Vera - 01.12.1985, Page 43

una og segja aö þeir veiti sér
stuðning. Nokkrartakaframaö
konur hafi verið íhaldsamari en
karlar gagnvart vali þeirra.
Einnig hér heföi höfundur
gjarnan mátt staldra við og
íhuga hvernig standi á þessu
t.d. hvort konur vilja viöhalda
verkaskiptingu milli kynjanna
og hvort karlar óski eftir konum
sem vinnufélögum. Þannig
mætti velta ýmsu fyrir sér en
þaö er ekki gert.
Fimm kvennanna eru ein-
hleypar og þrjár eru einstæðar
mæöur. Þeim þykir öllum fjöl-
skyldulíf og samband viö aörar
manneskjur mikilvægt. Barn-
lausu, einhleypu konurnar
gera ráö fyrir því að þær muni
eignast mann og börn ein-
hvern tíma á lífsleiðinni. Stýri-
maðurinn og vélstjórinn ráö-
gera aö skipta um starf til að
geta notið fjölskyldu- og heim-
ilislífs. Konurnarmiöalíf sittvið
fjölskyldu og heimili engu síður
en starfsframa. Þótt þær starfi
meðal karla og í heimi þeirra
hafa þær svipuð viðmið og
framtíðaráætlanir og kynsyst-
ur þeirra í kvennagreinum. Af
viðtölunum má ætla að þær
telji ekkert því til fyrirstöðu að
velgengni í starfi og á heimili
geti farið saman. Hér er
prófessorinn, Margrét Guðna-
dóttir, þó á nokkuð annarri
skoðun. Hún á heimili og tvö
börn en hún hafnaði hjóna-
bandinu sem stofnun, telur að
ást og fjármál fari ekki saman.
(Hér er enn eitt atriðið sem
gaman hefði verið að höfundur
hefði tekið til nánari athugun-
ar.) Starf utan heimilis og fjöl-
skyldulíf virðist ekki skapa
neina togstreitu hjá konunum.
En hafa ber í huga að þær tvær
sem eiga lítil börn eru ein-
hleypar og því enginn spurning
hvort þær eigi að vinna utan
heimilis og önnur þeirra sem er
í sambúð er barnlaus, hin á
uppkomin börn.
Hver er niðurstaðan eftir
lestur þessara 7 viðtala? Kon-
urnar sem Kristín ræðir við
eiga það sameiginlegt að telja
sjálfstæði sitt afar mikilvægt.
Flestartelja aðtil að nájafnrétti
þurfi konur að leggja mikið á
sig, jafnrétti náist ekki nema
með baráttu hverrar og einnar.
Ekki er farið út í það hvort
starfsval þeirra er skref í átt til
jafnréttis (en þó virðist mér
sem þær álíti að svo sé) og við-
tölin svara því ekki hvort þátt-
taka kvenna í karlastörfum sé
greið leið til jafnréttis. Þó má
lesa út úr þeim að sú leið sé
þáttur í jafnréttisbaráttu en
seinfarin og engan veginn
nægileg ein og sér til að ná
jafnrétti. Og spyrja má hvort
þessar konur séu ekki skraut-
fjöður í hatt hverrar starfsgrein-
ar, fremur en dæmi um aukið
jafnrétti. Sem mannlýsingar
eru viðtölin heldur einhæf, les-
endur fá svipmynd af þeim
þætti í Iffi kvennanna sem
tengist starfi þeirra, án þess að
kynnast þeim náið.
Bókin sýnir lesendum að
konur geta unnið hefðbundin
karlastörf. En var það ekki vit-
að áður? Konur hafa sýnt að
þær eru færar að taka á sig
störf karla þegar nauðsyn kref-
ur t.d. þegar þeir eru kallaðir í
stríð. íslenskar konur hafa ver-
ið til sjós, hafa verið bændur,
hafa verið læknar og konur
hafa fyrir löngu sýnt og sannað
að þær geta margt fleira en
verið eiginkonur, húsmæður
og mæður. Konurnar í Reyndu
það bara eru þó óneitanlega
brautryðjendur. Þær hafa brot-
ist gegnum múr, múr sem
byggður hafði verið utan um
nám og starfsréttindi karla og
þær vinna sömu störf og karl-
arnir. En þeirri spurningu er
ósvarað hvort þær hafa jafn-
framt haslað öðrum konum völl
í karlastörfum til langframa.
