Morgunblaðið - 22.01.2011, Blaðsíða 25

FRÉTTIR 25Erlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 2011
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Tony Blair, fyrrverandi forsætisráð-
herra Bretlands, kvaðst í gær harma
mjög mannfallið í stríðinu í Írak,
þegar hann svaraði spurningum
nefndar sem rannsakar aðdraganda
innrásarinnar í landið árið 2003 og
þátttöku Breta í hernaðinum.
Þetta er í annað skipti sem Blair
kemur fyrir nefndina. Hann sagði að
ummæli sín í fyrri yfirheyrslunni um
að hann „sæi ekki eftir neinu“ hefðu
verið misskilin. „Fólk skildi þetta
svo að ég harmaði ekki manntjónið
en það meinti ég alls ekki,“ sagði
Blair. „Ég vildi taka skýrt fram að ég
harma auðvitað manntjónið, hvort
sem það var meðal hermanna okkar,
hermanna annarra þjóða, óbreyttra
borgara sem hjálpuðu fólki í Írak eða
meðal Íraka sjálfra.“
„Of seint“
Á meðal þeirra sem voru viðstadd-
ir yfirheyrsluna voru nokkrir ætt-
ingjar breskra hermanna sem féllu í
stríðinu. Ættingjarnir reiddust mjög
þessum ummælum og hrópuðu: „of
seint“. „Lygar þínar drápu son
minn,“ hrópaði móðir nítján ára her-
manns sem beið bana í borginni
Basra í suðurhluta Íraks.
Tugir andstæðinga stríðsins söfn-
uðust saman fyrir utan bygginguna
þar sem yfirheyrslan fór fram, sök-
uðu Blair um lygar og kröfðust þess
að hann yrði sóttur til saka í Haag
fyrir stríðsglæpi.
Rannsóknarnefndin, sem er skip-
uð fimm mönnum, leitaði m.a. svara
við því hvenær Blair hefði lofað
George W. Bush, þáverandi Banda-
ríkjaforseta, að Bretar tækju þátt í
innrásinni, auk þess sem nefndin
spurði hann um lagalegan grundvöll
innrásarinnar.
Fram hefur komið að helsti lög-
fræðilegi ráðgjafi Blairs á þessum
tíma, Peter Goldsmith, var ekki sam-
mála bandarískum og breskum
stjórnvöldum um að ályktun
öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna frá
nóvember 2002 heimilaði innrás í
Írak. Goldsmith sagði Blair frá
þessu mati sínu í minnisblöðum frá
14. janúar og 30. janúar 2003. Blair
sagði rannsóknarnefndinni að þetta
hefði aðeins verið bráðabirgðamat
og Goldsmith hefði skipt um skoðun
síðar eftir að hafa rætt við banda-
ríska lögfræðinga.
Kveðst harma mjög manntjónið
 Blair kemur fyrir rannsóknarnefnd í annað skipti og segir að ummæli sín um að hann sjái ekki eftir
innrásinni í Írak hafi verið misskilin  Mótmælendur krefjast þess að hann verði sóttur til saka
„Fólk skildi þetta
svo að ég harmaði
ekki manntjónið
en það meinti ég
alls ekki“
Hellti yfir sig ísköldu vatni
Reuters
„Ísmaðurinn“ Jin Songhao hellir yfir sig vatni úr ísi-
lögðu fljóti í Harbin-borg í kínverska héraðinu Heil-
ongjiang. Jin, sem er 54 ára, hellti yfir sig 90 fötum af
ísköldu vatni á 26 mínútum í gær til að sýna kuldaþol
sitt. Áður setti hann heimsmet með því að vera á kafi í
ís, í nærbuxum einum fata, í 120 mínútur samfleytt.
meðaltali og óvenjumiklir kuldar
voru víða í norðan- og vestanverðri
Evrópu í desember, meðal annars í
Skandinavíu.
Að sögn veðurfræðistofnunar-
innar einkenndist liðið ár einnig af
miklum veðuröfgum, meðal annars
sumarhitabylgju í Rússlandi og
stórflóðum í Pakistan.
Jökullinn þiðnar lengur
Stofnunin segir ennfremur að
hlýnun jarðar hafi orðið til þess að
hafísþekjan á norðurslóðum í des-
ember síðastliðnum hafi verið
minni en nokkru sinni fyrr í þeim
mánuði frá því að mælingar hófust.
Hafísþekjan hafi mælst 12 milljónir
ferkílómetra, 1,35 milljónum ferkm
minni en að meðaltali í desem-
bermánuði á árunum 1979 til 2000.
Rannsókn bandarísku vísinda-
stofnunarinnar NSF og umhverfis-
verndarsamtakanna WWF bendir
til þess að á liðnu ári hafi Græn-
landsjökull þiðnað allt að 50 dög-
um lengur en venja er. Þiðnunin
hafi hafist óvenjusnemma undir lok
aprílmánaðar en henni hafi lokið
um miðjan september.
Meðalsumarhitinn á Grænlandi
var allt að þremur gráðum hærri
en að meðaltali á síðustu áratug-
um, að sögn fréttavefjar danska
ríkisútvarpsins. Í höfuðstaðnum
Nuuk var sumarið það hlýjasta frá
því að mælingar hófust árið 1873.
bogi@mbl.is
Liðið ár var á meðal þriggja hlýj-
ustu ára á jörðinni frá því að mæl-
ingar hófust um miðja nítjándu
öld, samkvæmt nýrri skýrslu Al-
þjóðaveðurfræðistofnunarinnar,
WMO.
Stofnunin segir að liðið ár teljist
„hlýjasta árið ásamt 2005 og 1998
frá því að mælingar hófust“.
