Morgunblaðið - 13.08.2010, Qupperneq 30

30 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 2010
✝ Jónína fæddist íViðfirði 13. des-
ember 1919. Hún lést
28. júlí 2010 á Hrafn-
istu í Reykjavík. Áður
bjó Jónína mörg ár í
Bólstaðarhlíð 46 í
Reykjavík.
Foreldrar hennar
voru Guðrún Frið-
björnsdóttir klæðskeri
frá Þingmúla í Skrið-
dal, f. 11. maí 1893, d.
9. júní 1989 og Bjarni
Sveinsson húsasmíða-
meistari frá Viðfirði, f.
5. ágúst 1894, d. 24. febrúar 1978.
Systkini Jónínu eru: a) Guðlaug
Ólöf, f. 1916, d. 1987. Maki: Jón Ís-
fjörð Aðalsteinsson, f. 1920, d. 1971.
b) Guðrún Aðalbjörg, f. 1918. Maki:
Sigurður Þ. Guðmundsson, f. 1915,
d. 1977. c) Anna Sigríður, f. 1921.
Maki: Sigtryggur Albertsson, f.
1916, d. 1998. d) Ingibjörg, f. 1922.
Maki: Þórður Gíslason, f. 1911, d.
1989. e) Friðbjörg Bergþóra Bjarna-
dóttir, f. 1924. Maki: Aðalgeir Sig-
urgeirsson, f. 1920, d. 1997. f)
Sveinn, f. 1927, d. 1963. Barnsmóðir
Guðrún Magnúsdóttir. Maki: María
Erna Hjálmarsdóttir, f. 1930, d.
1948 hélt hún utan og starfaði við
sjúkrahús í Surray í Englandi og síð-
an í Edinborg í Skotlandi. 1951 fór
hún til Finnlands til frekara náms í
skurðstofuhjúkrun og síðla þess árs
til Svíþjóðar. Eftir það vann hún á
Kristneshæli í Eyjafirði þar til hún
tók við starfi yfirhjúkrunarfræðings
við opnun Sjúkrahúss Akraness
1952 og starfaði þar til ársloka 1956.
Á Akranesi kynntist hún verðandi
maka sínum, Gunnari Sigurðssyni.
Þau fluttust til Reykjavíkur. Jónína
hóf störf við Heilsuverndarstöðina,
fyrst við húð- og kynsjúkdómadeild
og síðar við ungbarnavernd sem hún
sinnti í fjölmörg ár. Síðustu starfs-
árin vann Jónína við heilsugæslu-
stöðina á Seltjarnarnesi og sem
skólahjúkrunarfræðingur við Mýr-
arhúsa- og Valhúsaskóla. Hún átti
langa og farsæla starfsævi og vann
til 70 ára aldurs.
Jónína missti eiginmann sinn frá
ungum dætrum sínum og sá ein fyrir
þeim með mikilli vinnu. Þrátt fyrir
það var heimili hennar alltaf opið
ættingjum og vinum og þar nutu all-
ir ástar og umhyggju. Jónína var fé-
lagslynd og tók virkan þátt í starfi
eldri borgara, hún hafði mikla
ánægju af dansi, spilaði brids og var
einnig mikil handavinnukona.
Útför Jónínu fer fram frá Foss-
vogskirkju í dag, 13. ágúst 2010 og
hefst athöfnin kl. 13.
1999. g) Unnur Ólafía,
f. 1933. Maki: Ásgeir
Lárusson, f. 1924.
Jónína giftist Gunn-
ari Sigurðssyni skrif-
stofumanni frá Akra-
nesi, f. 4. janúar 1917,
d. 5. mars 1966. Þau
eignuðust tvær dætur:
1) Steinunn Agla
Gunnarsdóttir, f. 2.
janúar 1957. Maki:
Karsten Sedal, f. 6.
apríl 1954. 2) Guðrún
Gunnarsdóttir, f. 26.
júní 1958. Maki: Hörð-
ur Björnsson, f. 12. júlí 1956. Börn
Guðrúnar og Harðar eru: Steinunn
Ylfa, f. 29. júlí 1987, Hafrún Sjöfn, f.
2. janúar 1990 og Björn Hjörvar, f.
23. febrúar 1992.
