Morgunblaðið - 02.07.2010, Blaðsíða 25

Minningar 25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. JÚLÍ 2010


  


 



 
    
       
veikur inn á sjúkrahús, þar sem
hann andaðist þrem dögum seinna.
Við hjónin eigum það fyrst og
fremst Gísla að þakka að við kynnt-
umst golfíþróttinni og höfum við átt
margar ánægjustundir í golfinu,
ekki síst í Úthlíð á golfvellinum sem
Gísli hannaði fyrir Björn bróður
sinn. Innilegar samúðarkveðjur til
Jóhönnu, Hrafnhildar, Bjarna Más
og fjölskyldu.
Werner Rasmusson.
Góður frændi, Gísli móðurbróðir
minn, er látinn en hann var elstur af
hinum sjö Úthlíðarsystkinum. Gísli
var mér um margt framandi þegar
ég var lítil stelpa. Hann var á marg-
an hátt svo ólíkur þeim karlmönnum
sem ég þekkti til og ólst upp með.
Gísli var ávallt smekklega klæddur
og afar snyrtilegur. Oftar en ekki
hékk myndavélin um hálsinn og
hann kom gjarnan akandi á nýrri
tegund af bíl sem hann var þá að
prufukeyra og skrifa um. Gísli var
ritstjóri Lesbókarinnar og stundum
sá maður þar mynd af fólkinu sem
hann hafði komið með heim í Hauka-
dal. Það var alltaf hátíðlegt þegar
Gísla og Jóhönnu bar að garði.
Lengi vel var til golfbolti sem Gísli
hafði gefið pabba og var kúlan gjarn-
an sýnd gestum sem höfðu ekki
heyrt af þessari makalausu íþrótt
sem Gísli stundaði svo langt á undan
öðrum. Nú hugsum við hlýtt til Gísla
sem hannaði golfvöllinn okkar í Út-
hlíð og kenndi mörgum í fjölskyld-
unni fyrstu tökin á golfkylfunni.
Gísli og Jóhanna bjuggu í DAS-hús-
inu í Garðabæ og þar var ilmurinn af
terpentínu og olíulitum í loftinu enda
vinnustofan á heimili þeirra hjóna.
Allt þetta var svo framandi og ekki
laust við að ég væri svolítið montin
að eiga svona merkilegan frænda.
Gísli var afkastamikill listamaður
og fengum við sem stóðum honum
nærri að njóta þess í ríkum mæli.
Við stóra áfanga í lífinu kom Gísli
gjarnan færandi hendi með fallega
mynd. Þegar ég varð fertug bað
Gísli mig að taka á móti sér í sum-
arhúsi mínu í Haukadal. Þangað
kom hann ásamt fríðu föruneyti og
færði mér eina af þeim þremur
myndum sem hann gerði sem upp-
kast að altaristöflunni í Úthlíðar-
kirkju. Við áttum góða stund yfir
kaffi og pönnukökum og er sú stund
gersemi í minningabankanum í dag.
Þetta fallega málverk á eftir að
fylgja mér og mínum um ókomna tíð.
Málverkið prýða Jarlhetturnar og
Langjökull en fáir listmálarar hafa
gert þeim eða fjallahringnum okkar
betri skil.
Fyrir nokkru leitaði Sigurður eig-
inmaður minn til Gísla eftir fróðleik
og hugmyndum þess efnis hvernig
hægt væri að koma Konungsstein-
unum á hverasvæðinu við Geysi til
fyrri vegs og virðingar. Gísli brást
vel við þessari bón og birtist grein
eftir hann í Morgunblaðinu um til-
urð steinanna og sögu þeirra. Við
verkefni þetta kom í ljós eldmóður-
inn sem þá ennþá einkenndi Gísla og
var hann ekki í rónni fyrr en greinin
hafði birst.
Við leiðarlok vil ég þakka góðum
frænda mínum fyrir þá fyrirmynd
sem hann var mér og sínu samferða-
fólki. Eftir hann liggja fjölmargar
fallegar myndir og ritverk. Vinnu-
semi, eldmóður, frjó hugsun og
næmi fyrir því fallega í náttúrunni
er það sem ég nú minnist Gísla fyrir.
