Vera - 01.08.1992, Page 24

KONUR ANNAST ALDRAÐA HLJÓÐALAUST OG RÍKIÐ SLEPPUR
Þetta eru mæður,
dætur og tengda-
dætur, systradætur,
bræðradætur,
frænkur og jafnvel
nágrannakonur sem
eru ábyrgi aðilinn.
Ef þú ert meö nagandi sam-
viskubit yfir því aö hugsa ekki
nógu mikið eöa nógu vel um
aldraða foreldra þína þá ertu
ekki ein um þaö. Konur um
land allt eru í þeim sporum.
Venjulega eru þetta konur sem
eru komnar á þann aldur aö
börnin eru farin aö sjá um sig
sjálf og þœr eru rétt aö venjast
því aö hafa tíma fyrir sjálfa sig,
þá hellist ábyrgöin um velferð
foreldranna yfir þcer. Þaö eru
óskrifuð lög sem segja að hinn
kvenlegi armur fjölskyldunnar
skuli sjá um gamla fólkiö og
ekkert múöur. Þjóöfélagiö
hefur breyst mjög mikiö og
flestar konur stunda launa-
vinnu ásamt heimilisrekstrinum
og eiga oft mjög erfitt meö aö
bœta enn einu umönnunar-
hlutverkinu viö. Fyrir utan vinn-
una, er þaö mjög mikið álag
aö horfa uppá foreldra sína
hrörna.
ICona hér í bæ sem við ætlum að
kalla Sigrúnu vegna þess að hún
óskar eftir nafnleynd, sér um
föður sinn sem er á áttræðis aldri.
Sigrún sagði að það hefði komið
sér mjög á óvart hve hrörnunin
gerist hratt. Siðan faðir hennar
fékk blóðtappa fyrir sjö mánuð-
um er hann farinn að týna per-
sónulegum munum eins og veski,
lyklum og gleraugum. Hann er
líka farinn að missa mat niður á
sig þegar hann borðar og tekur
ekki eftir því þegar neftóbaks
taumarnir leka niður. Þetta er
maður sem einu sinni var þekkt-
ur fyrir að vera alltaf finn í tauinu
og mikið snyrtimenni. „Ég áttaði
mig ekki á því strax hvað var að
gerast og í byrjun varð ég bara
pirruð á því að hann var að missa
niður á sig og fór að verða reið og
hreyta í hann að vera ekki að
sulla svona niður." Þetta segir
Sigrún að hali verið sín íyrstu
viðbrögð og ekki batnaði það.
„NæSta stig sem ég komst á var að
ég fylltist ógeði og varð svo ílökurt
við matarborðið við að horfa á
hann missa niður á sig og sjá
neftóbakið leka niður að ég gat
ekki setið til borðs með honum.“
Sigrún skammaðist sín mikið
fyrir þessar tilfinningar og barðist
lengi við þær þar til að hún áttaði
sig á þvi að það sem var að gerast
er eðlileg afleiðing hrörnunar.
„Það var bara svo erfitt að sjá allt
í einu föður sinn vera orðinn eins
og tveggja ára barn, manneskja
sem ól mig upp og ég leit upp til.“
Skortur á hjúkrunorrými
Kristjana Sigmundsdóttir, for-
stöðumaður vistunarsviðs aldr-
aðra hjá Félagsmálastofnun
Reykjavikurborgar, segir að i dag
sé ýmislegt gert fýrir gamalt fólk
sem er vel frískt. En hún segir að
ekki sé nóg pláss fyrir fólk sem
þarf að fara á stofnanir þegar það
getur ekki séð um frumþarfir
sínar sjálft eins og að matast og
fara á klósettið. „Þetta vandamál
bitnar mest á konum því þær
bera miklu meiri ábyrgð á gamal-
mennum. Þetta eru mæður,
dætur og tengdadætur, systra-
dætur, bræðradætur, frænkur og
jafnvel nágrannakonur sem eru
ábyrgi aðilinn. Þessar konur eru
með eilíft samviskubit yfir ætt-
ingjunum sem þær geta ekki
sinnt eins vel og þær vildu vegna
vinnuálags," segir Kristjana.
Allir þeir sem VEFÍA talaði við
höfðu sögur að segja af konum
sem bjuggu við mjög erfiðar
aðstæður. Margar hafa hætt að
vinna úti til að sinna öldruðum
skyldmennum sínum. Einnig búa
margar fjölskyldur við gífurlegt
álag vegna gamalmenna sem
þurfa mikla ummönnun og sum
hjónabönd hafa ekki þolað þetta
álag. Sumar konur sem eru í
þessu umönnunarhlutverki hafa
haft samband við Félagsmála-
stofnun og eru að þrotum komnar
sjálfar.
Þörfin fyrir hjúkrunarrými er
mikil og má eiginlega líkja við
neyðarástand. Og ástandið verð-
ur bara verra eftir því sem árin
líða því ellilífeyrisþegum fjölgar
sífellt. í janúar 1991 voru um 9°/°
íbúa Reykjavikur 70 ára og eldri-
Konur eru þar í miklum meiri-
hluta eða 63,8% en karlar voru
36.2%. Þessum aldurshópi fjölgar
um 23% næstu 10 árin. Það fólk
Jsem sér um aldraða ættingja sina
eru konur og konur eru frekar
24