Jónína fæddist í Viðfirði en þegar
hún var á öðru ári flutti fjölskyldan
til Norðfjarðar þar sem þau bjuggu í
húsinu Tungu en það hús höfðu for-
eldrar hennar byggt í Viðfirði og
flutt með sér til Norðfjarðar. Tvítug
að aldri fór hún í vist til Reykjavíkur
og svo í Hjúkrunarskóla Íslands og
lauk námi þaðan haustið 1946. Hún
stundaði framhaldsnám í skurð-
stofuhjúkrun við Landspítalann.
Jónína tilheyrði þeirri kynslóð
hjúkrunarkvenna sem fékk menntun
sem byggðist á reynslu í hjúkrun og
umönnun sjúklinga, enda voru hjúkr-
unarnemarnir notaðir sem vinnukraft-
ur á spítölunum. Nýútskrifuð fór Jón-
ína til Edinborgar og síðan til
Finnlands og Svíþjóðar þar sem hún
lærði skurðstofuhjúkrun. Eftir heim-
komuna varð hún yfirhjúkrunarkona á
sjúkrahúsinu á Akranesi og þar kynnt-
ist hún Gunnari Sigurðssyni. Hann var
sjómaður, hafði bæði verið á fiskveið-
um og í langsiglingum. Þau giftust á
Akranesi árið 1956 og fluttust til
Reykjavíkur þar sem Jónína fór að
vinna á Heilsuverndarstöðinni og
Gunnar, sem var glöggur á tölur, fékk
skrifstofuvinnu. Árið 1957 kom eldri
dóttir þeirra, Steinunn Agla, í heiminn,
og hálfu öðru ári síðar fæddist Guðrún.
Árið 1966 varð Gunnar bráðkvaddur
og Jónína var ein eftir með dæturnar
aðeins 7 og 9 ára gamlar. Hún var út-
sjónarsöm og tókst að kaupa íbúð í
Bólstaðarhlíð. Þar ólust stúlkurnar
upp á heimili sem alltaf var opið öllum
vinum og stórri fjölskyldu. Jónínu
þótti sjálfsagt að dæturnar fengju
menntun en Steinunn er lyfjafræðing-
ur og Guðrún læknir.
Jónína lærði líka að keyra bíl, þó að
hún ætti erfitt með að ná niður á ped-
alana í bíl ökukennarans. Jónína var
nefnilega ekki hávaxin kona. Hún var
rauðhærð sem ung, það lá í ættinni.
Seinna varð kröftuga hárið silfurgrátt.
Jónína var svo heppin að vera mjög
heilsuhraust, var full atorku og fór
fyrst á eftirlaun sjötug.
Við sem umgengumst Jónínu vitum
að hún naut tilverunnar sem ellilífeyr-
isþegi. Hún var mikið á ferðinni og
heimsótti dætur sínar í Svíþjóð og
Danmörku. Það háði henni ekki að búa
á 4. hæð því hún var létt á fæti. Hún
hafði líka mikla ánægju af að dansa.
Árið 2002 fékk Jónína blóðtappa.
Þrátt fyrir ótrúlegan bata var ljóst að
hún myndi ekki geta búið áfram í Ból-
staðarhlíð. Hún fékk lítið herbergi á
Hrafnistu í Reykjavík, og deildi salerni
með nágrannanum. Jónína kvartaði
samt ekki. Hún hélt áfram að njóta til-
verunnar með brids, handavinnu, út-
varpi, sjónvarpi og dagblöðum. Jónína
var fréttafíkill og ekki mátti missa af
Kastljósinu. En þó að heilsan mætti
stundum vera betri var hún samt alltaf
sjálfri sér lík, ánægð með hvern dag og
ánægð að fá gesti.
Ég kynntist Jónínu árið 1982. Jón-
ína hefur án efa verið svolítið tortrygg-
in við tilhugsunina um að fá danskan
tengdason, en hún sætti sig þó fljót-
lega við mig og við áttum margar
ánægjulegar stundir saman. Við höfð-
um meðal annars sameiginlegan
áhuga á hefðbundnum íslenskum mat
eins og t.d. signum fiski og þess konar
góðgæti. Hún skildi þó ekki hvað ég
gat borðað mikið af kartöflum. Sjálf
borðaði hún ekki mikið og var alltaf
grönn. Á gömlum ljósmyndum má líka
sjá hana sem unga fimleikakonu. Á
öðrum er hún flott dama sem margur
maðurinn hefur sjálfsagt horft á eftir.
