Morgunblaðið - 02.07.2010, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. JÚLÍ 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þó að fréttir afatvinnulíf-inu séu al-
mennt neikvæðar
þessi misserin er
ástandið ekki alls
staðar slæmt. Svo-
kölluð sprotafyrirtæki hafa til
að mynda vaxið mjög á síðustu
árum og vöxtur þeirra heldur
áfram þrátt fyrir kreppu á
mörgum öðrum sviðum. Í um-
fjöllun í Morgunblaðinu í fyrra-
dag mátti sjá frásögn af gríð-
arlegum vexti þessara
fyrirtækja og það sem ekki var
síður ánægjulegt, spá um hrað-
an vöxt á næstu árum.
Miklum vexti sprotafyr-
irtækja fylgir mikil aukning
eftirspurnar eftir tæknimennt-
uðu fólki. Vegna þessarar þró-
unar og til að tryggja að for-
sendur séu fyrir því að hún geti
haldið áfram er nauðsynlegt að
efla menntun í tæknigreinum
hér á landi. Í því efni er óhætt
að taka undir sjónarmið Ara
Kristins Jónssonar, rektors
Háskólans í Reykjavík, sem
segir í viðtali við Morgunblaðið
í gær að búa þurfi þannig um
þessar greinar í háskólunum að
þær anni því að koma stærri
hópum í gegn. Ari Kristinn tel-
ur að Íslendingar hafi nú ein-
stakt tækifæri til að hasla sér
völl í hvers kyns hugverkaiðn-
aði, en forsendan er vitaskuld
starfsfólk með rétta menntun.
Af þessum sökum er
áhyggjuefni að
Kristín Ingólfs-
dóttir, rektor Há-
skóla Íslands, skuli
telja að til greina
komi að taka upp
fjöldatakmarkanir
við skólann. Yrðu slíkar hug-
myndir ofan á í tæknigrein-
unum væri ljóst að Háskóli Ís-
lands hefði ekki næga burði til
að sjá atvinnulífinu fyrir nauð-
synlegum starfskröftum á mik-
ilvægum vaxtarsviðum atvinnu-
lífsins.
Þessar hugmyndir koma ekki
til af góðu heldur eru þær af-
leiðing mikillar niðurskurð-
arkröfu ríkisvaldsins eftir
hrun. Það vekur því undrun að
Katrín Jakobsdóttir mennta-
málaráðherra segist ekki hafa
heyrt af hugmyndum um fjölda-
takmarkanir. Vonandi er þetta
ekki til vitnis um skort á sam-
bandi á milli Háskóla Íslands
og menntamálaráðuneytisins
og vonandi ekki heldur nein vís-
bending um áhugaleysi í
menntamálaráðuneytinu á að
efla tæknimenntun í landinu.
Þó að efnahagserfiðleikarnir
kalli á sparnað víða hafa stjórn-
völd einnig sýnt að þau hafa
mikla fjármuni til að ráðstafa til
ákveðinna gæluverkefna. Miklu
nær væri að horfa til framtíðar
og verja fjármununum til
menntunar tæknifólks fyrir
hugverkaiðnað og sprotafyr-
irtæki framtíðarinnar.
Við þurfum að
horfa til framtíðar
og efla menntun
í tæknigreinum}
Tækifæri í
tæknigreinum
Mynd segirstundum
meira en mörg orð
og gildir það um
teikningar sem
ljósmyndir. Það
gerði einmitt mynd
sem birtist á dög-
unum og sýndi þrjá samfylking-
arráðherra hokra í horni með
sýnishorn þjóðarinnar fyrir
framan sig og var ekki ánægð
með Evrópusambandsbröltið.
„Þið eruð bara einangraðir öfga-
menn“ eru þau látin segja við
þjóðina. Eftir að fámennum hópi
á landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins mistókst að knýja yfirgnæf-
andi meirihluta landsfundarfull-
trúa til að lúta sínum
sérsjónarmiðum undir klofn-
ingshótunum kemur hópurinn
saman og segir að landsfund-
urinn hafi málað sig út í horn.
Myndarlegt horn það, enda hef-
ur þorri þjóðarinnar úr ýmsum
stjórnmálaflokkum og hreyf-
ingum kosið sér samastað þar í
Evrópumálum. Góður og gegn
fyrrverandi sendimaður Íslands
erlendis segir sig úr Sjálfstæð-
isflokknum þar
sem þorri flokks-
manna vill ekki
hlíta forsjá þeirra
fáu sem vitið hafa í
Evrópumálum.
Segir sendimað-
urinn að með af-
stöðu sinni til Evrópumála sé
Sjálfstæðisflokkurinn að verða
smáflokkur eins og íhalds-
flokkar á Norðurlöndum. Þetta
var ekki beint heppilegur sam-
anburður, því íhaldsflokkarnir
á Norðurlöndum hafa verið
áköfustu Evrópu- og evrusinn-
arnir af öllum flokkum á þeim
slóðum. Kannski er það ekki
ólíklegasta ástæða þess að fylgi
þeirra er ekki beysið. En þessi
ummæli eru þó í góðu samræmi
við annað. Þeir sem fylgja þjóð-
arviljanum eru að einangra sig.
