Morgunblaðið - 09.12.2010, Page 33

Gjafakort
Borgarleikhússins
Töfrandi stundir í jólapakkann
568 8000 – borgarleikhus.is – midasala@borgarleikhus.is
Ofviðrið (Stóra sviðið)
Þri 28/12 kl. 20:00 fors Mið 12/1 kl. 20:00 5.k Þri 25/1 kl. 20:00
Mið 29/12 kl. 20:00 frums Fim 13/1 kl. 20:00 6.k Mið 26/1 kl. 20:00
Sun 2/1 kl. 20:00 2.k Þri 18/1 kl. 20:00 Sun 30/1 kl. 20:00 8.k
Lau 8/1 kl. 20:00 3.k Mið 19/1 kl. 20:00 Sun 6/2 kl. 20:00 9.k
Sun 9/1 kl. 20:00 4.k Fös 21/1 kl. 20:00 7.k Fim 10/2 kl. 20:00 10.k
Ástir, átök og leiftrandi húmor
Fólkið í kjallaranum (Nýja svið)
Fim 9/12 kl. 20:00 26.k Fös 10/12 kl. 22:00 Sun 12/12 kl. 20:00
Fös 10/12 kl. 19:00 27.k Lau 11/12 kl. 19:00 Fim 16/12 kl. 20:00 lokas
Allra síðustu sýningar!
Fjölskyldan (Stóra svið)
Lau 18/12 kl. 19:00 9.k Fös 7/1 kl. 19:00 Sun 23/1 kl. 19:00
Fim 30/12 kl. 19:00 Lau 15/1 kl. 19:00
"Stjörnuleikur sem endar með flugeldasýningu", BS, pressan.is
Jesús litli (Litla svið)
Fim 9/12 kl. 20:00 15.k Fim 16/12 kl. 20:00 Mið 29/12 kl. 21:00 aukas
Fös 10/12 kl. 19:00 aukas Lau 18/12 kl. 19:00 Fim 30/12 kl. 19:00
Lau 11/12 kl. 19:00 aukas Lau 18/12 kl. 21:00
Sun 12/12 kl. 20:00 16.k Mið 29/12 kl. 19:00 aukas
Gríman 2010: Leiksýning ársins
Jesús litli - leikferð (Hof - Hamraborg)
Lau 15/1 kl. 16:00 Sun 16/1 kl. 20:00 Mið 19/1 kl. 21:00
Lau 15/1 kl. 20:00 Þri 18/1 kl. 21:00 Fim 20/1 kl. 19:00
Sun 16/1 kl. 16:00 Mið 19/1 kl. 19:00 Fim 20/1 kl. 21:00
Sýnt í Menningarhúsinu Hofi á Akureyri í samstarfi við LA
Faust (Stóra svið)
Fim 6/1 kl. 20:00 Sun 16/1 kl. 20:00
Fös 14/1 kl. 22:00 Fim 20/1 kl. 20:00
Aukasýningar vegna fjölda áskorana
Horn á höfði (Litla svið)
Sun 12/12 kl. 14:00 lokas
Gríman 2010: Barnasýning ársins - síðasta sýning!
Gjafakort er gjöf sem lifnar við
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. DESEMBER 2010
Íþessari skáldsögu segir afséra Jóni Steingrímssyniungum, manninum sem hefurlifað í minningu þjóðarinnar
sem „eldklerkurinn“. Ófeigur Sig-
urðsson segir ekki frá þeim ham-
faratímum heldur öðrum og eldri,
þegar séra Jón (1728-1791) hélt úr
Skagafirði suður í Mýrdal haustið
1755 og dvaldist þar vetrarlangt í
helli ásamt bróður sínum og vinnu-
manni, þar sem þeir byggðu bæ og
bjuggu í haginn fyrir flutning fjöl-
skyldu Jóns suður.
Byggir Ófeigur söguna á fátæk-
legum heimildum um þennan tíma í
lífi Jóns, heimildum sem eru í raun
það rýrar að fyrir utan vissuna um
hellsidvölina, þá getur hann tekið
sér ríkt skáldaleyfi – og nýtir sér
það á athyglisverðan hátt.
