Morgunblaðið - 02.07.2010, Blaðsíða 16

Gísli Baldur Gíslason
gislibaldur@mbl.is
Lýsing hefur höfðað fyrsta málið á hendur
skuldara eftir að dómur Hæstaréttar féll um
lögmæti gengistryggingar lána þann 16. júní
síðastliðinn. Málið er það fyrsta sinnar teg-
undar, þ.e.a.s. það fyrsta sem er rekið eftir
breyttri kröfugerð þar sem þess er ekki krafist
að greitt verði samkvæmt gengistryggingu.
Málið var þingfest fyrir héraðsdómi í gær og
verður flutt næsta miðvikudag.
„Menn telja réttaróvissu vera uppi um þetta
málefni og það er verið að leitast við að eyða
henni,“ segir Helgi I. Jónsson, dómstjóri Hér-
aðsdóms Reykjavíkur.
Hann segir að dóms- og mannréttindamála-
ráðuneytið hafi ekki beitt sér fyrir því að mál-
inu yrði flýtt. Stefnandi og
stefndi hafi eingöngu komið
sér saman um flýtinguna,
hagsmunir beggja aðila séu
að efnisdómur verði kveð-
inn upp sem fyrst.
„Kröfugerð Lýsingar í
þessu máli fjallar aðallega
um hvort það sé hægt að
breyta samningum eftir á
þar sem Hæstiréttur hefur
komist að þeirri niðurstöðu
að gengistryggingarákvæðin séu ólögmæt.
Þess vegna vill Lýsing láta reyna á, fyrst þau
ákvæði voru ólögmæt, hvort önnur komi í
samninginn til uppfyllingar,“ segir Jóhannes
Árnason, verjandi skuldarans og lögmaður hjá
JÁS Lögmönnum.
„Þeir hafa stefnt umbjóðanda mínum til
greiðslu og miða annað hvort við verðtryggða
eða óverðtryggða vexti Seðlabankans. Lýsing
heldur því fram að forsendubrestur hafi orðið
varðandi upphæð vaxtaálagsins í samningnum
og telur það allt of lágt. Þeir velta upp í kröfu-
gerð sinni nokkrum valkostum fyrir dómarann
til að velja um hvað eigi að taka við.“
Kröfur Lýsingar nema allt frá 1,3 milljónum
króna auk dráttarvaxta niður í 120 þúsund
krónur auk dráttarvaxta.
„Við teljum að það sé alls enginn vafi um að
það sé ekki hægt að breyta samningum eftir á.
Lögin eru skýr, hvað þetta varðar. Í flestum
lagaákvæðum sem kveða á um að hægt sé að
breyta samningi eftir á er yfirleitt miðað að því
að breytingin sé neytandanum í hag,“ segir Jó-
hannes.
Lýsing höfðar fyrsta málið eftir dóm
 Mál Lýsingar gegn skuldara var þingfest í gær  Hlýtur flýtimeðferð í héraðsdómi og verður flutt
næsta miðvikudag  Vilja breyta samningi eftir á í ljósi niðurstöðu Hæstaréttar um gengistryggingu
Jóhannes
Árnason
„Varakröfurnar hefðu getað orðið upp
undir tugur og af mjög ólíkum toga,“ segir
Sigurmar K. Albertsson, lögmaður Lýs-
ingar hf. og SP-fjármögnunar, inntur eftir
því hvers vegna varakrafa um leiðréttingu
hefði ekki verið gerð í fyrstu málunum
sem vörðuðu lögmæti gengistryggingar.
Hann kveður að það hafi verið talið rétt að
leggja spurninguna, hvort gengistrygging
lánanna væri lögmæt eða ekki, skýrt og
skorinort fyrir dóm. skulias@mbl.is
Einfölduðu málið
ENGIN VARAKRAFA Í FYRSTU MÁLUM
16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. JÚLÍ 2010
Tilmæli Seðlabankans og Fjármálaeftirlitsins
FRÉTTASKÝRING
Jónas Margeir Ingólfsson
jonasmargeir@mbl.is
Tilmæli Fjármálaeftirlitsins og
Seðlabanka Íslands til fjármálafyrir-
tækja vegna óskuldbindandi gengis-
tryggingarákvæða sem gefin voru út
í fyrradag virðast veita
fjármálafyrirtækjum sjálfdæmi um
mat á því að hvaða lánasamningum
tilmælin beinast. Í tilmælum Seðla-
banka Íslands og Fjármálaeftirlits-
ins segir: „Lánasamningar sem að
mati viðkomandi fjármálafyrirtækis
innihalda óskuldbindandi gengis-
tryggingarákvæði sbr. framan-
greinda dóma Hæstaréttar verði
endurreiknaðir.“
Fjármögnunarfyrirtækjunum er
þannig í sjálfsvald sett að meta hvort
dómarnir taki til gengistryggðra
lánasamninga sinna eða ekki.
Mismunandi viðbrögð
Fjármögnunarfyrirtækin hafa
brugðist við þessum tilmælum á mis-
munandi hátt en flest þeirra sem
veittu gengistryggð húsnæðislán
virðast líta svo á, að svo stöddu, að
ekki sé ástæða til að leiðrétta þau í
samræmi við tilmæli Seðlabankans
og Fjármálaeftirlitsins.
SP-fjármögnun hefur ákveðið að
gengistryggðir samningar
fyrirtækisins verði endurreiknaðir
samkvæmt tilmælunum.
