Morgunblaðið - 09.10.2010, Blaðsíða 24

FRÉTTASKÝRING
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
A
flamark var ekki gefið út
í úthafsrækju á fisk-
veiðiárinu sem hófst 1.
september. Útvegs-
menn telja um skýlaust
lögbrot að ræða og hafa hótað máls-
sókn. Ráðherra hefur ekki svarað
fyrirspurnum frá útgerðinni.
Í bréfi sem Friðrik J. Arn-
grímsson, framkvæmdastjóri LÍÚ,
sendi ráðherra fyrir hönd sam-
bandsins 30. september, segir: „Enn
og aftur förum við þess á leit að farið
verði að lögum og aflamark í úthafs-
rækju gefið út án frekari tafa. Þess
er farið á leit að erindi okkar verði
svarað eigi síðar en hinn 5. október.“
Svar hafði ekki borist LÍÚ í gær, 8.
október.
Þær upplýsingar fengust hjá
Jóhanni Guðmundssyni í sjávar-
útvegsráðuneytinu í gær að engin ný
ákvörðun lægi fyrir varðandi úthafs-
rækjuna. Núverandi ákvörðun gilti
meðan annað væri ekki ákveðið. Að-
spurður hvernig tryggt yrði að ekki
yrði veitt umfram ráðgjöf í frjálsum
rækjuveiðum sagði Jóhann að ráðu-
neytið myndi fylgjast með veiðum á
rækju á þessu fiskveiðiári líkt og
öðrum tegundum.
Friðrik Arngrímsson segist
furða sig á því að ráðherra svari ekki
ítrekuðum erindum. Að mati lög-
fræðinga sem hafi skoðað málið séu
ekki nokkrar forsendur fyrir því að
gefa ekki út aflamark í úthafsrækju
og um skýlaust lögbrot að ræða. Frá
ráðuneytinu hafi ekki fengist nein
lagaleg rök fyrir þessari ákvörðun.
„Það vekur líka sérstaka athygli að
ráðherra sem telur sig þess umkom-
inn að standa fyrir ákærum á hend-
ur fjórum fyrrverandi ráðherrum,
skuli á sama tíma standa að augljósu
lagabroti,“ segir Friðrik.
Heimildir dagaði ekki uppi
Þegar ráðherra kynnti ákvörð-
un um heildaraflamark á þessu fisk-
veiðiári og frelsi í úthafsrækjuveið-
um var vísað til þess að ekki hefði á
neinu fiskveiðiári á þessari öld verið
aflað upp í útgefið aflamark. Ákvörð-
un sína byggði ráðherra m.a. á vinnu
starfshóps ráðuneytisins, en í nið-
urstöðum vinnuhópsins segir:
„Með sóknarstýringu á úthafs-
rækjuveiðum mætti vinna gegn því
að heimildir til úthafsrækjuveiða
dagaði uppi. Um allverulega kerf-
isbreytingu yrði að ræða sem krefð-
ist breytinga á löggjöf.“ Ráðherra
tilkynnti að þessi ákvörðun væri tek-
in til eins árs og að ráðgert væri að
leggja fram frumvarp á haustþingi
um stýringu rækjuveiða á fisk-
veiðiárinu, sem hófst 1. sept.
Útgerðir rækjuskipa slógu
vopnið um nýtingu aflaheimilda úr
höndum ráðherra nokkrum vikum
síðar. Þá kom í ljós að afli á nýliðnu
fiskveiðiári var yfir sjö þúsund tonn,
sem var leyfilegur hámarksafli og
engar aflaheimildir dagaði uppi. Út-
gerðarmenn hafa bent á að árin á
undan voru ýmsir erfiðleikar í
rækjuútgerðinni. Gengið var erfitt
viðureignar, brestur í rækjustofn-
inum og olíuverð um tíma mjög hátt.
Svo dæmi séu tekin um hagsmuni
sem eru í húfi hefur komið fram að
Rammi hf. keypti allan sinn rækju-
kvóta, mest fyrir um 15 árum. Fyrir
kvótann greiddi fyrirtækið um 1,6
milljarða, en framreiknað með
vísitölu nemur verðmætið um
3,3 milljörðum. Fram kom í
sumar að Byggðastofnun
bæri talsverða áhættu vegna
lána til rækjuiðnaðar, eða 1,3
milljarða. Stór hluti þeirrar
upphæðar væri vegna lána til
kaupa á úthafsrækjukvóta, en
með frjálsum veiðum tapar kvót-
inn verðgildi sínu.
Fátt um svör við
gagnrýni útgerðar
Ljósmynd/Björn Valdimarsson
Atvinna Til sjós og lands hafa 50-60 manns starfað við rækjuvinnslu og
rækjuveiðar hjá Ramma hf. á Siglufirði, en fyrirtækið keypti rækjukvóta.