En þeir sem elta skottið á Sam-
fylkingunni, sem er að skreppa
saman, eru opnir, vitrir, lýð-
ræðissinnaðri en aðrir og kom-
ast allir fyrir í hentugu horni.
Aðrir eru að dæma sig úr leik.
Hvaða leik? Bjölluatinu í
Brussel?
Umræðan um
ákvörðun
landsfundar
Sjálfstæðisflokks-
ins er kúnstug}
Úti í horni húkir þar
M
ér hefur alltaf þótt sýn Íslend-
inga á bandarísk stjórnmál
undarleg. Almennt virðist hún
vera á þá leið að repúblikanar
séu óskilgetin afkvæmi kölska
á meðan demókratar séu nokkurs konar Evr-
ópubúar í sauðargæru – stjórnmálamenn, sem
eru afar líkir okkur siðmenntaða fólkinu í hugs-
un, þótt þeir þurfi stundum að láta öðruvísi til
að plata atkvæði af rasískum suðurríkjamönn-
um.
Afstaða flestra Íslendinga til núverandi og
fyrrverandi forseta Bandaríkjanna undirstrikar
þessa sýn afskaplega vel.
Kallgreyið hann George W. Bush var hér
málaður annaðhvort sem vígtennt vampíra sem
byrjaði daginn á því að snæða fátæk smábörn
eða afskaplega illa gefin strengjabrúða annarra
vígtenntra vampíra eins og varaforsetans Dicks Cheneys.
Allar ákvarðanir forsetans voru skoðaðar í gegnum þessi
gleraugu og fólk fussaði og sveiaði yfir innrásunum í Afg-
anistan og Írak, illri meðferð á föngum í Guantanamo og
því hvernig alríkið undir hans stjórn höndlaði afleiðingar
fellibylsins Katrínu. Svo ekki sé talað um það hvernig Bush
hunsaði skoðanir alþjóðasamfélagsins í öllum sínum
ákvörðunum og gerði bara það sem hann vildi.
Barack Obama virtist í augum flestra vera hið fullkomna
svar við þessari skelfilegu ógnarstjórn. Vinstrimenn töldu
réttilega að Obama væri nær þeim í skoðunum og höfðu því
meiri ástæðu en aðrir til að fagna kjöri hans. Ég náði hins
vegar aldrei að fá íslenska hægrimenn til að út-
skýra almennilega fyrir mér hvað það var við
manninn sem heillaði þá svo. Helst var það að
hann virkaði einhvern veginn „meira kúl“ en
jólasveinninn hann Bush. Hann tók sig allavega
betur út í jakkafötum og spilaði körfubolta.
Eitthvað held ég að glansinn sé að fara af
þessum „kúl“ forseta. Hann hefur lagt sig fram
um að móðga, skamma og svíkja hefðbundna
bandamenn Bandaríkjanna í Evrópu og Mið-
Austurlöndum á meðan hann buktar sig og
beygir fyrir einræðisherrum í Asíu og Suður-
Ameríku. Hann hefur vissulega ekki tekið upp
yfirheyrsluaðferðir Bush-stjórnarinnar, en
notkun ómannaðra flugvéla til að taka af lífi
grunaða hryðjuverkamenn í Afganistan og
Pakistan hefur margfaldast og hafa mörg
hundruð menn og konur verið drepin með þess-
um hætti með blessun Obama.
Hann hefur ekki ennþá lokað fangelsinu í Guantanamo,
þvert á loforð sín í kosningabaráttunni, og viðbrögð hans
við olíulekanum í Mexíkóflóa virðast aðallega felast í því að
leika níu holur í staðinn fyrir átján.
Af hverju eru þeir sem mótmæltu hve harðast öllum
stríðsrekstrinum undir Bush þöglir nú? Af hverju er það í
lagi að stinga Pólverja og Tékka í bakið til að þóknast
Rússum en ekki í lagi að gefa Frökkum og Þjóðverjum
fingurinn fyrir innrásina í Írak?
Kannski hef ég bara rangt fyrir mér í þessu – maðurinn
fékk jú Nóbelsverðlaun fyrir að vera „kúl“. bjarni@mbl.is
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Er nóg að vera bara „kúl“?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Nýtt fangelsi ætlar
seint að rísa upp
FRÉTTASKÝRING
Gunnþórunn Jónsdóttir
gunnthorunn@mbl.is
B
ygging á nýju gæslu-
varðhalds- og skamm-
tímavistunarfangelsi
verður boðin út fyrir lok
september á þessu ári.
Staðarval er hins vegar enn óákveðið
og það þegar aðeins um tveir mánuðir
eru til stefnu.
„Við förum í útboðið þannig að
það fer eftir væntanlegum boðum
hvaða ákvörðun verður tekin um stað-
setningu,“ segir Ragna Árnadóttir,
dómsmála- og mannréttindaráðherra.