Í skrifum hans hin síðari ár kom æ
betur fram sveitastrákurinn sem
ann uppruna sínum, fólkinu og land-
inu öllu.
Jóhanna annaðist Gísla af ein-
stakri alúð og fórnfýsi og það var
ekki fyrr en undir það allra síðasta
sem hann lagðist inn á spítala. Við
Sigurður vottum Jóhönnu og fjöl-
skyldunni okkar innilegustu samúð
um leið og ég þakka ég fyrir að hafa
átt samleið með svo merkilegum
frænda.
Hrönn Greipsdóttir.
Gísla kynntist ég þegar ég kom að
heimsækja kostgangarann, Gest
manninn minn, sem bjó hjá þeim en
hann er systursonur Jóhönnu, konu
hans.
Þarna kynntist ég ánægjulegu
heimilislífi og var oft margt um
manninn.
Þau tóku mér mjög vel og reynd-
ust Gesti eins og bestu fósturfor-
eldrar. Alla tíð hefur verið eins og að
koma heim þegar maður kom í heim-
sókn til þeirra og hafði Gísli einstak-
lega hlýjan faðm þegar hann bauð
mann velkominn og kvaddi með
þakklæti fyrir komuna.
Mér fannst Gísli vera eins og
heimsborgari. Hann var vel að sér í
tungumálum og var klæddur eftir
nýjustu tísku – jafnvel aðeins á und-
an tískunni.
Ég get ekki ímyndað mér hann í
sveitastörfum en auðvitað þekkti
hann vel til þeirra frá æskuheimili
sínu, Úthlíð í Biskupstungum.
Gísli var svolítill dellukarl, þegar
ég kynntist honum þá hafði hann
mikinn áhuga á bílum og var ég
undrandi hve mikið var til af bíla-
blöðum frá hinum ýmsu löndum. Ég
var oft hissa hve hann var óspar á að
lána Gesti bílana sína og voru þeir
yfirleitt ekki af verri endanum.
Svo var það golfið. Þegar hann
sneri sér að því þá varð hann fljótt
keppnismaður og undi sér best á
vellinum. Honum fannst ekki gaman
þegar verið var að trufla hann með
kaffiboðum á besta tíma dagsins. Í
stofunni heima var hægt að æfa sig í
að pútta og fékk maður að taka þátt í
því. Á yngri árum var hann einnig
liðtækur frjálsíþróttamaður.
Þegar hann var búinn að koma sér
upp vinnustofu fyrir málaraþörfina á
Garðaflötinni var gaman að koma og
skoða það sem hann var að fást við
og var hann oft með margt í takinu.
Gísli var óhemju duglegur og
fannst mér eins og hann yrði aldrei
þreyttur. A.m.k. vildi hann ekki
kannast við það þegar ég spurði
hann.
Gísli var alla tíð sannur Tungna-
maður og kom maður ekki að tómum
kofunum ef spyrja þurfti um menn
eða örnefni þar í sveit. Hann var fjöl-
hæfur og afkastamikill gáfumaður.
Bókin hans Ljóðmyndalindir, þar
sem hann orti ljóð við málverk sín,
er falleg og sérstök. Bækurnar Seið-
ur lands og sagna eru mikil og flott
rit um náttúru þeirra svæða sem
fjallað er um og ljósmyndirnar sér-
stakar.
Hann ferðaðist um gangandi, ríð-
andi eða fljúgandi, þar sem bíl varð
ekki við komið með stórar mynda-
vélar framan á sér og myndaði það
sem fyrir augu bar. Hann skilaði
fróðlegum og áhugaverðum texta
með myndunum.
Úthlíðarkirkja, sem hann teikn-
aði, verður einn af minnisvörðum
Gísla og þar í kirkjugarðinum vildi
heimsmaðurinn hvíla í túninu heima.
Við Gestur þökkum Gísla vináttu
og umhyggju og vottum Jóhönnu,
Hrafnhildi, Bjarna Má og fjölskyldu
innilega samúð.
Valgerður Hjaltested.