24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Stækk-unarstjóriEvrópusam-
bandsins, Stefan
Füle, hefur ásamt
sjávarútvegsstjór-
anum og utan-
ríkisviðskiptastjóranum sent
Íslendingum hótunarbréf.
Bréfið er sent vegna deilna
um makrílveiðar og þar segir
að deilurnar geti haft slæm
áhrif á samskipti Íslendinga
við Evrópusambandið. Til að
auka þrýstinginn enn frekar
er tekið fram í bréfinu að öll
framkvæmdastjórn Evrópu-
sambandsins hafi áhyggjur af
málinu og að „vandinn vegna
makrílveiðanna sé víðtækari
en svo að einvörðungu sé um
að ræða málefni veiðistjórn-
unar“.
Hafi einhver efast um að
aðildarumsókn Íslands að
Evrópusambandinu yrði not-
uð til að reyna að veikja stöðu
landsins í viðræðum um sjáv-
arútvegsmál við sambandið
ætti bréfið að hafa sannfært
viðkomandi um hættuna sem
fylgir umsókninni. Það þarf
enginn að láta sér koma til
hugar að þeir sem hafa það
eina pólitíska markmið að
þrýsta Íslandi inn í Evrópu-
sambandið leggi sig fram um
það nú að gæta hagsmuna Ís-
lands í makríldeilunni eða
öðrum slíkum deilum.
Bæði utanríkisráðherra og
forsætisráðherra landsins
ættu nú að beita sér af fullu
afli til að tryggja hagsmuni
Íslands í makríldeilunni. Þess
í stað stendur sjávarútvegs-
ráðherrann einn í þeim slag,
en hann lætur
drauma annarra
ráðherra um Evr-
ópusambands-
aðild sem betur
fer ekki trufla sig.
Staðan í deilunni
er hins vegar þannig að öll
ríkisstjórnin og þingið allt
þyrftu að standa saman af
sannfæringu til að ráðamönn-
um innan Evrópusambands-
ins detti ekki í hug að þeir
geti gengið á rétt Íslands í
þessu máli. Á meðan rík-
isstjórnin og stjórnarmeiri-
hlutinn á þingi eru með hug-
ann við að telja Stefan Füle
og félaga á að leyfa Íslandi að
ganga í Evrópusambandið
eru þó litlar líkur á að rík-
isstjórn eða þingheimur taki
sannfærandi afstöðu í þessu
máli.
Framkoma Evrópusam-
bandsins í makríldeilunni ein-
kennist af yfirgangi, viljaleysi
til samstarfs og beinum hót-
unum. Þessi framkoma í garð
smáríkis sem er að sækja um
aðild er afar athyglisverð.
Ekki síst þegar um er að
ræða stærsta hagsmunamál
smáríkisins og það mál sem
aðildarsinnar hafa sagt að
Evrópusambandið muni sýna
mikinn skilning ef af inn-
göngu verði. Fullyrt er að
Evrópusambandið muni koma
fram af mikilli nærgætni og
sanngirni gagnvart Íslandi í
sjávarútvegsmálum gerist Ís-
land aðili að sambandinu. En
hver trúir því að samband
sem er með hótanir við smá-
ríki í aðildarferli muni sýna
því sanngirni ef af aðild yrði?
ESB er með yfirgang
í stærsta hagsmuna-
máli Íslands í miðju
aðildarferli}
Stækkunarstjórinn
hótar Íslendingum
Jóhanna Sigurð-ardóttir for-
sætisráðherra
sagði í þingræðu í
fyrradag að hún
viðurkenndi „fús-
lega“ að árangur
af aðgerðum ríkisstjórn-
arinnar sem kynntar voru í
mars sl. hefði ekki orðið sem
skyldi. Eins og menn muna
áttu umræddar aðgerðir að
vera endanleg lausn á vanda
heimilanna. Þessi játning for-
sætisráðherra kom fram í lok
umræðu um skuldastöðu
heimilanna eftir að nokkrir
þingmenn höfðu bent á að rík-
isstjórnin væri á algerum villi-
götum og að aðgerðir hennar
dygðu ekki.
Fram að þessu hafði for-
sætisráðherra haldið því fram
að mikill árangur hefði náðst.
Öll stefnuræða hennar í byrj-
un vikunnar sner-
ist til að mynda um
þann meinta
árangur. Þar var
hvergi viðurkennt
að aðgerðirnar
hefðu misheppn-
ast. Sú viðurkenning kom ekki
heldur fram í sumar þegar
ráðherrann hélt því fram að
vandi heimilanna væri ofmet-
inn.
Vissulega er jákvætt að for-
sætisráðherra hafi loks við-
urkennt að ríkisstjórninni hafi
mistekist. Segja má að slík
játning sé alltaf fyrsta skrefið
og forsenda þess að bæta sig.
Játningin er hins vegar gagns-
laus þegar forsætisráðherra
dregur þá ályktun af mistök-
unum að halda beri áfram á
sömu braut. Þá breytist ekk-
ert annað en að gáleysið verð-
ur að ásetningi.