Íslandsbanki sendi og frá sér yfir-
lýsingu í gær þess efnis að gengis-
tryggð bílalán og kaupleigusamn-
ingar bankans féllu undir tilmæli
eftirlitsstofnananna en þar segir
jafnframt að verið sé að meta hvort
aðrir samningar falli undir tilmælin.
Þá hefur Arion banki einnig sent
frá sér yfirlýsingu þess efnis að verið
sé að kanna erlenda lánasamninga
fyrirtækisins en vænta má að þeirri
vinnu ljúki í næstu viku, að því er
fram kemur í yfirlýsingu Arion
banka.
Kristján Kristjánsson, upplýs-
ingafulltrúi Landsbankans, segir
ekki enn ákveðið af hálfu bankans
hvort tilmælin taki til gengis-
tryggðra húsnæðislána bankans.
„Þetta tekur í augnablikinu til þeirra
lána sem við teljum dóma Hæsta-
réttar eiga við, þ.e. bara bílalánanna
í bili. Við höfum ekki klárað skoðun á
húsnæðislánunum. Þetta eru mjög
mismunandi samningar og það er
misjafnt eftir formum þeirra hvort
lögmenn telja þá falla undir for-
dæmið eða ekki,“ segir Kristján.
Telja fordæmið skýrt
Fræðimenn sem Morgunblaðið
hefur rætt við í umfjöllun sinni um
dóma Hæstaréttar taka í annan
streng og segja dómana ganga jafnt
yfir bíla- og húsnæðislán. Eyvindur
G. Gunnarsson, lektor í lögfræði,
sagði í samtali við Morgunblaðið:
„Dómurinn er algerlega fordæmis-
gefandi. Hann er þannig skrifaður af
Hæstarétti að það er enginn í vafa
um það. Það skiptir engu máli hvort
það er bíll, hús eða eitthvað annað.
Fullyrðingar um það að samningar
séu ólíkir og það takmarki
fordæmisgildi dómsins fá ekki stað-
ist.“
Fjármögnunarfyrirtæki
meta fordæmisgildi dóma
 Fyrirtækjum í sjálfsvald sett að meta til hvaða samninga tilmæli FME taka
Morgunblaðið/Ómar
Tilmæli Seðlabankinn og FME beindu þeim tilmælum til lánafyrirtækja að
endurreikna gengistryggð lán eftir lægstu óverðtryggðu vöxtum SÍ.
Halldór Jörg-
ensson, forstjóri
Lýsingar, segir
að fyrirtækið
muni fara að til-
mælum Seðla-
bankans og FME
um endur-
útreikning
gengistryggðra
lána. Þar sem
dómur Hæsta-
réttar og þar með tilmælin nái að
mati Lýsingar ekki til fjármögn-
unar- og rekstrarleigusamninga
muni þeir standa óhaggaðir.
Rökstyður Halldór það með því
að í slíkum samningum sé ekki um
að ræða lán. Hæstiréttur skar ekki
úr um aðra gengistryggingu en þá
sem lýtur að lánsfé í íslenskum
krónum. skulias@mbl.is
Lýsing mun fylgja
tilmælum SÍ og FME
eins langt og þau ná
Halldór
Jörgensson
„Ég á frekar von
á því að við mun-
um fara þessa
leið [skv. tilmæl-
unum] en síðan
er alveg ljóst að
til þess að fá úr
þessu skorið þarf
þetta að fara fyr-
ir dómstóla,“
segir Magnús
Gunnarsson,
framkvæmdastjóri Avant. Hann
segir að þó tilmælunum verði fylgt
muni lánþegar ekki tapa betri rétti.
Hann kveður tilmælin kalla á
mikla vinnu við að endurreikna lán-
in, samningarnir séu margir og inn-
byrðis ólíkir. Þá hafi Avant komið
til móts við lánþega með ýmsum
hætti og það flæki útreikninga enn
frekar. skulias@mbl.is
Munu líklega hlíta
tilmælum en loka-
orðið er dómstóla
Magnús
Gunnarsson
Fjármálafyrirtækin kveða húsnæðislánasamninga ólíka bílalánasamn-
ingum og því óljóst hvort fordæmisgefandi dómar Hæstaréttar taki til
þeirra. Í gengistryggðum húsnæðislánasamningi sem Morgunblaðið hef-
ur undir höndum segir þó skýrt:
1. gr. Lán þetta er bundið kaupgengi á ofangreindum myntum [CHF og
JPY.]
2. gr. Höfuðstóll skuldarinnar breytist í hlutfalli við breytingar á sölu-
gengi hverrar myntar.
ÁKVÆÐI ÚR GENGISTRYGGÐUM HÚSNÆÐISLÁNASAMNINGI
Í 4. gr. þess samnings sem Hæstiréttur dæmdi ólögmætan í máli Lýsingar
segir:
„Samningur þessi er gengistryggður og eru allar fjárhæðir bundnar er-
lendum/innlendum myntum í eftirfarandi hlutföllum og taka mið af þeim
á hverjum tíma: USD: 15%, JPY 10%, EUR 20%, CHF 5%, ISK 50%.
Gengi/vísitala gjaldmiðla miðast við útborgunardag samnings.“
ÁKVÆÐI ÚR GENGISTRYGGÐUM BÍLALÁNSSAMNINGI