„Gögnin frá 2010 staðfesta þá
marktæku langtímaþróun að jörð-
in hefur hlýnað,“ sagði Michel
Jarraud, framkvæmdastjóri Al-
þjóðaveðurfræðistofnunarinnar.
„Tíu hlýjustu árin eru öll frá árinu
1998.“
Meðalhitinn á jörðinni á liðnu ári
var 0,53°C yfir meðalhita áranna
1961 til 1990, samkvæmt skýrslu
Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar
sem byggir niðurstöður sína á
gögnum frá stofnunum í Banda-
ríkjunum og Bretlandi. Meðalhit-
inn á liðnu ári var 0,01°C meiri en
árið 2005 og 0,02°C meiri en 1998,
en sá munur er ekki tölfræðilega
marktækur.
Hlýnunarinnar hefur einkum
gætt í Afríku, víða í Asíu og á
norðurskautssvæðinu. „Liðið ár
var einstaklega hlýtt“ í meginhluta
Afríku, sunnan- og vestanverðri
Asíu, á Grænlandi og nyrsta hluta
Kanada, að sögn stofnunarinnar.
Á þessari þróun eru þó undan-
tekningar víða um heim. Til að
mynda var hitinn í Norður-Evrópu
og Ástralíu verulega lægri en að
Eitt af þremur
hlýjustu árunum
 Minnsta hafísþekja í desember
123
19
00
-09
19
10
-19
19
20
-29
19
30
-39
19
40
-49
19
50
-59
19
60
-69
19
70
-79
19
80
-89
19
90
-99
20
00
-09
Heimildir:WMO, bandaríska haffræði- og loftslagsstofnunin NOAA, Goddard-stofnunin
á vegum NASA, veðurstofa Bretlands og Háskólinn í Austur-Anglíu (UEA)
HEITUSTU ÁRIN
Liðið ár er á meðal þriggja heitustu áranna í heiminum ásamt
árunum 2005 og 1998 frá því að mælingar hófust, samkvæmt
nýrri skýrslu Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar (WMO)
HITAFRÁVIK Í HEIMINUM
Línuritið sýnir hitafrávik hvers árs frá meðaltali áranna 1961 til 1990,
samkvæmt skýrslu Alþjóðaveðurfræðistofnunarinnar:
HLÝNUN JARÐAR
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
°C
'98 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10
2010: 0,53
0,630,63
0,56
0,52
0,62
0,62
0,47
0,50
2005: 0,521998: 0,51
0,6
0,4
0,2
0
-0,2
-0,4
-0,6
°C
1860 1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000
20
10
20
05
19
98
20
03
20
02
20
09
20
06
20
07
20
04
20
01
0,600,62
HEITUSTU ÁRIN
0,58 0,56 0,55 0,54
0,52
13,61
13.6
13,94
13.85
13,9
13.93
14,09
14,25
14,42
13,72
ÁRATUGIR
13,87
Niðurstöður
WMO um
hitafrávikin
byggjast á
gögnum frá:
NASA
NOAA
Veðurstofu Bretl.
Yfirvöld í Taipei, höfuðborg Taívans,
hafa hvatt íbúa borgarinnar til að
nota upptökur á kínverjaspreng-
ingum í stað þess að sprengja sjálfir
kínverja þegar kínverska nýárið
gengur í garð 3. febrúar.
Yfirvöldin gripu til þess ráðs að
dreifa slíkum upptökum vegna þess
að sú aldagamla venja Kínverja að
fagna nýju ári með því að sprengja
kínverja veldur ærandi hávaða og
mikilli loftmengun.
Kínverjarnir eru ekki aðeins
sprengdir á nýársdag, heldur alla
nýárshátíðina sem stendur í fimm-
tán daga. Kínverjarnir eru sprengd-
ir nánast allan sólarhringinn og
sprengingarnar eru stundum svo há-
værar að þjófavarnakerfi bíla fer í
gang.
Taipei-búar geta nú fengið ókeyp-
is geisladiska með hljóðrituðum kín-
verjasprengingum eða sótt hljóðrit-
anirnar á netinu.
Noti hljóð-
ritun í stað
kínverja
Mengun Nýju ári fagnað á Taívan.
Talið er að yfir þúsund manns hafi
farist í flóðum og aurskriðum í Serr-
ana-héraði, norður af Rio de Janeiro,
í vikunni sem leið.
Yfirvöld í Brasilíu sögðu í gær að
alls hefðu 759 lík fundist á hamfara-
svæðunum. Manntjónið var mest í
bænum Nova Friburgo, þar sem 365
lík hafa fundist, og minnst 308 fórust
í bænum Teresopolis.
Um 400 til viðbótar er enn saknað
og talið er að langflestir þeirra hafi
beðið bana í flóðunum og aurskrið-
unum, mestu náttúruhamförum í
sögu Brasilíu.
Alls þurftu 13.830 manns að flýja
heimili sín í héraðinu, annaðhvort
vegna þess að hús þeirra eyðilögðust
eða eru talin óíbúðarhæf.
Margir eru enn á svæðum sem
einangruðust í hamförunum og þyrl-
ur eru notaðar til að koma hjálpar-
gögnum til þeirra.
Aurskriður og flóð eru nánast ár-
legir fylgifiskar regntímabilsins í
suðausturhluta Brasilíu en mann-
tjónið hefur aldrei verið jafnmikið og
nú. Áætlað er að um fimm milljónir
Brasilíumanna búi á svæðum þar
sem talin er hætta á aurskriðum.
Talið að yfir 1.000
hafi farist í Brasilíu
Reuters
Neyð Hjálpargögn sótt úr herþyrlu
á einu hamfarasvæðanna í Brasilíu.
 759 lík hafa
fundist og 400
er saknað