Morgunblaðið - 24.12.2010, Qupperneq 54

54 24. desember 2010
Á
aðeins sex ára ferli hefur
kammerkórinn Carmina
(„Kvæði“ (flt.) á latnesku)
þegar verið hlaðinn lofi, m.a.
frá plötutímariti plötutímaritanna Gra-
mophone, fyrir undangenginn 33 laga
hljómdisk sinn úr íslenzka 17. aldar
sálmalagahandritinu Melodia (2007;
SMK 56). Eftir nýjustu erlendu fregnum
að dæma ætlar þessum diski sízt að
farnast verr en hinum fyrri. Er hann
líka vel að því kominn, því sönggæði
hins tólf manna kórs (4-2-4-2 frá
sópran til bassa) eru hvarvetna í topp-
flokki, hvort heldur allra radda í senn
eða allt niður í sóló. Sömuleiðis eru
fimm útsetningar kórstjórans, með
ýmist bassalútuundirleik eða strengja,
stílrænt smekklegar og hefðu vel mátt
vera fleiri, enda spilgæðin í ágætu sam-
ræmi við sönginn.
Né heldur fæ ég betur heyrt en að
upptökur Sveins Kjartanssonar uppfylli
ströngustu kröfur um tærleika og jafn-
vægi, og heildarútkoman því erlendum
þjóðhöfðingjum hin „sendilegasta“
gjöf, líkt og Einari Þveræingi þótti
forðum íslenzkir haukar og hestar. Í
fáum orðum sagt bráðþarft sýnishorn
úr um hundrað laga handriti vest-
mannaeyska prestsins Guðmundar
Högnasonar frá 1742 er nær allt frá 15.
öld til samtímans.
Látum vera þótt mörg lög – e.t.v.
flest – séu af erlendum toga, hvað þá
raddsetningar þeirra (m.a. eftir Hans
Leo Hassler (1564-1612)). Ef trúa má
fróðlegum bæklingi Árna Heimis benda
líkur til að flest lög disksins hafi samt
hljómað sem næst þannig hér á landi
áður en söngmennt lagðist af á of-
anverðri 18. öld, og gefi sem slík trú-
verðuga mynd af tónlistarlífi lands-
manna unz allt fór í kalda kol upp úr
Móðuharðindum. Auðvitað að við-
bættri listrænni upphafningu seinni og
betur tónkunnandi tíma, enda ósenni-
legt að íslenzkir samtímasöngvarar
Kirkjubæjarklerksins hafi t.d. náð óað-
finnanlegri inntónun þeirra Carm-
inufélaga.
Heildarsvipurinn er að öðru leyti afar
sannfærandi. Þar svífur yfir vötnum
kristileg einlægni í samræmi við alvar-
legri lífsviðhorf en við þekkjum í dag.
Ugglaust hefði til fjölbreytniauka mátt
velja staka viðfangsefni af glaðlegri toga
– t.d. eitthvað í líkingu við meist-
aralega útsetningu Jóns Sigurðssonar
bassaleikara á Immanúel oss í nátt fyrir
Þrjú á palli á breiðskífunni „Hátíð fer að
höndum ein“ (1971). En hér vó greini-
lega þyngra sagnréttur niður fyrri alda,
og gullvægt handbragðið stendur fylli-
lega fyrir sínu á þessum úrvalsdiski.
Bráðþarft sýnishorn
TÓNLIST
Kammerkórinn Carmina
bbbbn
Hymnodia sacra. 23 íslenzk og erlend sálma-
lög frá endurreisnar- og barokktíma. Kamm-
erkórinn Carmina og kammerhópurinn Nordic
Affect. Stjórnandi, handritarýnir og útsetjari:
Árni Heimir Ingólfsson. Hljóðritað í Langholts-
kirkju 29.6./6.-8.7. 2009. Upptaka og eft-
irvinnsla: Sveinn Kjartansson. Heildartími:
63:45 mín. Útgefandi: Smekkleysa SMK 74.
Ríkarður Ö. Pálsson
Gullvægt handbragðið stendur fyllilega fyrir sínu á úrvalsdiski Kammerkórsins Carmina.
Lesbók
O
f lítið er um að klassískar
barnabækur séu þýddar á
íslensku, sem er mikil synd
því börn eiga skilið það allra
besta. En einstaka sinnum koma á
markað klassískar bækur sem eiga skil-
yrðislaust að rata í bókaskápa bókelskra
barna. Og reyndar fullorðinna líka. Á
dögunum varð fullorðinn vinnufélagi
barnslega hrifinn þegar hann uppgötv-
aði að bókin Dísa ljósálfur var í jóla-
pakka sem hann fékk. Hún fór í hans
bókaskáp.