Hann var blaðamaður á Samvinn-
unni og ég nemandi í Bifröst þegar
við kynntumst. Síðan er liðin rúm-
lega hálf öld. Svo hætti hann að
vinna á Samvinnunni og fór á Vikuna
en mér bauðst gamla starfið hans.
Þegar ég líka var hættur á Samvinn-
unni bauð hann mér tímabundið
hlutastarf á Vikunni. Svo tók ég þátt
í ævintýrinu með Dagblaðið Mynd.
Ævintýrið var úti á föstudegi og um
kvöldið hringdi Gísli: S-S-Siggi,
sagði hann og stamaði dálítið eins og
honum var tamt ef honum var nokk-
uð niðri fyrir – sem honum var oftast
– þ-það fór þá svona. Heyrðu, þú
bara mætir hingað á mánudaginn.
Stóllinn bíður.
Nú fóru í hönd skemmtileg ár.
Samhent samstarfsfólk, fullt af hug-
myndum og vinnugleði: Gísli, Krist-
ján Magg, Guðmundur Karlsson,
Snorri Sveinn, og á jaðrinum Ína
Edwald, Davíð Áskelsson. Við klif-
um Eldey, ljósmynduðum reimleika
í Naustinu og sitthvað fleira. Við
Gísli höfðum hvor á sínu blaði hafið
regluleg skrif um bíla og bílapróf-
anir og leiddum þetta nú saman und-
ir Bílaprófun Vikunnar. Lögðum
grunninn að bílablaðamennsku á Ís-
landi.
Svo hvarf Gísli eftir stutt veik-
indatímabil til annarra verka. Ég
settist um tíma í gamla stólinn hans
en nú var hún snorrabúð stekkur,
enginn Gísli, enginn Guðmundur,
Snorri Sveinn farinn á sjónvarpið.
Ég fann mig einan í heiminum þó ég
fengi ágæta menn til liðs við mig,
Gylfa Gröndal, Dag Þorleifsson.
En Gísli var ekki horfinn. Við
ræddum saman í síma, laumuðumst
saman í kaffihús að spjalla. Því héld-
um við áfram alla tíð. Við ráðfærðum
okkur hvor við annan. Oftast í síma.
Síðustu misserin voru erfið, hrörn-
unarsjúkdómur gerði Gísla erfitt um
mál og var honum þó býsna mikið
niðri fyrir svo sem löngum og ég of
deigur til að ganga betur eftir því að
reyna að spjalla við hann þrátt fyrir
allt. Skellur fyrir okkur báða fyrr á
þessu ári að missa Finnboga í Heklu
sem oft var sigurnaglinn í ánægju-
legu gangverki okkar þriggja hin
síðari árin; ég skildi ekki Gísla í sím-
anum þegar við reyndum að minnast
þess góða vinar en ég þurfti ekki að
greina orðin til að nema tregann.
Þau voru okkar síðustu samskipti.
Nú er vinur minn Gísli aftur frjáls
hreyfinga sinna og orða, farinn að
munda málarapensil eða myndavél,
setja saman ljóð eða óbundið mál svo
létt og hnitmiðað að líkast er ljóði,
slá sínar golfkúlur og hlaupa sem
hind um haga og stræti. Ég ímynda
mér að hann hafi þegar runnið á ný
um æskuslóðirnar í Úthlíð sem ætíð
voru honum ofarlega í huga. Minn-
ingarnar raðast upp: Ég sé Gísla
fyrir mér þar sem við vorum á síð-
asta snúningi að ná flugi heim frá
London og hann hljóp um ranghala
flugstöðvarinnar með föggur sínar í
höndum – hljóp, sagði ég? Nei, rann
eða sveif yfir gólfið væri réttara að
segja – meðan ég hlunkaðist á eftir
og hélt að lungun ætluðu upp úr
mér.
Hvað segir maður þegar ævilang-
ur vinur hverfur af vettvangi? Mað-
ur getur ekkert sagt, ekkert gert
annað en vera þakklátur fyrir að
hafa átt slíkan vin og minnst hans
með gleði og virðingu. Haf þökk fyr-
ir hálfrar aldar vináttu og stuðning,
góði vinur.