Eða hjúkrunarkona í stífum búningi,
hvítum sokkum og kappa. Eins og á
einni frábærri mynd þar sem Jónína
situr brosandi á stólarmi á hjólastól og
heldur utan um gamlan sjúkling.
Jónína var merk kona sem við mun-
um minnast með hlýju.
Karsten Sedal.
Skrifa þessi fátæklegu orð með
þakklæti í huga til konu sem ég hef átt
samleið með í 33 ár. Notið góðs af ein-
stakri gestrisni hennar og hlýju bæði
snemma í tilhugalífi okkar Guðrúnar,
dóttur hennar, og síðar við endurtekn-
ar heimsóknir okkar Guðrúnar. Fyrst
bara við tvö meðan á námsdvöl okkar í
Skotlandi stóð og síðar frá Svíþjóð,
fyrst þriggja, þá fjögurra og loks fimm
manna fjölskylda og alltaf var nóg
pláss í litlu íbúðinni hennar og hennar
stóra hjarta. Enda gleðin mikil meðal
barnanna að fara að heimsækja ömmu.
Ekki var gleði þeirra minni þegar
amma kom reglulega í heimsókn til
okkar á þeim 14 árum sem við bjugg-
um í Svíþjóð. Við ungu foreldrarnir
nutum einnig góðs af mikilli og langri
reynslu hennar sem hjúkrunarfræð-
ings, m.a. í ungabarnavernd og ekki
síður stuðnings og góðra ráða á öðrum
sviðum lífsins frá lífsreyndri, hlýrri og
ráðagóðri manneskju. Nutum við
fimm áfram samverustunda með
ömmu eftir heimkomu okkar 1999, þó
að með öðrum hætti hafi verið eftir að
veikindi hennar byrjuðu fyrir 8 árum.
Vonandi tókst okkur þessi síðustu ár
að endurgjalda að einhverju leyti allt
það sem hún hafði fyrir okkur gert í
gegnum árin.
Þegar ég hugsa til baka hvað ein-
kenndi þessa konu umfram það sem að
framan getur og við og börnin okkar
getum tekið til fyrirmyndar, er þrennt
sem kemur fyrst upp í hugann. Ber
þar fyrst að nefna að hún var óvenju-
fordómalaus kona bæði gagnvart ein-
staklingum og hópum fólks, sem að
einhverju leyti skáru sig úr eða voru
öðruvísi. Heyrist mér af fólki sem unn-
ið hefur með henni að þetta hafi einnig
mjög einkennt hana í hennar vinnu
sem hjúkrunarfræðingur, sem hafði
samskipti við fjölda fólks daglega bæði
á sjúkrastofnunum og í heimavitjun-
um. Hún gerði ekki mannamun og
aldrei heyrði maður hana hallmæla
nokkurri manneskju. Annað sem ekki
fór fram hjá neinum sem umgekkst
Jónínu var að henni féll sjaldan verk úr
hendi og stundaði það sem ég vil kalla
nytjalist og eru mörg fögur listaverkin
sem hún skilur eftir til að gleðja okkur
og fyrir okkur að njóta. Enda var hún
við hannyrðir og prjónandi nánast
fram á dánardægur. Síðast en ekki síst
ber að nefna einstæða jákvæðni henn-
ar og sterkan vilja til að gera það besta
úr því sem lífið bar í skauti sínu.
Blessuð sé minning hennar.
Hörður Björnsson.
Á sólríkum sumardegi í júlí, viku
fyrir andlátið, heimsóttum við
mamma Jónu systur hennar. Hún sat
í stólnum í herberginu sínu, með
prjónana í höndunum eins og svo oft
áður, lítil og nett kona, gráhærð, kom-
in á tíræðisaldur. Það var spjallað og
hlegið og minningin er ljúf.
Þegar fólk er komið á þennan aldur
veit maður að það hlýtur að styttast í
að kallið komi, en samt er eins og það
komi manni einhvern veginn alltaf á
óvart.
