Vera - 01.12.1985, Qupperneq 44

bók frá því aö veröa einhæf og
leiðinleg og gerir hana í raun
áhugaverða er að hún er ekki
samfelld lýsing á kunnunum
heldur tekst höfundi að lýsa
margvíslegum samböndum
bæði milli kvennanna innbyrð-
is og milli kvennanna og karla
sem verða á vegi þeirra; tilraun
Súsönnu til að finna öryggi í
hjónabandi, og síðar að finna
lífi sínu tilgang í sambandinu
við hinn fatlaða Albert, dömu-
blaðadraum Sonju um góða
manninn, sem kemur og bjarg-
ar henni frá götunni og Monty,
sem hún heldur að hún hafi
fundið í Benny. Angurværasta
nóta bókarinnar eru vonbrigði
Sonju þegar henni skilst að
Viktoría, félagsráðgjafinn sem
hjálpar henni á kjöl ásamt sál-
fræðingnum, Albert, sem eru
fyrstu „normölu" manneskj-
urnar sem hún kynnist eiga í
basli með sín ástarsambönd
líka. Bjargvættinn góða virðist
bara vera að finna í dömublöð-
unum. Karlarnir í líf Sonju,
Súsönnu og jafnvel Viktoríu
taka bara og taka.
Hvaða hollusta skyldi vera
fólgin í því að lesa svona nokk-
uð? Jú, það eru þær spurning-
ar sem það vekur um sam-
bandið milli kynjanna. Hvað er
það sem veldur því að karl-
menn eru tilbúnir að kaupa sér
þjónustu vændiskvenna fyrir
umtalsverðar upphæðir, en
jafnframt að sýna þeim tak-
markálaust hatur og fyrirlitn-
ingu, sem kemur hvað skýrast
fram í hömlulausri mann-
vonsku melludólganna gagn-
vart Sonju? Er skýringin á
vændinu bara sú að karlmenn
eru sterkari hafa völdin og pen-
ingaráðin? Eða er það eitthvaö
dýpra? Það er a.m.k. Ijóst að
það eru karlmennirnir sem
setja spilareglurnar og jafnvel
Súsanna verður að gangast
undir þær þegar hún spilar
með mestum glæsibrag og
getu- og áhugaleysi lögreglu
og dómsyfirvalda að veita
stúlkunum vernd og koma lög-
um yfir melludólga og sex-
klúbbaeigendur sýna að þeir
viöurkenna spilareglurnar
einnig.
Eitt er víst að ef við viljum
skilja karlaveldið eins og það
birtist í nútíma samfélagi þá
veröum við að skilja og skýra
hvers vegna sambandiö milli
karls og konu getur tekið á sig
þær ógeðslegu myndir sem
birtast í vændi og klámi. Við
getum ekki gert okkur neinar
vonir um að vinna fullt jafnrétti
fyrr en við gerum það. Þess
vegna er bók sem þessi holl
lesning.
Til uppörvunar má geta þess
að hún er lipurlega skrifuð og
vel þýdd og því fljótlesin.
GÓ
ÞÚ OG ÉG
Bók um kynlíf fyrir ungt
fólk
Höf.: Derek
Llewellyn-Jones
Þýö.: Elísabet
Gunnarsdóttir
Mál og Menning 1985
Þetta er engin venjuleg kyn-
lífshandbók, heldur bók handa
unglingum um unglinga og
kynlíf, — sérstaklega fjallað
um kynþroska unglinga og
kynhvöt og er það af hinu
góða. Bókin er að öðru leyti
óvenjuleg kynlífshandbók. Hér
er í fyrsta skipti, að ég minnist,
frekar reynt að fjalla um tilfinn-
ingalegar, en tæknilegar hliðar
kynlífsins. Kynlífinu er þannig
hér ekki lýst sem ákveðinni
tækni, þar sem bara er spurn-
ingin um, rétt eins og þegar
maður sest við reiknivélina, að
koma sér í réttu stellingarnar
og ýta á réttu takkana, þá verði
útkoman í lagi. Hér er á ferð-
inni heiðarleg tilraun til að tala
um samfarir sem eðlilega, en
ekki nauösynlega leið, til að tjá
tilfinningar sínar í garð annars
aðila, — veita og þiggja blíðu. í
þessari umfjöllun er tekin af-
staða, sú afstaða að kynlíf sé
ekki einungis að þiggja heldur
líka að gefa. Kynlíf sé í raun
einskis virði ef það er ekki lika
til að veita hinum aðilanum
ánægju. Ekki veitir nú af smá
,,áróðri“ af þessu tagi þegar
maður hugsar til þess hvað
hellist yfir börnin okkar af dellu
úr bíómyndum og blöðum.
Umfjöllunin er þó ekki nema
tilraun finnst mér, —- ég sakna
umræðu um óöryggið og fátið
þegar maður er að prófa sig
áfram og frekari umræðu um
kynlíf, hversvegna, hvar,
hvenær og með hverjum.
[ bókinni er hvatt til um-
ræðna við rekkjunautinn, en
hvaðan í ósköpunum á ung-
lingum að koma sá kjarkur?