Gömul og góð barnasaga er meðal
þess sem finna má í jólabókaflóði ársins.
Sagan um Galdrakarlinn í Oz er flestum
kunn, þótt fæstir hafi lesið bókina. Þessi
klassíska saga kemur út í íslenskri þýð-
ingu Elínborgar Stefánsdóttur, prýdd
skemmtilegum myndum. Þarna er á
ferð sérlega skemmtileg og vel sögð
saga. Börnum
mun örugglega
þykja bókin
spennandi,
persónur eru
lifandi og lit-
ríkar og hinn
ungi lesandi vill
umfram allt að
Dórótea komist
heim. Því eins
og Dórótea
segir sjálf: „Það
skiptir engu
hversu öm-
urlegt og grátt
heimaland
manns er, við
sem erum fólk af holdi og blóði viljum
heldur búa þar en í nokkru öðru landi,
hversu fallegt sem það er: Heima er
best.“
Það má vissulega deila um þessa
heimspeki Dóróteu, en þetta er samt al-
veg ágætlega orðað hjá henni.
Bókaforlagið Edda, sem gefur út
Galdrakarlinn í Oz, er að hluta til
hannað í kringum Disney-verksmiðj-
una. Þaðan kemur einn helsti bóka-
smellur ársins, matreiðslubókin Stóra
Disney-matreiðslubókin. Velgengnin er
sennilega ekkert einkennileg því Andrés
önd, Guffi, Jóakim, Mikki mús, Andrés-
ína og Hexía eru auðvitað sterkir kar-
akterar sem hljóta að heilla flesta
krakka. Og það sem maður heillast af
sem barn fylgir manni lengi. Þannig að
það eru sennilega ekki bara börn sem
finnst spennandi að búa til Guffa-
lasagna og kjötbollur Mikka.
Andúð ákveðins hóps á draumaverk-
smiðju Walts Disneys hefur alltaf verið
einkennileg og einkennist af þröngsýni
og ofsa. Disney-teiknimyndirnar eru
ótalmargar mikil listaverk og sköpun
Mikka og félaga var auðvitað dásamleg
gleðigjöf, eins og áratuga vinsældir
sýna. Þegar menn lesa grimma og
hættulega hugmyndafræði út úr þessari
sköpun eru þeir komnir á hálan ís.
Stundum á maður bara að slappa af og
gleðjast.
Heima
er best
Orðanna
hljóðan
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
’
Börnum
mun
örugg-
lega þykja bók-
in spennandi,
persónur eru
lifandi og lit-
ríkar og hinn
ungi lesandi
vill umfram allt
að Dórótea
komist heim.
A
ðalpersónan í skáldsögu Mar-
iu Ernestam er Eva sem lifði
æsku sína hjá móður sem
gerði líf hennar að helvíti.
Sautján ára ákveður Eva að drepa
móður sína og fjörutíu árum síðar rifj-
ar hún upp liðna tíma.
Ernestam hefur vissulega hæfileika
til að segja sögu, en því miður hefur
hún lítið úthald, byrjar vel en endar
illa.
Í upphafi er ákveðin spenna í sög-
unni. Setningin: „Ég var sjö ára þegar
ég ákvað að drepa mömmu. Ég var
sautján ára þegar ég lét til skarar
skríða“ vekur áhuga og væntingar.
Sannarlega er í þessari bók nóg af
átökum, ást og hatri. Persónur eru
ekki sérlega geðþekkar og virðast til
alls líklegar. Móðirin er framan af
áhugaverðasta persóna sögunnar og
vel tekst að lýsa hinum margslungnu
tilfinningum sem Eva ber til hennar.
Allt virðist í nokkuð góðum gír hjá
höfundi og lesandinn sér ekki fram á
annað en að eiga eftir að una nokkuð
glaður við sitt. En þá fer að síga á
ógæfuhlið. Ástarsagan sem sögð er
reynist vera óskaplega klisja, en enn
verri er játning móðurinnar seint í
verkinu. Þar með fellur bókin niður á
billegt plan og festist þar. Höfundinum
mistekst að skapa trúverðugt verk. Því
miður, því þetta er bók sem byrjar
ágætlega en reynist síðan allt of löng
og klisjukennd.
Barn vill drepa mömmu
Bækur
Eyru Busters
bbnnn
Eftir Mariu Ernestam
Salka 2010, 384 bls.
Kolbrún BergþórsdóttirSænska skáldkonan Maria Ernestam.