Þær systurnar frá Tungu í Norð-
firði voru sjö, en sú elsta er áður látin,
ásamt eina bróður þeirra. Í endur-
minningunni birtist mynd af systrun-
um í stofunni heima með hannyrðir í
höndunum, það tíðkaðist ekki að láta
sér falla verk úr hendi. Þær bjuggu á
Norðfirði, á Húsavík og fyrir sunnan.
Jóna var í Reykjavík, en mamma,
Imma, í Hafnarfirði. Því voru ætíð
mikil samskipti við Jónu og dæturnar
Steinunni og Guðrúnu, en við erum
jafnaldra. Þær komu iðulega í sunnu-
dagskaffi í minni æsku og finnst mér
að Jóna hafi ætíð verið hluti af minni
tilveru.
Í hugann koma skemmtilegar
minningar. Ég fór tvisvar með þeim
frænkum mínum á skíðanámskeið í
Kerlingarfjöllum og er sú minning
sveipuð hálfgerðum ævintýraljóma,
svo skemmtilegar voru þessar ferðir.
Þegar ég hugsa til baka efast ég um
að það hafi verið algengt að fólk á
miðjum aldri, sem aldrei hafði stigið á
skíði, tæki sig til og lærði á skíði. En
Jóna fékk sér síðan gönguskíði og
notaði í mörg ár.
Þær systur frá Tungu eru flestar
orðnar háaldraðar, um og yfir nírætt,
en bera aldurinn nokkuð vel, svo vel
að einhvern veginn finnst manni að
þær hljóti að vera yngri. Jóna kom til
okkar fjölskyldunnar og gisti eina
nótt í sumarbústað, þá komin um átt-
rætt. Mamma svaf í neðri koju, og
mér fannst eðlilegt að þær systur
svæfu í sama herbergi og bjó um hana
í efri kojunni. Það var ekki fyrr en
Jóna varð eitthvað óörugg að klifra
upp í kojuna að það rann upp fyrir
mér að kannski væri ekki eðlilegt að
bjóða áttræðri konu slíka gistingu.
Það er lífsins gangur að fólk kveðji.
Við sem eftir erum áttum okkur allt í
einu á því að föstu punktarnir í tilver-
unni fara smám saman að tínast í
burtu. Fólkið sem hefur átt hlutdeild í
gleði okkar og sorgum frá því munum
eftir okkur, fært okkur fréttirnar
hvað af öðru, það er ekki lengur til
staðar. En ef minningin er jafn björt
og sólríki sumardagurinn, þá hefur
það lifað góða daga. Jóna frænka mín
kvaddi sátt.
Hvíl í friði.
Hrafnhildur Þórðardóttir.
Aðeins fá orð við ferðalok Jónínu
skólasystur. Við áttum samleið í
Hjúkrunarskóla Íslands frá ári 1943,
við vorum 16 sem kvöddum skólann
1946. Frelsinu fegnar með bréf upp á
það að vera hæfar að takast á við starf-
ið sem í því fólst. Það var glaður og
bjartsýnn hópur sem þann daginn
andaði léttar – þá var öldin önnur en
nú á dögum, verkin mörg sem kostuðu
strit og mikinn sveita en hvað um það.
Kjarni náms og starfs var að líkna og
lina þrautir þjáðra, láta gott af sér
leiða, og það kostar sitt. Það fór hver
sína leið að finna sér framtíð í dagsins
önnum en ekki brustu vinaböndin frá
námsárunum. Stundir gáfust til endur-
funda og að treysta gömul kynni.
Eftir að Jónína átti þess ekki kost að
búa að sínu í eigin ranni leitaði hún
skjóls á Hrafnistu í Reykjavík, þar
fann hún sig heima. Hún kvartaði ekki
því hún naut skjólsins, þótt vítt væri
ekki til veggja. Hún dró sig ekki inn í
skel, var félagslynd og nýtti óspart
kynni við mann og annan, undi sér við
spilaborðið með góðum félögum. Hún
var ekki þeirrar gerðar að sitja auðum
höndum.
Handavinna var hennar önnur og
fyrsta dægrastytting, þeim sem una
því er það hugarró og heilsubót, ekki
síst þegar kvölda tekur.
Við hjónin áttum mörg sporin á
hennar fund og gestum var fagnað.