Að ytra yrði er form Skáldsög-
unnar um Jón harla hefðbundið;
þetta er bréfaskáldsaga, bréf sem
Jón ritar Þórunni konu sinni norður
í Skagafjörð. Hann liggur undir
grun um að hafa myrt fyrrum eig-
inmann Þórunnar og hefur hrökkl-
ast í annan landsfjórðung þar sem
móttökur eru æði ónotalegar; Katla
er tekin að gjósa með tilheyrandi
flóðum og ösku sem liggur þykk yfir
landinu, að-
stæður fólks þar
syðra eru skelfi-
legar; við bætast
kuldar og önnur
óáran. Jón skrif-
aði kunnar lýs-
ingar á Kötlugos-
inu og nýtast þær
höfundi vel.
En þótt bréfaskáldsagan með sín-
um játningum og uppljóstrunum
þess, sem segir frá, sé býsna hefð-
bundið form að ytra byrði, tekst
Ófeigi að gera það að sínu og lætur
það þjóna söguefninu á persónu-
legan og frumlegan hátt. Samhliða
því að lýsa aðstæðum þeirra bræðra
í hellinum, lýsa nátúrunni og hennar
hamförum öllum, hugsunum Jóns
um fjölskylduna og litríkum gestum
á borð við Skúla fógeta, Eggert og
Bjarna, tekst Ófeigi að gefa tilfinn-
ingu fyrir merkilegum manni,
breyskum og furðuvel menntuðum.
Þessi Jón sögunnar er hugsjóna-
maður, sonur upplýsingarinnar, og
glímir á stundum við þungar hugs-
anir og hverfur í heima drauma og
fantasíu. Höfundurinn hikar aldrei
við að taka söguna sínum tökum;
hún er skrifuð á 21. öldinni og þótt
hann freisti þess að glepja lesand-
ann með því að skrifa að vissu leyti
með tungutaki þeirrar 18., á athygl-
isverðan hátt, þá blandar hann sam-
tímanum líka oft á írónískan hátt inn
í frásögnina. Frásagnir af bjástri
þeirra Eggerts og Bjarna með risa-
bor sinn er eins og paródía á fram-
kvæmdaglaða verkfræðinga sam-
tímans. Þá er frásögnin reglulega
brotin upp með einskonar vitund-
arflæði, þar sem hefðbundinn frá-
sagnarháttur hverfur en skástrik
brjóta upp þanka, mynda einskonar
ljóðlínur. Dæmi um það er frásögn
af upplifunum Eggerts og Bjarna í
landskjálftum í Skagafirði: „… /
Eggert pírir augun / það eru Ket-
ilbjörgin / þau falla / molna sundur /
stórar æðir opnast / hafið verður
rautt að lit / það heitir blóðsjór …“
Þessir vitundaflæðiskaflar eru iðu-
lega vel lukkaðir, dýpka frásögnina
og skerpa tilfinningu lesanda fyrir
Jóni og aðstæðum, en stundum
verða þeir hinsvegar full óljósir,
óræðir, og bæta litlu við. Þar hefði
mátt skerpa betur.
Engu að síður er þetta afar
áhugaverð skáldsaga, frumleg og
heilsteypt. Saman við aldarfarslýs-
inguna blandar höfundur fljúgandi
fantasíu. Hann rýnir jafnt í huga
sem umhverfi, stekkur frá um-
ræðum um sekt og sakleysi yfir í lýs-
ingar á yfirferð óvætta og fólks sem
hvergi býr nema í þjóðsögunum, án
þess að missa sjónar á Jóni þar sem
hann situr í sínum helli og býr í hag-
inn fyrir fjölskylduna.
Af bréfum og
fantasíum séra Jóns
Skáldsagan um Jón & hans rituðu
bréf til barnshafandi konu sinnar þá
hann dvaldi í helli yfir vetur & undir-
bjó komu hennar & nýrra tíma
bbbbn
Eftir Ófeig Sigurðsson.
