Vera - 01.12.1985, Page 7

KARLAR
KARLA
Hví
HefUr þú yfirgefiö
mig?"
eignast ekki börnin, eiga þeir erfitt meö aö veröa þeim þaö sem
mamman er. Þó hef ég rekist á myndir, sem fela a.m.k. í sér von
um breytt föðurhlutverk. En hinar eru algengari, sjáöu, faöirinn
horfir annaö, gnæfir yfir son sinn, sem mænir upp á hann í leit aö
fyrirmynd. Það er mikil tilfinningaleg fjarlægö á milli þeirra.
,,Hví hefur þú yfirgefið mig?“
Carin heldur áfram: ,,Þegar drengurinn uppgötvar þetta, þ.e.
að þaö er ekki viö hæfi að halda áfram aö elska mömmu eins og
hann gerði á meðan hann var saklaus af vitneskjunni um kynferði
og aö hann getur ekki leitað annað eftir skilgreiningu, fyrirmynd,
— þá grípur einmanakenndin um sig. Honum finnst hann hafa
verið svikinn, yfirgefinn ekki aðeins af móður sinni heldur líka af
föðurnum. Hann langar til að halda áfram að eiga móður sína, en
honum er neitað um það og hann veit að hann getur það ekki. Hann
er neyddur til að berjast gegn ástinni og þránni með því að afneita
þessum tilfinningum. Svo hann hrindir þeim frá sér, rekur það
kvenlega burt úr sálu sinni, afneitar kvenleika sínum um leið og
hann afneitar mömmu, það er eina leiöin sem hann kann. Til þess
að réttlæta afneitunina verður hann að vera fullviss um að það
kvenlega sé andstyggilegt, hlægilegt, hættulegt. Þessi fullvissa
er ekki bara réttlæting, hún er líka nauðsyn því án hennar gæti
hann ekki haldið svona áfram. Líttu á allar þessar myndir: Þið
þekkið kannski ekki goðsagnirnar um hættuna sem stafar af kon-
um, um það hvernig tákn þeirra, kynfærin, eru myrkur hellir —
tennt gin — botnlaus brunnur? En þú hefur heyrt um sírenurnar,
um Lorelei, sem seiðir til sín karlmenn? Auðvitað seiða konur
karla til sín! Það vita þeir best sjálfir, en brynja sig gegn seiðnum
með því að standa saman, hverfa hver í annan, ítreka karl-
mennskuna í sér á kostnað kvenleikans. Þaö er það, sem þetta
gengur úr á, hræðslan við það kvenlega í sjálfum sér. Og hræösl-
an við að hverfa á vit konu, móður. Verða aftur óskilgreindur,
máttlaus, hluti af einhverju sem aldrei getur verið þú.“
— Áður en við höldum lengra get ég ekki annað en spurt:
Varstu búin að komast að þessum niðurstöðum og valdir mynd-
irnar eftir því. . .?
,,Nei, alls ekki. Ég vissi alls ekki hvert ég vara að fara. Ég hef
alltaf safnað póstkortum, þau heilla mig á vissan hátt þessi skila-
boð sem fólksendir sín ámilli og velurtil þessönnurskilaboð. Því
allar myndir eru skilaboð þeirra, sem skapa þær. Og mynd deyr
ekki. Listamaðurinn deyr, fyrirmyndin deyr eða eyðist en hug-
myndin sem bjó að baki myndinni, hún lifir til eilífðar. Og allir skilja
þessi skilaboð, þau þekkja ekki landamæri tungumála eða menn-
ingarheilda, jafnvel ekki landamæri tímans. Það er þetta, sem
gerir myndina svo volduga og áhrifamikla. Og ég safnaði þeim.
Einn góðan veðurdag fór ég að sortera þær, raða saman, flokka.
Ég stillti þeim upp alls staðar, færði á milli, hugsaöi um þær. . .
Þangað til þetta leit svona út. Ég las mér líka til í sálfræði, spurði
og velti vöngum. En hugmyndirnar, skýringarnar komu eftir á.“
7