Hún var ekki að þreyta mann með víli
og voli, allt var þegið með þökkum sem
af góðum hug var gert. Nú hefur þú,
kæra vina, lagt í langa ferð. Megi gæf-
an fylgja þér á vit ástvina sem fyrr
fóru. Hafðu innilega þökk fyrir tryggð
og trúfestu. Þau fylgi þér í anda orðin
þessi:
Því náðin Drottinn, nóg mér er,
því nýja veröld gafstu mér,
í þinni birtu hún brosir öll,
í bláma sé ég lífsins fjöll.
(EHK.)
Innilega samúð votta ég dætrum og
ástvinum Jónínu.
Beta Einarsdóttir.
Kær vinkona fjölskyldunnar, Jónína
Bjarnadóttir, 90 ára, er fallin frá.
Við Guðrún, dóttir hennar, eða
Gunna eins og ég kalla hana alltaf,
kynntumst þegar við vorum 13 ára og
urðum perluvinkonur. Steinunn, systir
hennar, varð svo líka kær vinkona mín
og svo auðvitað Jónína sem losnaði
ekki við mig þegar dætur hennar flutt-
ust af landi brott til náms og starfa.
Jónína var hjúkrunarfræðingur og
mér fannst mikið til koma þegar ég
frétti að hún hefði starfað sem slík í
fleiri en einu landi, áður en hún gifti sig
og eignaðist dætur sínar. Hún missti
mann sinn þegar dæturnar voru að
hefja grunnskólanám. Það hefur ekki
verið auðvelt og hefur án efa átt sinn
þátt í að gera þær mæðgur eins nánar
og raun ber vitni.
Þegar við Gunna vorum 16 ára fluttu
foreldrar í mínir í íbúð við hliðina á
þeim mæðgum og það verður að segj-
ast eins og er að við vorum meira en
ánægðar með þetta stelpurnar. Nú
gátum við bara tölt út á svalirnar sem
lágu saman og spjallað þar tímunum
saman. Þar með tengdust fjölskyld-
urnar órjúfanlegum vinaböndum.
Óteljandi minningarbrot fara um
huga minn við fráfall Jónínu: Kvöld-
kaffi á aðfangadag í Bólstaðarhlíðinni,
Jónína að ganga snaggaraleg út Ból-
staðarhlíðina með vinkonum úr stiga-
ganginum, Jónína að stíga upp á kassa
til að ná að opna bílskúrshurðina, Jón-
ína að vinna með minjagripaselina,
Jónína að banka með skóhorninu á
svalahurðina og síðast enn ekki síst
Jónína með handavinnuna sína við
stofugluggann. Hún var mikil hann-
yrðakona og var einstaklega afkasta-
mikil og vandvirk. Nú prýðir handverk
hennar heimili dætranna og ljær
minningu hennar einstakri hlýju.
Jónína var svona svolítið aldurslaus
kona og rabbaði alltaf við mann sem
jafningja. Ekki neitt kynslóðabil á
þeim bæ. Svo var hún bara svo
skemmtileg og alltaf stutt í glensið og
hláturinn! Hún hafði kynnst því af
eigin raun að ekkert hefst fyrirhafn-
arlaust og var sönn fyrirmynd í sínum
verkum og tókst á við lífið af kjarki,
jákvæðni og dugnaði.
Dætur Jónínu og fjölskyldur þeirra
hafa sýnt henni mikla umhyggju og
alúð í ellinni eftir að heilsu hennar
hrakaði. Ég hef notið þess að hitta
hana og reyndar setið svolítið fyrir
henni heima hjá Gunnu vinkonu
minni og Herði.
Ég þakka Jónínu samfylgdina og
tryggðina gegnum öll árin. Við kom-
um til með að sakna hennar. Það segi
ég líka fyrir hönd foreldra minna
Kristínar og Guðmundar.
Megi Jónína hvíla í friði.
Erna, Kristján og börn.
Að eiga gott fólk að og njóta sam-
vista við það er mikil gæfa. Fólk sem
lætur sig hagi samferðarfólks síns
varða, er öðrum fyrirmynd með eigin
lífi og hefur heilsteyptar og fordóma-
lausar skoðanir. Þannig manneskja
var Jónína S. Bjarnadóttir og að leið-
arlokum er mér þakklæti efst í huga.