Bókin er fallega úr garði
gerð og vel læsileg. Líffræði-
legar upplýsingar skýrar og
auðskiljanlegar og góöar skýr-
ingamyndir með, teiknaðar og
teknar. Ljósmyndir eru fáar en
skemmtilegar að því leyti að á
þeim eru ekki fegurðarkóngar
og drottningar heldur venju-
legt fólk og meira að segja ein
mynd af karli og konu vel við
aldur (reyndar í kaflanum um
kynlífsvandamál, því miður).
Tekið er beint á algengustu
og verstu ranghugmyndum
varðandi kynferðismál og um-
fjöllun öll einkennist af hrein-
skilni og fordómaleysi. Sér-
staklega lofsverð er umfjöllun
um kynlíf fatlaðra, þó lítil sé.
Yfirleitt látum við eins og fatl-
aðir hafi ekki kynhvöt, — alla-
vega forðumst við að ræða
það. Þetta er þó byrjunin.
[ heild er bókin góð, en gæti
auðvitað verið betri. Kannski er
ekki hægt að skrifa góða bók
um kynlíf. Allavega er öruggt
mál að hversu tæmandi sem
bók um kynlíf er, þá felst gildi
hennar fyrst og fremst í um-
ræðunni, sem hún skapar, —
ekki bara milli einstaklinga
sem lifa kynlífi saman, heldur
opinni umræðu um kynlíf og til-
finningar tengdar því fremur
en tæknilegu hliðina.
[ bókinni enda allir kaflar á
umræðupunktum og verkefn-
um, sem ætlaðir eru unglinga-
nemendahópum. Sem grund-
völlur að slíkri umræðu stend-
ur bókin vel fyrir sínu.
E.S. Vegna umræða um
bókina, sem skýrt hefur verið
frá í dagblöðum, byrjaði ég
strax og ég fékk bókina til af-
lestrar að leita að þessu dóna-
lega og dýrslega, — en ég er
búin að lesa bókina spjald-
anna á milli og finn ekkert Ijótt
í henni.
Hjördís Hjartardóttir
Minnisbók Bókrúnar
1986
Bókrún hf. 1985
Minnisbækur hafa verið og
eru þarfaþing til að minna á eitt
og annað sem annars myndi
gleymast í dagsins önn. Flest-
ar myndirnar í bókinni eru
ágætar, en þær hefðu gjarnan
mátt verafleiri að mínum dómi.
En margt af þeim fróðleik sem
ritaður er á eftir hverjum degi
og í lok hvers mánaðar þykir
mér undarlegur. Eru í raun og
veru ekki til fleiri fleyg orð eftir
íslenskar konur en þau fáu
sem þarna komu fram? Þarf að
leita í smiðju hjá erlendum höf-
undum eftir slíku?
Eitt stakk mig þó sérstak-
lega að þarna er ekki minnst
einu orði á Kvennalistann og
Kvennaframboðið, telst stofn-
un þeirra ekki til merkisatburða
í íslenskri kvenréttindabar-
áttu? Eða er það spakmæli
sem stendur þann 13. mars,
daginn sem Kvennalistinn var
stofnaður, betur við hæfi?
„Gleymskan er það blómið
sem best blómgast á gröfum
(Georg Sand, franskur rithöf.
1804—1876)“.
Eins og stendur í inngangi
bókarinnar þá er hún gefin út í
tilefni loka Kvennaáratugarins
og hefði mér þá þótt við hæfi
að öll þau atriði sem fram koma
í bókinni hefðu verið um og eft-
ir konur. Hvað viðvíkur nota-
gildi bókarinnar, þá er stærðin
ágæt, símanúmerablaðið og
minnisblöðin hefðu kannski
mátt vera heldur fleiri. Kápan
hefði átt að vera heldur þykkari
upp á að hún endist lengur.
Maður á jú eftir að vera með
hana í töskunni allt næsta ár.
G.K.
DÍDÍ OG PÚSPA
Höf.: Marie Thoger
Þýð.: Ólafur Thorlacius
Bríet 1985
Hjá bókaforlaginu Bríet er
komin út bókin „Dídí og
Púspa“. Höfundurinn Marie
Thoger er dönsk og skrifar
gjarnan sögur er segja frá
þriðja heiminum og þá einkum
barna- og unglingabækur.
Sögusviö sögunnar um Dídí og
Púspu er lítiö sveitaþorp og ná-
grenni þess í Himalayafjöllum.
Marie Thoger hefur búið í
þessum heimshluta um árabil
og skrifar því af þekkingu. Bók-
in kom fyrst út í Danmörku
1981. Ólafur Thorlacius þýddi
úr dönsku.
Sagan fjallar um daglegt líf
tveggja stúlkna, sem búa í
þessu litla sveitaþorpi. Púspa
er fjórtán ára. Þar sem hún er
stúlka er framtíð hennar fyrir-
fram ákveðin af foreldrum
hennar. Hún fær ekki að fara í
skóla frekar en aðrar stúlkur í
þorpinu. Það er álitinn óþarfi
þar sem hlutverk þeirra er að
44