Mál og menning 2010. 213 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Ófeigur Sigurðsson Sagan um Jón
er heildsteypt og „afar áhugaverð.“
Rithöfundurinn Ari TraustiGuðmundsson er aðmörgu kunnur. Ferðalögtil að mynda eitt af því
sem Ari hefir hlotið athygli fyrir,
enda víðförull maður. Það ætti því
vart að koma á óvart að slíkt þema
dúkki upp í þeim skáldverkum sem
hann festir á blað. Sú er til dæmis
raunin í ljóðabókunum Borgarlínur
(2008) og Á leiðinni (2004), sem og
skáldsögunni Land þagnarinnar
(2007). Nú bregður svo við að um-
ræddur maður hefir nýverið sent frá
sér ljóðabók þar sem lesandanum er
boðið í ferðalag; ferðalag um lands-
lag minninganna, þar sem því er
meðal annars velt fyrir sér hvort
„minningin [sé] skáldskapur“ („Enn
eitt haust í borginni“ bls. 60). Það er
enda illmögulegt að fanga horfin
augnablik. Það er svo líka þannig að
á ferðalögum almennt séð á maður
það til að ramba á blindhæðir og veit
maður þá sjaldnast hvað handan
þeirra er. Kallast ljóð bókarinnar
einnig á við titilinn hvað það varðar;
blindhæðir fyrirfinnast einnig innan
minninganna.
Blindhæðir inniheldur 47 ljóð sem
skiptast í fjóra
mislanga hluta og
spannar hver
þeirra ákveðið
æviskeið í lífi
ónefndrar per-
sónu. Yfirskriftir
hlutanna eru
nokkuð lýsandi
fyrir innihald
þeirra (I … fyrir löngu, II … í sveit-
inni, III … í borg sem var og IV …
núna) og ná yfir barnæskuna til
óræðra fullorðinsára. Ljóðin eru í 2.
persónu og hafa yfir sér svipmót ein-
tals; ljóðmælandi situr á eintali
minninganna: „Þú flaugst yfir hafið /
alkominn // gekkst leiðina eftir minni
/ til að líta gamla húsið / yfirgefið //
straukst veggi“ („Endurlit“ bls. 43).
Í þessu samhengi má jafnvel tala um
ljóðaflokk. Misbeisluð ljóðin mynda
nokkurs konar samhangandi heild
(ferðalag).
Það er skemmst frá því að segja
að Blindhæðir eru dálaglegasta
verk. En þótt verkið sé allgott og
myndirnar sem dregnar eru upp,
sem og vísanirnar sem notast er við,
séu haganlega samansettar er verk-
ið engu að síður full látlaust og út-
reiknanlegt og á tíðum hálfflatt.
Það er þó einkum í fyrsta hlut-
anum, þar sem ævintýraheimur
barnæskunnar spilar stærstu rull-
una, sem vel tekst til; hvernig full-
orðinn ljóðmælandi horfir til baka og
setur saman minningabrot æsk-
unnar: „Innan úr gleymskumóðu/
grillir í árdaga / þegar þú klifraðir
óstöðugur / í stofunni heima / svo
hátt“ („Glerfuglinn“ bls. 10) og í
„Upphafi“ þegar: „hlýjar hendur
[voru] / það besta sem þú finnur //
móðurhjal og mildur hlátur // en
brátt veistu að augu margra eru ólík
þínum / hugirnir framandi“. Í þessu
minningaljóðalandslagi er sumsé
sitthvað hnýsilegt, annað látlausara
en allt í allt alveg ferðalagsins virði.
Ferðast um landslag
minninganna
Ljóðabók
Blindhæðir
bbmnn
Eftir Ara Trausta Guðmundsson.
Uppheimar 2010. 68 bls.
ÓLAFUR GUÐSTEINN
KRISTJÁNSSON
BÆKUR
Ari Trausti „Í
þessu minninga-
ljóðalandslagi er
sumsé sitthvað
hnýsilegt,
Ari Trausti „Í þessu minningaljóða-
landslagi er sitthvað hnýsilegt.“
- nýr auglýsingamiðill
 569-1100finnur@mbl.is
Leikfélag Akureyrar
Miðasölusími: 4 600 200, netfang: midasala@leikfelag.is
Gegnum holt og hæðir (Rýmið)
Lau 11/12 kl. 13:00 7.sýn Sun 12/12 kl. 13:00 8.sýn
Aðventusýning
Rocky Horror (Hamraborg)
Fös 11/2 kl. 20:00 24.sýn Lau 19/2 kl. 20:00 26.sýn
Lau 12/2 kl. 20:00 25.sýn Fös 25/2 kl. 20:00 27.sýn
Sýningin er ekki við hæfi barna
Jesús litli (Hamraborg)
Lau 15/1 kl. 16:00 1,sýn Sun 16/1 kl. 20:00 4. sýn Mið 19/1 kl. 21:00 6. sýn.