Sigurður Hreiðar.
Fallinn er frá góður vinur og eð-
almaður. Ég kynntist Gísla þegar ég
fór að venja komur mínar upp í Út-
hlíð og náði í yngstu heimasætuna
þar. Tókst strax með okkur góður
vinskapur enda Gísli mikið ljúf-
menni og áhugasamur um menn og
málefni. Bar hann ættareinkenni sín
vel, stutt í glettni, fróðleiksfús með
afbrigðum og stöðugt leitandi að
lausnum en ekki vandmálum. Lis-
teðli hans er óumdeilanlegt sem sjá
má í myndum hans, bæði máluðum
og teiknuðum en ekki síður ljós-
myndum. Sama má segja um skrif
hans og sagnakunnáttu. Hann vílaði
heldur ekki fyrir sér að leita út fyrir
hefðbundin störf sín heldur fannst
ekkert eðlilegra en að teikna upp og
hanna golfvöll eða kirkju ef því var
að skipta. Það var einmitt í gegnum
hönnun golfvallarins í Úthlíð sem við
tveir náðum vel saman. Hann teikn-
aði nokkrar útgáfur af honum á mis-
munandi svæðum og síðar teiknaði
hann fyrir mig 18 holu völl sem
framtíðin verður að skera úr um
hvort byggður verði. Allar slíkar
óskir og hugmyndir tók hann vel í og
framkvæmdi strax á undrahraða.
Mér þótti því vænt um að geta öðru
hvoru endurgoldið þessa greiðvikni
með hjálp við tölvu- og tækjamál.
Golf átti hug okkar beggja og gaman
var að spila við hann og ræða um þá
skemmtilegu íþrótt, slíkar stundir
gleymast ei. Eins munu málverkin
hans fallegu öðlast enn dýpri merk-
ingu þar sem minning þessa ljúf-
mennis lifir í þeim.
Hjörtur Fr. Vigfússon.
Fagurkeri í máli og myndum er
fallinn frá. Fótfrár smaladrengur frá
Úthlíð, sem hlúði af alúð að lista-
neista sem varð að óði til náttúrunn-
ar. Vel íþróttum búinn. Afkastamað-
ur til allra verka sem hann tók sér
fyrir hendur. Átti farsælan feril sem
ritstjóri, fyrst á Vikunni um nokkurt
árabil, síðan á Lesbók Morgunblaðs-
ins um áratuga skeið. Markaði spor
sín í íslenskri blaðamennsku, hafði
rúm fyrir alla, ungskáld sem aðra,
og hreif viðmælendur með sér í sam-
ræðum. Hafði sérstakt lag á að
spyrja með þeim hætti, að viðmæl-
andi tók flugið. Vandaði til allra
verka. Gísli þroskaðist í list sinni,
ljósmyndalist, ritlist í bundnu og
óbundnu máli og málaralist og varð-
aði feril sinn á eftirminnilegan hátt.
Hann var höfundur Árbókar Ferða-
félags Íslands 1998 um fjallajarðir
og framafrétt Biskupstungna, tók
flestar ljósmyndir sem prýða bókina
og málaði heillandi kápumynd af
Jarlhettum. Ein fegursta bók, sem
gefin hafði verið út til þess tíma. Sú
bók varð honum að áeggjan, sem
hratt af stað Seiði lands og sagna,
þrekvirki í stóru broti í fjórum bind-
um með texta hans og ljósmyndum.
Á eftir komu Ljóðmyndalindir, sam-
Gísli Sigurðsson
ásamt Birni bróður
sínum við gamla
sáluhliðið í Úthlíð. Í
baksýn er nýja Út-
hlíðarkirkjan sem þá
var fokheld. Björn
hafði veg og vanda
af byggingunni en
Gísli teiknaði kirkj-
una og hannaði
ásamt Jóni Ólafi
Ólafssyni. Þá málaði
Gísli einnig alt-
aristöflu kirkjunnar.
Gísli Sigurðsson
fékkst við margt um
ævina og var m.a. af-
kastamikill málari.
SJÁ SÍÐU 26