Birtingur - 01.01.1958, Page 13

„Þessi bók er án efa það lélegasta byrj-
andaverk, sem íslenzkar bókmenntir hafa
nokkru sinni séð ... Höfundurinn virðist
annað hvort ekki hafa löngun eða getu til
þess að hugsa jafnvel sína ómerkilegustu
hugsun til enda, og þá örsjaldan að ofurlítilli
tíkarglætu bregður fyrir í einstaka línu,
dembir „skáldið“ sér aftur á kaf í kolsvart
myrkrið í þeirri næstu. Þessi heilauppköst
eru svo ólystileg að engu tali tekur, og þar
er ekki að finna svo mikið sem lykt af ljóði
. . . Þegar svona lagað leirbull hlýtur nafnið
ljóð, er tími til kominn að kaupa kransinn
á gröf skáldskaparguðsins."
H. Ó., Mánudagsblaðinu
7. júní 1949.
„Auðséð er að andi enska stórskáldsins Eliots
og lærisveina hans svífur hér yfir vötnunum,
hugmyndir ýmsar og yrkisaðferð frá þeim.
En bókin er síður en svo nein stæling. Skynj-
un höf. er fersk og persónuleg og andrúms-
loft bókarinnar íslenzkt . . . (Dymbilvaka)
... er skáldleg, hefur yfir sér ferskan, lif-
andi blæ, víða eftirtektarverð fegurð í mynd
eða máli. Höf. er hugkvæmur, á bæði til
mýkt og kraft og gamansemi og hæfileika til
að skapa allsterkt andrúmsloft ... List-
rænar og fagrar myndir yfirgnæfa í þessari
bók. Hér eftir verða gerðar til skáldsins
háar kröfur ...“
Kristinn E. Andrésson,
Þjóðviljanum 22. mai 1949.)
Já, þú varst kominn aftur út í vita ...
... og byrjaður á skáldsögu, en hætti á
tuttugustu og fyrstu síðu eins og ég var
vanur. — Hinn 28. febrúar klukkan fimm að
morgni vekur vitavörðurinn mig með þeim
tíðindum, að erlent olíuskip sé á reki stjórn-
laust undan veðri og sjó skammt frá strönd-
inni og hætt við að það beri upp í klettana,
eins og líka varð. Þessum atburði hef ég
lýst í Strandinu nokkurn veginn eins og
hann gerðist, og því er óþarft að fjölyrða
um hann, nema mér var þetta mikil lífs-
reynsla.
Um sumarið 1950 sigldi ég til Noregs. Þar
orti ég Imbrudaga um haustið og framan af
vetri. Sú bók varð til með allt öðrum hætti
en Dymbilvaka. Hún er ort af ásetningi: ég
byrjaði á henni í október, orti eitthvað á
hverjum degi og var búinn með verkið um
áramót. Ég reyndi að fanga það sem í hug-
ann kom án þess að hafa of mikil áhrif á
hvað úr því yrði. Þetta er því súrrealiskt
verk í aðra röndina. Á hinn bóginn var ég
að leitast við að vera jákvæður: vonaði að
ég kæmist til botns í sjálfum mér með þess-
um hætti og gæti fótað mig á ákveðnum nið-
urstöðum um hin stóru mál í bókarlok.
Dymbilvaka var full af efasemdum og svart-
sýni, og ef ég man rétt gætir svipaðra geð-
hrifa einnig í Imbrudögum.
Um hvað snerust þessar efasemdir?
Þær snerust um byltinguna, baráttu aust-
urs og vesturs og heimspólitíkina almennt.
Ég var rómantískur kommúnisti innan við
tvítugt. Síðan snerist ég algerlega gegn þeim
um tíma, aðallega vegna þess að mér mislík-
aði framferði þeirra gagnvart listamönnum.
En nú voru viðsjár miklar í heiminum,
Kóreustríðið skollið á og engu líkara en til
úrslita drægi. Ég varð því að gera mér grein
fyrir hvar ég stæði, og næstsíðasti kafli
kvæðabálksins er í rauninni ákall til bylting-
7 Birtingur