Lau 15/1 kl. 20:00 2.sýn Þri 18/1 kl. 21:00 5. sýn. Fim 20/1 kl. 19:00 7. sýn.
Sun 16/1 kl. 16:00 3. sýn Mið 19/1 kl. 19:00 Aukas Fim 20/1 kl. 21:00 8.sýn
ÞJÓÐLEIKHÚSI
SÍMI: 551 1200 • WWW.LEIKHUSID.IS
Ð
Leitin að jólunum (Þjóðleikhúsið)
Lau 11/12 kl. 11:00 Lau 18/12 kl. 11:00 Þri 28/12 kl. 14:00 Aukasýn.
Lau 11/12 kl. 13:00 Lau 18/12 kl. 13:00 Þri 28/12 kl. 16:00 Aukasýn.
Lau 11/12 kl. 14:30 Lau 18/12 kl. 14:30 Mið 29/12 kl. 14:00 Aukasýn.
Sun 12/12 kl. 11:00 Sun 19/12 kl. 11:00 Mið 29/12 kl. 16:00 Aukasýn.
Sun 12/12 kl. 13:00 Sun 19/12 kl. 13:00
Sun 12/12 kl. 14:30 Sun 19/12 kl. 14:30
Aukasýningar milli jóla og nýárs komnar í sölu!
Gerpla (Stóra sviðið)
Fim 6/1 kl. 20:00 Fim 20/1 kl. 20:00
Mið 12/1 kl. 20:00 Sun 30/1 kl. 20:00
Fjórar aukasýningar í janúar komnar í sölu. Tryggið ykkur miða!
Fíasól (Kúlan)
Sun 12/12 kl. 13:00 Sun 19/12 kl. 15:00 Fim 30/12 kl. 16:00
Sun 12/12 kl. 15:00 Þri 28/12 kl. 16:00 Sun 2/1 kl. 13:00
Sun 19/12 kl. 13:00 Mið 29/12 kl. 16:00 Sun 2/1 kl. 15:00
Sýningar um jólin komnar í sölu!
Hænuungarnir (Kassinn)
Fös 10/12 kl. 20:00 Aukas. Sun 16/1 kl. 20:00 Lau 22/1 kl. 20:00
Lau 15/1 kl. 20:00 Fim 20/1 kl. 20:00 Fim 27/1 kl. 20:00
5 stjörnur Fbl. 5 stjörnur Mbl.
Íslandsklukkan (Stóra sviðið)
Fös 10/12 kl. 19:00 Aukas. Fim 30/12 kl. 19:00 Sun 16/1 kl. 19:00
Lau 11/12 kl. 19:00 Aukas. Fös 7/1 kl. 19:00 Lau 22/1 kl. 19:00
Sun 12/12 kl. 19:00 Aukas. Lau 15/1 kl. 19:00 Sun 23/1 kl. 19:00
Nýjar sýningar komnar í sölu!Ath! Sýningarnar hefjast kl. 19:00
Lér konungur (Stóra sviðið)
Sun 26/12 kl. 20:00
Frumsýn
Lau 8/1 kl. 20:00 4.sýn. Fös 14/1 kl. 20:00 7.sýn.
Þri 28/12 kl. 20:00 2.sýn. Sun 9/1 kl. 20:00 5.sýn. Fös 21/1 kl. 20:00 8.sýn.
Mið 29/12 kl. 20:00 3.sýn. Fim 13/1 kl. 20:00 6.sýn.
Leikstjóri Benedict Andrews, einn fremsti leikstjóri í heimi!
Kandíland (Kassinn)
Fim 30/12 kl. 20:00 Frums. Fim 6/1 kl. 20:00 Lau 8/1 kl. 20:00
Mið 5/1 kl. 20:00 Fös 7/1 kl. 20:00
Höfundar; Íslenska Hreyfiþróunarsamsteypan