Morgunblaðið - 26.07.2011, Qupperneq 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. JÚLÍ 2011
Norðmönnum vottuð samúð Biðröð var við sendiráð Noregs í Reykjavík klukkan tvö eftir hádegi í gær þegar opnuð var minningarbók fyrir alla þá sem vilja votta Norðmönnum hluttekningu
og samúð sína vegna fjöldamorðanna á föstudaginn var. Minningarbókin mun liggja frammi í sendiráðinu í dag og á morgun frá klukkan 10-12 og 14-16.
Ómar
Undirritaður hefur
undanfarið sem og oft
áður velt ýmsum atrið-
um í heilbrigðiskerfinu
fyrir sér, nú síðast
vegna greinaskrifa í
Morgunblaðinu. Í
fyrsta lagi umfjöllun
Morgunblaðsins um
skráningar í sjúkra-
skrá og hverjir hafa
aðgengi að þeim, sem
og stórgóð og opinská
grein Lúðvíks Ólafssonar lækninga-
forstjóra Heilsugæslu höfuðborg-
arsvæðisins um ástandið í heilbrigð-
ismálum.
Við hér í Fjarðabyggð sunnan
Oddskarðs höfum ekki farið var-
hluta af ástandinu eins og alþjóð
ætti að vera kunnugt um og mikið
hefur verið fjallað um í fjölmiðlum.
Ástæðan fyrir því ástandi eru
stjórnunarhættir stjórnenda HSA.
Eyðileggingin á þeirri ágætu
heilbrigðisþjónustu sem hér var
byrjaði þegar stjórnendurnir
ákváðu að kæra yfirlækni heilsu-
gæslunnar í Fjarðabyggð fyrir fjár-
drátt og settu hann af hinn 12.2.
2009 vegna þess. Ekki fóru stjórn-
endur eftir stjórnsýslulögum og
ekki fékk læknirinn að bera hönd
fyrir höfuð sér og þrátt fyrir að öll
þau embætti er rannsökuðu málið
og sjá um rannsókn slíkra mála í
landinu hafi komist að þeirri nið-
urstöðu að ekki væri ástæða til að
aðhafast neitt frekar í því máli og
læknirinn var aldrei ákærður þá
börðu stjórnendurnir höfðinu í
steininn og héldu áfram því er
venjulegt fólk lítur á sem ofsóknir
og höfðu sig mjög í frammi í fjöl-
miðlum.
Íbúar svæðisins sýndu vilja sinn í
verki og heilbrigðisráðuneytið fékk
tvisvar afhenta undirskriftalista þar
sem vilji íbúanna kom skýrt fram.
Einnig var haldinn fjölmennur íbúa-
fundur þar sem þáverandi ráðu-
neytisstjóra Berglindi Ásgeirs-
dóttur og þáverandi
landlækni Matthíasi
Halldórssyni var gert
ljóst hver vilji íbúanna
væri.
Fjöldi einstaklinga
og samtaka á svæðinu
fór á fund ráðuneyt-
isins til að ræða þetta
ástand og fengu a.m.k
þrír ráðherrar fjölda
bréfa varðandi þetta
mál.
Ákváðu yfirvöld og
stjórnendur að hundsa
algjörlega vilja íbú-
anna.
Á meðan á þessu stóð var boð-
aður gríðarlegur niðurskurður og
sparnaður í heilbrigðiskerfinu en
framkvæmd hans hér hjá HSA fólst
m.a í því að manna stöðu yfirlækn-
isins með nýjum og nýjum aðilum
og var gengið svo hart fram í því að
læknar voru ítrekað fluttir inn frá
Svíþjóð til að vinna langa helgi.
Óska ég hér með eftir því að ráðu-
neytið upplýsi almenning um kostn-
að ríkisins vegna þessara stjórn-
unarhátta. Eins og fram kemur t.d.
