SunnudagsMogginn - 24.07.2011, Qupperneq 6

6 24. júlí 2011
Ríkt hefur algjört stjórnleysi í
Sómalíu síðan borgarastyrjöld
braust út árið 1991 og forset-
anum Siad Barre var steypt af
stóli.
Sambandsstjórn er í Sómalíu
sem nýtur alþjóðlegrar viðurkenn-
ingar, en ræður aðeins litlum
hluta landsins. Hún vinnur að
undirbúningi kosninga á þessu
ári. Einnig stendur til að byggja
upp herinn að nýju, en þegar
Sómalía var kommúnistaríki og
naut stuðnings Sovétríkjanna bjó
landið yfir stærsta her Afríku.
Ástandið hefur verið stöðugra í
Norðvesturhluta landsins, þar
sem stofnað hefur verið sjálf-
stætt ríki, Sómalíland. En sjálf-
stæðið er þó ekki viðurkennt af
erlendum ríkjum. Púntland, sem
nær yfir norðausturhluta Sómalíu,
er yfirlýst sjálfsstjórnarríki, en
krefst þó ekki sjálfstæðis frá
Sómalíu.
Herskár íslamskur uppreisnar-
hópur, al-Shabab, sem hefur lýst
samstöðu með hryðjuverka-
samtökunum Al-Queada, ræður
bróðurpartinum af suðurhluta
landsins og hefur á vissum land-
svæðum hrakið erlendar hjálp-
arstofnanir á brott.
Stríðsátök olía á eldinn
Reuters
S
ameinuðu þjóðirnar lýstu því yfir í miðri viku
að hungursneyð ríkti á tveimur svæðum í Suð-
ur-Sómalíu, Bakool og Shabele. Er þetta versta
hungursneyð þar um slóðir í tuttugu ár og nær
hættuástandið til 3,7 milljóna íbúa.
Það segir sína sögu um hversu alvarlegt ástandið er að
þetta er í fyrsta skipti í tuttugu ár sem slík yfirlýsing
berst frá Sameinuðu þjóðunum, en síðast var hung-
ursneyð árið 1992, það var einnig í Sómalíu, og létust um
200 þúsund manns.
30% barna vannærð
Skilgreining Sameinuðu þjóðanna á hungursneyð er í
fyrsta lagi að 30% barna á tilteknu svæði þjáist af alvar-
legri vannæringu. Í öðru lagi að tveir fullorðnir, eða
fjögur börn, á hverja 10 þúsund íbúa láti lífið daglega
vegna hungurs og í þriðja lagi að íbúar á tilteknu svæði
innbyrði mun minna en 2.100 hitaeiningar á dag hver.
Þess má geta að sú orka sem fer í grunnefnaskipti lík-
amans er áætluð vera um 1.440 hitaeiningar á dag.
Orsökina fyrir hungursneyðinni má rekja til mikilla
þurrka og uppskerubrests, sem hefur haft í för með sér
mikinn skort á matvælum og hækkandi matvælaverð. Í
kjölfarið á yfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna hefur verið
varað við því að yfir milljón barna eigi á hættu að deyja
úr hungri vegna næringarskorts.
Mestu þurrkar í hálfa öld
Þá vofir yfir, að hungursneyðin breiðist út til annarra
svæða í Sómalíu og ástandið er einnig slæmt í nágranna-
ríkjunum Eþíópíu, Kenía og Djíbúdí. Talið er að þurrk-
arnir, sem eru þeir mestu í hálfa öld, hafi áhrif á líf tíu
milljóna manna. Ekki er gert ráð fyrir rigningu á svæð-
inu fyrr en í september eða október og því viðbúið að
ástandið versni enn frekar næstu vikur og mánuði.
Það sem veldur því að ástandið er verra í Sómalíu en
nágrannaríkjunum eru ekki síst viðvarandi deilur og
átök, meðal annars milli herskárra íslamskra hópa og
rótgróinna héraðshöfðingja. Fyrir vikið hefur ekkert
stjórnvald verið til staðar, sem hefur getað brugðist við
neyðarástandi sem skapast reglulega vegna fátæktar
landsmanna, vannæringar og sjúkdóma, en talið er að
ein milljón manna hafi látist af þeim sökum frá því
borgarastríðið braust út árið 1991.
166 þúsund manns flúið
Átökin hafa torveldað allt hjálparstarf. Sameinuðu þjóð-
irnar og bandarísk stjórnvöld hafa lýst því yfir að hjálp-
arstofnanir þurfi frekari tryggingu frá vopnuðum hóp-
um í Sómalíu til þess að geta hjálpað þeim sem eru í
neyð, en talið er að á næstu tveim mánuðum þurfi að
verja 300 milljónum dollara til neyðaraðstoðar eða um
35 milljörðum króna.
Nú þegar er áætlað að yfir 166 þúsund manns hafi flúið
Sómalíu til nágrannaríkjanna Kenía og Eþíópíu. „Þetta
er spurning um líf eða dauða,“ sagði Weheleey Osman
Haji í samtali við BBC, daginn eftir að hún ól barn undir
tré í bænum Liboi í Kenía, sem liggur við landamærin að
Sómalíu.
Það tók hana rúmar þrjár vikur að komast yfir landa-
mærin með fimm börn sín. Þessi 33 ára móðir nefndi
nýfædda barnið Iisha eða „líf“ í lauslegri þýðingu. „Það
voru þurrkar; við höfum gengið í 22 daga og einungis
drukkið vatn. Síðan ég átti barnið hef ég ekkert borðað.
Núna vantar mig mat, líf, vatn og skjól – allt sem mann-
eskja þarfnast.“
Milljónir
á hungur-
mörkum
Fyrsta hungurs-
neyð í nítján ár
Móðir með barnið sitt í biðröð eftir mat.
Reuters
Kona með pottinn á lofti í biðröð eftir mat í sómölskum
flóttamannabúðum í Mogadishu.
Vikuspegill
Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Íslenskar hjálparstofn-
anir leggja nú sitt af
mörkum til neyð-
araðstoðar vegna
hungursneyðarinnar í
Sómalíu með síma-
söfnunum og standa
samtökin UNICEF á Ís-
landi, Rauði krossinn
og Barnaheill öll fyrir
peningasöfnun.
Hjálparstarf
www.noatun.is
www.noatun.is
Pantaðu veisluna þína á
eða í næstu Nóatúns verslun
Grillveislur
1299
Á MANN
VERÐ FRÁ
MEÐ MEÐL
ÆTI
Grísahnakkasneiðar
Lambalærissneiðar
Kjúklingabringur
Lambafille
Þín samsetning
Grillveislur Nóatúns