SunnudagsMogginn - 04.09.2011, Blaðsíða 25

4. september 2011 25
skolaðist í burtu í næstu rigningum.
Reynslan af viðskiptum Kínverja í Afr-
íku er vitaskuld ekki aðeins neikvæð og
kínversk fyrirtæki eru ekki ein um að hafa
brotið af sér í álfunni. Mikil þörf var á fjár-
festingu í Afríku og leiðtogar í álfunni hafa
tekið lánsmöguleikum fegins hendi. Ann-
að mál er hvað þessi fjárfesting skilur eftir
og hvort tekist hafi að nota hana til að
byggja upp til framtíðar.
Halda evrunni uppi
Upp á síðkastið hafa augu kínverskra fjár-
festa beinst að Evrópu. Í sumar birtist
grein í vikuritinu The Economist þar sem
sagði að ef til vill héldu menn að þeir
fengju að kynnast Bretlandi ef þeir væru í
London og tækju leigubíl frá fjármála-
hverfinu Canary Wharf til Englandsbanka,
en þá fengju þeir einnig nasasjón af Kína.
Framleiðandi svörtu leigubílanna, sem
setja sinn svip á London, væru að hluta í
eigu bílaframleiðandans Geely í Sjanghæ,
sem einnig ætti sænska bílaframleiðand-
ann Volvo. Kínverska fjárfestingafélagið
CIC ætti Songbird-fasteignafélagið, sem
stjórnar Canary Wharf-félaginu. Turnar
þess setja sterkan svip á borgarmyndina.
Kínverjar eiga ekki Englandsbanka, en allt
í kring eru kínverskir bankar, sem hafa
keypt eða tekið á leigu 28 þúsund fermetra
eftir að kreppan skall á 2008. Bank of
China, sem hefur verið í London frá 1929,
var að flytja í nýjar höfuðstöðvar, sem
gnæfa yfir breska seðlabankann.
Þótt almenningur í Evrópu sé tortrygg-
inn í garð Kínverja hafa evrópskir ráða-
menn og fyrirtæki borið í þá víurnar. Í
Bandaríkjunum gegnir hins vegar öðru
máli. Þar hafa menn fyrirvara bæði í
stjórnmálum og viðskiptalífi.
Fjárfestingar Kínverja í Evrópu eru þrí-
þættar. Í fyrsta lagi eru fjárfestingar kín-
verska ríkisins í gegnum félög á borð við
CIC og gjaldeyrisviðskiptastjórn kínverska
ríkisins (SAFE). Bandaríski bankinn BNY
Mellon telur að um fjórðungur rúmlega
3.000 milljarða dollara gjaldeyrisforða
Kína sé í evrutengdum eignum. Gera megi
ráð fyrir að 150 til 200 milljarðar dollara úr
forða Kínverja hafi farið inn á evrusvæðið
síðan í fyrrasumar. Leiðir bankinn getum
að því að þetta skýri að evran hafi ekki
veikst meira en raun ber vitni. Í öðru lagi
eru fjárfestingar auðugra einstaklinga og
einkarekinna fjárfestingarsjóða og í þriðja
lagi fjárfestingar kínverskra fyrirtækja.
Hin miklu umsvif Kínverja erlendis
vekja athygli, hvort sem það eru fram-
kvæmdir við grískar hafnir eða kaup á jörð
á Íslandi. Kínverjar hafa undanfarin ár
sýnt Íslandi áhuga, verið áfjáðir bæði í að
bjóða íslenskum ráðamönnum í heimsókn
og fá heimboð til Íslands. Í fyrra gerðu
Kínverjar gjaldeyrisskiptasamning við Ís-
land upp á 500 milljónir dollara. Sagði þá í
frétt í blaðinu Financial Times að þessi
samningur væri í samræmi við það sam-
skiptamynstur, sem Kínverjar notuðu
þegar þeir vildu tryggja hagsmuni sína, og
vekti því því spurningar um það hvort
þeir væru að seilast til áhrifa á Íslandi.
Kínverskur Trójuhestur?
Í frétt Financial Times um áhuga Hu-
angs Nobus á Grímsstöðum á Fjöllum
koma þessar vangaveltur aftur fram og
gefið í skyn að hér sá á ferðinni einhvers
konar kínverskur Trójuhestur. Andstæð-
ingar hafi spurt hvers vegna svo stórt land
þurfi til að reisa hótel: „Þeir vara við því
að verkefnið kunni að þjóna því hlutverki
að fela heimspólitíska hagsmuni Kína fyrir
eyríki í Atlantshafi, sem er aðili að Nato.“ Í
frétt frá fréttastofunni Reuters á föstudag
sagði að Grímsstaðamálið undirstrikaði
vaxandi grunsemdir margra ríkja í garð
Kínverja. Þar er haft eftir Jonathan Hols-
lag, sem stjórnar rannsóknum við fræði-
stofnun um Kína samtímans í Brussel, að
þótt „þetta verkefni á Íslandi kunni að
vera einkafrumkvæði, passar það inn í
breiðari stefnuskrá [Kínverja] um að
komast yfir mikilvægar eignir erlendis,
allt frá landi og hráefni til þekkingar“.
Kínverjar eru viðkvæmir fyrir ásök-
unum af þessu tagi. Huang sagði í viðtali
við Reuters í Peking á föstudag að úlfaþyt-
urinn út af málinu gæti orðið til þess að
hann drægi sig til baka. Það ylti á því
hvernig kínversk stjórnvöld bregðast við,
en þau munu þurfa að veita leyfi sem getur
tekið allt að hálft ár að fá.
Kínverska ljóðskáldinu kann að finnast
umræðan um áhuga hans á Grímsstöðum
ómakleg en hann getur ekki furðað sig á
því að tilboð hans um að kaupa jörð, sem
samsvarar 0,3% af flatarmáli Íslands, skuli
vekja umræður, ekki síst þegar horft er til
kínverskra umsvifa um allan heim.
Heimildir: The Economist, Der Spiegel, Far
Eastern Economic Review og China Daily.
Reuters
Leiðtogar alls staðar að úr heiminum horfa til Kína um fjárfestingar og viðskipti.
Reuters