Ég kynntist Jónínu þegar við
Steinunn dóttir hennar urðum vin-
konur árið 1966, Jónína var þá nýorð-
in ekkja, 46 ára, með tvær ungar dæt-
ur, Steinunni níu ára og Guðrúnu
tæplega átta ára. Mæðgurnar voru
nýfluttar í Bólstaðarhlíð 46, ég bjó
handan götunnar í nr. 39. Ferðir mín-
ar upp á 4. hæð í nr. 46 urðu margar,
fyrst til að heimsækja systurnar en
síðar, þegar þær voru farnar til náms
erlendis, átti ég Jónínu að. Án efa hef-
ur oft reynt á sálarþrek Jónínu á
þessum árum en það var ekki hennar
háttur að barma sér, hún horfði alltaf
fram á við og gerði það besta úr því
sem hún hafði.
Fyrstu minningar mínar um Jón-
ínu eru þær að hún vann af kappi
heima flest kvöld við að að útbúa
minjagripi sem hún seldi í Ramma-
gerðina en með því móti hafði hún t.d.
ráð á að eignast skíði fyrir sig og dæt-
urnar. Síðan var farið stuttar skíða-
ferðir í nágrenni Reykjavíkur en líka
á námskeið í skíðaskólann í Kerlinga-
fjöllum á hverju sumri í mörg ár. Með
þessu móti átti hún góðar samveru-
stundir með dætum sínum þrátt fyrir
langan vinnudag en hún vann mikið til
að skapa dætrum sínum sem best lífs-
kjör.
Eftir liðlega níutíu ára farsæla ævi
lagði Jónína af stað í síðasta ferðalag-
ið, á björtu og fögru sumarkvöldi og
upp í huga minn koma ótal myndir.
Skíðaferðirnar; Jónína við stýrið í
bláa Moskvitsinum með okkur stelp-
urnar á leið út fyrir bæinn, lágvaxinn
bílstjórinn teinréttur í baki en náði
ekki langt upp fyrir stýrið, eða Jónína
að renna sér á gönguskíðum á Klam-
bratúni, komin yfir áttrætt, Jónína á
gönguferðum í Hlíðunum eða á leið í
einhverja uppákomu í félagsmiðstöð-
inni, og svo var það handavinnukon-
an; á síðkvöldum logaði ljósið í glugg-
anum hjá henni oftast því hún sat við
að hannyrðir, fagur útsaumur eða
prjónles á ættingja og vini rann úr
höndum hennar, hún sat aldrei iðju-
laus með hendur í skauti. Ljúfar er
minningarnar um mína fullorðnu ná-
grannakonu sem kom yfir götuna til
líta eftir drengjunum mínum, þegar
ég kom heim sat barnfóstran gjarnan
á gólfinu með sonum mínum og sýsl-
aði í dótinu með þeim, t.d. í búðarleik,
allir voru glaðir og sælir og tæplega
70 ára aldursmunur virtist ekki há
samskiptum þeirra!
Jónína fluttist á Hrafnistu fyrir sjö
árum eftir heilablóðfall sem hún fékk
árið 2002. Þar átti hún góð ár og var
aðdáunarvert að fylgjast með því
hvernig hún aðlagaðist lífinu þar og
kynntist nýju fólki.
Mér hefur alltaf þótt endurnær-
andi að heimsækja Jónínu og það
breyttist ekki þótt hún væri flutt á
Hrafnistu, samt var brosið og blikið í
augunum, hlýjan, fallegu orðin og
hrósið sem ég fékk í hvert sinn þegar
ég birtist. Við Jón Ingi og synir okkar
vottum fjölskyldu Jónínu innilega
samúð en minningin um mæta konu
lifir með okkur öllum.
Meira: Mbl.is/minningar
Sigríður Helga Þorsteinsdóttir.
Jónína S. Bjarnadóttir HINSTA KVEÐJA
Ég þakka allar góðar sam-
verustundir og gleði sem við
höfum átt saman, elsku systir
mín. Ég bið Guð að styrkja þig
og vernda þína sál. Friður Guðs
þér fylgi.
Sofðu rótt.
Ég votta dætrum hennar,
tengdasonum og barnabörnum
samúð mína.
Aðalbjörg Bjarnadóttir