Hún telur stóra málið vera að heimild
hafi fengist fyrir framkvæmdinni og
vonast hún til að hagkvæm lausn náist
sem falli vel að þörfum fangelsisyf-
irvalda. „Síðan verður bara að koma í
ljós hvar staðsetningin verður“.
Í nýja fangelsinu er gert ráð fyrir
50 fangelsisrýmum með deild fyrir
kvenfanga. Hugmyndin að nýju fang-
elsi hefur átt misjöfnu gengi að fagna í
gegnum árin og á endanum hefur
henni sífellt verið frestað. Í lok mars
sl. var tillaga Rögnu um að hefja
framkvæmdina í haust hins vegar
samþykkt á ríkisstjórnarfundi. Ragna
hefur skipað nefnd sem mun koma
með tillögur að langtímaáætlun á sviði
fullnustumála. Í tilkynningu frá ráðu-
neytinu kemur fram að brýn nauðsyn
sé á plássi fyrir fanga en afplán-
unarrými í fangelsum hér á landi eru
nú 149 talsins.
Sagan endalausa
Staðið hefur til að reisa nýtt
fangelsi frá árinu 1960, en þá mælti
Bjarni Benediktsson, þáverandi
dómsmálaráðherra, fyrir frumvarpi til
laga um að reisa eitt slíkt í nágrenni
Reykjavíkur. Fangelsið átti að reisa í
Korpúlfsstaðalandi en ekkert varð úr
því. Í stað þess var ákveðið að breyta
Síðumúla 28 í gæsluvarðhaldsfangelsi
og var það tekið í notkun árið 1972 og
starfrækt til ársins 1996.
Leitin að húsnæði hélt áfram og
árið 1974 veitti Reykjavíkurborg vil-
yrði fyrir lóðinni að Tunguhálsi 6.
Húsameistari ríkisins lagði fram út-
litsteikningu sem unnið var eftir og í
lok árs 1976 var verkið samþykkt til
áætlunargerðar. Tveimur árum síðar,
í mars 1978, voru tilboð opnuð í fram-
kvæmdir og var grunnur tekinn að
húsinu og botnplata steypt. Ekkert
varð af frekari framkvæmdum vegna
fjárskorts. Fangelsismálin hafa dottið
af dagskrá um tíma því það var ekki
fyrr en 1991 að Þorsteinn Pálsson, þá-
verandi dómsmálaráðherra, skipaði
nefnd til að leggja fram tillögur að
nýju fangelsi. Nefndin lagði til að
reisa nýtt afplánunar- og gæslu-
varðhaldsfangelsi í Reykjavík en
Litla-Hraun yrði fyrst og fremst af-
plánunarfangelsi fyrir langtímafanga.
Ekki var fallist á tillögu að Reykjavík-
urfangelsi en fangelsið á Litla-Hrauni
var hins vegar stækkað og fangapláss-
um fjölgað. Árið 1999 stóð til að reisa
nýtt gæsluvarðhaldsfangelsi en ekk-
ert varð úr framkvæmdum.
Vorið 2001 var lagt til að reisa
nýtt fangelsi á Hólmsheiði fyrir ofan
Reykjavík og árið 2003 ákvað ríkis-
stjórnin að efna til opins forvals meðal
verktaka og lá fyrir að kostnaður við
byggingu yrði 1,6 milljarðar. Forvalið
fór aldrei fram og árið 2004 ákvað nýr
dómsmálaráðherra, Björn Bjarnason,
að gefa Fangelsismálastofnun færi á
að skoða hugmyndir um nýja fang-
elsið. Eftir skil á skýrslu Fangelsis-
málastofnunar kom í ljós að byggingu
yrði enn frestað. Gert var ráð fyrir að
hefja gerð frumáætlunar vegna fang-
elsis á Hólmsheiði árið 2006 en fram-
kvæmdir áttu að hefjast í byrjun árs
2008 og ljúka fyrir árslok 2009. Vegna
skorts á fjármagni varð ekkert úr
framkvæmdum. Ragna segist ekki
vera með á hreinu hvort lóðin á
Hólmsheiði standi enn til boða en ým-
is atriði eru enn óákveðin.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Ekki hvers manns draumur Nýja fangelsið mun bæta aðbúnað fanga og
öryggi starfsfólks í byggingu sem er hönnuð sem fangelsi frá grunni.
Leggja þarf niður fangelsið í
Kópavogi og Hegningarhúsið og
mun þá hringurinn þrengjast að
sögn Rögnu Árnadóttur, dóms-
mála- og mannréttinda-
ráðherra. Hún segir að áður hafi
verið talað um að fangelsið yrði
nýtt gæsluvarðhalds- og örygg-
isfangelsi á höfuðborgarsvæð-
inu en hins vegar laut samþykkt
ríkisstjórnar að því að þetta yrði
heimilað en ekki bundið við
ákveðin landsvæði. „En það þarf
að vera hagkvæmni og vit í
þessu,“ segir Ragna.
Hringurinn
þrengist
NÝTT FANGELSI BYGGT
Morgunblaðið/Þorkell
Hegningarhúsið á Skólavörðustíg