í skýrslu Ríkisendurskoðunar frá
2009 hafði „fjármálastjórnun Heil-
brigðisstofnunar Austurlands hefur
verið ófullnægjandi frá upphafi, en
þó sérstaklega frá 2006“. Ég leyfi
mér að fullyrða að ekki hefur
ástandið lagast frá þeim tíma.
Yfirlæknirinn er enn búsettur
hér á Eskifirði og á hér stóra fjöl-
skyldu en hann hefur unnið alls
staðar á landinu við góðan orðstír
og á Norðurlöndunum en hann má
bara ekki vinna heima hjá sér. Hon-
um hafði verið sagt upp án form-
legrar áminningar.
Mér er spurn hvort þetta sé ekki
brot á mannréttindum.
Þetta þykir okkur íbúunum með
miklum ólíkindum og flokka ég
þetta undir stjórnleysi og haturs-
stjórnun óhæfra stjórnenda og eng-
inn sér nokkra skynsemi í þessu
framferði.
Yfirlæknirinn var búinn að starfa
hér í Fjarðabyggð frá árinu 1998 og
er sérfræðingur í heimilislækning-
um og almennt vel liðinn hér eins
og undirskriftalistarnir báru með
sér.
Almenningur spyr sig hvernig má
þetta vera?
Því fer fjarri að ráðuneytið hafi
ekki verið vel upplýst alveg frá
byrjun hver vilji íbúanna væri sem
og hvernig ástandið í heilbrigð-
ismálum væri og á þessum tíma
hefur ástandið síst farið batnandi
hér sem annars staðar á landinu.
Þar sem HSA er ekki fjölskyldu-
fyrirtæki skyldi maður ætla að
ráðuneytið væri sá aðili sem
tryggja ætti hag íbúanna og grípa
inn í þegar almannahagsmunir
væru í hættu og þar ætti land-
læknir einnig að leggja lóð sitt á
vogarskálina þar sem ástandið í
heilbrigðismálum sunnan Odd-
skarðs er í miklum ólestri og hann
hefur verið vel upplýstur um það.
Það skal tekið fram að undirrit-
aður er ekki að gera lítið úr því að
e.t.v. hafi stjórnendur HSA þurft að
fá skýringar á einhverjum atriðum
en viðbrögð þeirra og afleiðingar
fyrir okkur íbúana og lækninn og
fjölskyldu hans eru af þeirri stærð-
argráðu að engin mistök réttlæta
þau. Málið snerist um ofgreidd laun
sem einfalt hefði verið að leiðrétta
en því var hafnað og hlýtur ein-
hvers konar ásetningur að hafa leg-
ið til grundvallar þeirri ákvörðun.
Er ég því algjörlega sammála
Lúðvík þegar hann segir „að hluti
af stóra vandamálinu er að við er-
um með fólk sem fær að taka
ákvarðanir án þess að hafa til þess
þekkingu og reynslu.“
Skráning í sjúkraskrá:
Mikið hefur verið skrifað um það
undanfarið hverjir hafa og mega
hafa aðgang að sjúkraskrám og
kemur það skýrt fram á vef land-
læknisembættisins hverjir það eru
sem mega hafa aðgang og eru það
heilbrigðisstarfsmenn skv. 2 grein:
Sjúklingur: Notandi heilbrigðis-
þjónustu.
Heilbrigðisstarfsmaður: Ein-
staklingur sem starfar í heilbrigð-
isþjónustu og hlotið hefur löggild-
ingu heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðherra til slíkra starfa.
Meðferð: Rannsókn, aðgerð eða
önnur þjónusta sem læknir eða ann-
ar heilbrigðisstarfsmaður veitir til
að greina, lækna, endurhæfa,
hjúkra eða annast sjúkling.
Vísindarannsókn: Rannsókn sem
gerð er til að auka við þekkingu
sem m.a. gerir kleift að bæta heilsu
og lækna sjúkdóma. Mat vís-
indasiðanefndar eða siðanefndar
skv. 29. gr. á rannsókninni verður
að hafa leitt í ljós að vísindaleg og
siðfræðileg sjónarmið mæli ekki
gegn framkvæmd hennar. .