Sigurrós Erlingsdóttir
EN HUGSANIR MÍNAR
FÆRÐU ALDREI
Höf.: Sverre Asmervik
Þýð.: Hildur Finnsdóttir
Iðunn 1985.
Það er ómögulega hægt að
segja að það sé beinlinis upp-
lífgandi að lesa sannferðugar
lýsingar á lífi og örlögum
vændiskvenna, jafnvel þótt
þær séu vel skrifaðar og af
samúð með konunum sem hlut
eiga að máli eins og bók
Sverre Asmerviks sem hér er
til umfjöllunar. Spurningin er,
hvort það sé ekki holl lesning
fyrir konur og hvort það sé ekki
jafnvel enn hollari lesning fyrir
karla.
Sögusviðið er Osló og í for-
mála segir að sagan sé að
mestu skáldskapur en byggist
þó á raunverulegum atburð-
um, sem höfundur aflaði sér
vitneskju um í lögregluskýrsl-
um og af samtölum við vænd-
iskonur, melludólga, lögreglu-
þjóna o.fl. Vissulega er frá-
sögn höfundar lifandi og sann-
færandi, svo að ég er ekki frá
því að mér muni verða á að fara
að svipast um eftir þeim Sonju,
Súsönnu og Lúllu á einhverj-
um af þeim velþekktu götu-
hornum og torgum þar sem
þær vöndu komur sínar næst
þegar ég kem til Oslóar.
Sagan er spunnin úr tveimur
meginþráðum. Annars vegar
eru það örlög Sonju, fjórtán ára
stelpu sem flýr dapurlegt og
gleðisnautt heimilislíf í húsi
foreldra sinna, þar sem móðir-
in þjáist af svo alvarlegu þung-
lyndi að ekkert kemst að nema
eigin þjáning og faðirinn er
þegjandalegur durgur sem
hvorki getur veitt konu sinni né
dóttur þá hlýju og vernd sem
þær þarfnast. Sonja flýr beint í
fangið á melludólgnum Monty
og genginu hans, sem hjálpast
að við að innvígja hana í starfið
af harðýðgi og ruddaskap sem
veldur bókstaflegri ógleði hjá
lesandanum.
Hins vegar er sagan af lúx-
usmellunni Súsönnu, sem er
alin upp á efnaheimili í fínu
hverfi í Björgvin og ætlar að
sýna það og sanna fyrir kald-
lyndri, metnaðargjarnri móður
sinni að hún geti komið sér
áfram í heiminum þótt metnað-
arlaus faðir hennar, sem móð-
irin fyrirlítur opinskátt og af
heilum hug, hafi ekki getað
gert það.
Sonja lendir strax [ hinni
verstu eymd og niðurlægingu
á meðan Súsanna ræður alls
kostar við líf sitt og viðskipta-
vini. En húnþarf, engu siðuren
Sonja, að bjarga sjálfsvirðingu
sinni með því að aðskilja hugs-
anir og tilfinningar annars veg-
ar og kroppinn hins vegar. En
það er hægara sagt en gert og
Súsanna kemst að því að selji
maður líkama sinn, þá selur
maður allt. Það reynist glötun
hennar og örlagaþræðir þeirra
Sonju og Súsönnu tvinnast
saman í eymdinni og örvænt-
ingunni.
Þó að höfundur sé karlmað-
ur er bókin skrifuð frá sjónar-
horni kvennanna og ég fæ ekki
séð að honum fatist í lýsing-
unni á tilfinningum þeirra og
viðbrögðum. Það sem að
bjargar þessari 246 blaðsíðna
HJÁ
OKKUR
færðu alla .
BRENT
ÞJONUSTAN
HF.
BOLHOLTI 6 105 REYKJAVÍK SÍMAR: 687760 - 687761