar,
er vex fram af örkorni og á sér fyr-
irheit um fagra blómgun, því að andi
Guðs er lífskrafur hennar. Bruni og
aska deyða ekki þann kraft. Í uppris-
umætti hans verður unnið að end-
urreisn Krýsuvíkurkirkju.
Upprisa og
endurreisn
Eftir Gunnþór
Ingason
Gunnþór Ingason
» „Krýsuvíkurkirkja
er brunnin.“ Sú
fregn barst í byrjun árs
og myndgerði efnahags-
hrunið. Bænarefni er að
vel takist að endurreisa
kirkju og þjóðarhag
Höfundur er sérþjónustuprestur á
sviði þjóðmenningar og helgihalds.