Fer ég hér með fram á það við
Landlæknisembættið að það geri
úttekt á því hverjir hafa haft og
hafa fengið aðgang að sjúkraskrám
okkar íbúanna hér í Fjarðabyggð
sunnan Oddskarðs á liðnum miss-
erum.
Getur verið að aðilar sem ekki
teljast til heilbrigðisstarfsfólks sam-
kvæmt skilgreiningu laga séu að
vinna í sjúkraskrám íbúanna?
Samkvæmt 12. og 13.grein laga
um sjúkraskrá er það alveg á
hreinu hverjir það eru sem hafa
þennan rétt.
Eins kemur það skýrt fram hjá
Persónuvernd um meðferð sjúkra-
skrárupplýsinga að ef nota eigi
upplýsingar úr sjúkraskrá í annað
en rannsóknir í þágu vísinda þá
byggir vinnsla persónuupplýsing-
anna í þágu rannsókna á upplýstu
samþykki hinna skráðu ein-
staklinga. Ef ekki liggur fyrir upp-
lýst samþykki eða lagaheimild þarf
að sækja um leyfi fyrir rannsókn-
inni.
Eins og alþjóð veit þá notuðust
stjórnendur HSA við upplýsingar
úr sjúkraskrá íbúa Fjarðabyggðar í
krossferð sinni gegn yfirlækninum
og því vil ég spyrja hvort rétt sé að
forstöðumaður lækninga, Stefán
Þórarinsson, hafi í nóvember 2010
og í janúar 2011 (en þá var löngu
búið að reka yfirlækninn) farið inn í
sjúkraskrár 434 íbúa Fjarðabyggð-
ar án þess að hafa fyrir því upplýst
samþykki viðkomandi aðila í úttekt
sem þjónar hvorki vísindahags-
munum né heldur hagsmunum íbú-
anna?
Einnig fer ég fram á það að
Landlæknisembættið geri úttekt á
því hvort ófaglært starfsfólk, tækni-
menn og forstjórinn hafi haft að-
gang að sjúkraskrá okkar íbúanna.
Ég óska að gefnu tilefni eftir því
að Landlæknisembættið geri sjálf-
stæða úttekt á þessu þar sem ég
veit að það getur nálgast þessar
upplýsingar án milligöngu eða upp-
lýsinga frá HSA.
Hvet ég íbúa Fjarðabyggðar til
að kynna sér lög um réttindi sjúk-
linga en þar segir m.a. í 20. grein
„Þrátt fyrir skiptingu landsins í
heilsugæsluumdæmi samkvæmt
lögum um heilbrigðisþjónustu á
sjúklingur rétt á að leita til þess
læknis sem honum hentar best. Þá
á hann rétt á að fá álit annars lækn-
is á greiningu, meðferð, ástandi og
batahorfum. Sama gildir um aðra
heilbrigðisstarfsmenn.“
Þessi ábending er sett fram að
gefnu tilefni.
Læt ég þetta nægja að sinni en
fullt tilefni hef ég til frekari greina-
skrifa og mun ég þá fara nánar yfir
hverjir hafa komið þessu máli og
eru því ábyrgir fyrir ástandinu hér í
Fjarðabyggð.
Eftir Björn Grétar
Sveinsson » Fer ég hér með fram
á það við Landlækn-
isembættið að það geri
úttekt á því hverjir hafa
haft og hafa fengið að-
gang að sjúkraskrám
okkar íbúanna hér í
Fjarðabyggð sunnan
Oddskarðs á liðnum
misserum.Björn Grétar Sveinsson
Höfundur er fv. formaður Verka-
mannasambands Íslands og íbúi á
Eskifirði.
Heilbrigðisþjónusta í dreifbýli