Viðurkennt er að
aðgerðirnar sem
áttu að leysa allt
hafa mistekist}
Játning forsætisráðherra
S
vo margt er um þessar mundir skylt
með Íslendingum og stuðnings-
mönnum enska fótboltaliðsins Liver-
pool að undrun sætir. Ekki síst
vegna þess hve margt hefur breyst á
skömmum tíma hjá báðum þjóðflokkum. Og allt
heldur á verri veg, því miður.
Hugsanlega veltir þessu enginn fyrir sér
nema sá, sem tilheyrir báðum hópum. Ég veit
ekki um hina.
Enginn ræður sínum fæðingarstað og stund-
um er eins og uppáhaldsliðið stökkvi í fangið á
manni og ómögulegt sé annað en grípa. Meira að
segja örgustu antísportistar eignast uppáhalds-
lið.
Vinur minn í menntaskóla sagði það einu
íþróttaiðkun sína að halda með Liverpool! Ég
held hann hafi reyndar gert það fyrir mig.
Og tryggðin verður svo af einhverjum ástæðum fyrir
hendi: enginn hættir að vera Íslendingur og tæpast trúi ég
því heldur að nokkur maður hætti að halda með Liverpool
sem einu sinni hefur tekið ástfóstri við félagið. Jafnvel þótt
gefi á bátinn.
Í sjálfu sér er absúrd að það skipti fólk máli hvernig
íþróttaliði í útlandinu reiðir af. Að skapið sveiflist í takt við
gengið, en engin ástæða er til þess að skammast sín eða
hafna þeirri staðreynd. Lífið er of stutt til þess að hafa
áhyggjur af því hvað öðrum finnst. Sigurleikur veit á and-
lega vellíðan, meistaratitill jafnast á við fullnægingu.
Ekki er ýkja langt síðan við stóðum báðir á tindinum, Ís-
lendingurinn og Liverpool-maðurinn; vorum
lang flottastir, ríkastir og sigursælastir. Nánast
var sama hvar drepið var niður fæti; Liverpool í
ensku deildarkeppninni, ensku bikarkeppninni
eða Evrópukeppninni. Íslensku fegurðardrottn-
ingarnar voru fegurstar allra og sterkustu
menn landsins þeir sterkustu í heimi. Svo urðu
smásalarnir þeir flinkustu í veröldinni og
bankamennirnir báru af öðrum.
Nú eru bæði Íslendingar og Liverpoolmenn í
gjörgæslu; staðan ekki verið verri í hálfa öld og
alveg óljóst hver framvindan verður. En þegar
botninum er náð, sem vonandi á við í báðum til-
fellum, getur leiðin varla legið nema upp á við
þó slíkt gerist aldrei af sjálfu sér. Allir verða að
leggjast á árar, og helst róa í sömu átt.
Vöngum er nú velt um sökudólga á báðum
vígstöðvum og ekki undarlegt. En ekki er útlit
fyrir sameiginlega niðurstöðu. Er fyrrverandi þjálfari
skúrkurinn eða sá núverandi? Fyrirliðinn fyrrverandi eða
sá sem nú ber fyrirliðabandið? Bandarísku eigendurnir eða
Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn?
Er 4-4-2 betri leikaðferð en 4-3-3? Eigum við að sækja
upp vinstra megin eða kannski liggja í vörn?
Gleymum því þennan dag og biðjum heldur fyrir friði.
Flugvöllurinn í Liverpool ber nafn eins kunnasta sonar
borgarinnar, Bítilsins og friðarsinnans Johns Lennons. Við
eigum friðarsúluna sem Yoko tileinkar minningu eig-
inmannsins. Áfram Ísland! Áfram Liverpool!
Og, já; til hamingju með afmælið, John. skapti@mbl.is
Skapti
Hallgrímsson
Pistill
Friður innan og utan vallar
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Niðurstöður stofnmælinga frá í
sumar benda til þess að úthafs-
rækjustofninn sé enn lítill og
nýliðun slök líkt og undanfarin
ár. Miðað við þessar upplýs-
ingar er ólíklegt að rækjustofn-
inn vaxi mikið í bráð. Hafrann-
sóknastofnunin telur því ekki
tilefni til endurskoðunar ráð-
gjafar frá síðastliðnu vori um
hámarksafla úr úthafsrækj-
ustofninum. Stofnunin lagði í
vor til að heildaraflamark út-
hafsrækju á þessu fiskveiðiári
yrði sjö þúsund tonn, sem er
sama aflamark og lagt var til
fyrir síðustu fjögur fisk-
veiðiár.
Útvegsmenn hafa lýst
áhyggjum af óheftri sókn í stofn
úthafsrækju. Afli í
upphafi fisk-
veiðiárs er
meiri en á
sama tíma í
fyrra.
Lítill stofn og
léleg nýliðun
ÓBREYTT RÁÐGJÖF