Vera - 01.08.1993, Side 39

I S R A E L
AÐ FÁ FRÍ FRÁ KÚGUNINNI
Þegar minnst er á ísrael dettur
líklega flestum í hug Palestínu-
Arabar, samsteypustjórnir, verð-
bólga, samyrkjubú, appelsínur
og Golda Meir. Hvernig lífi ætli
venjulegar konur lifi í landi þar
sem sanntrúaðir karlmenn hefja
daginn á morgunbæn þar sem
þeir þakka guði fyrir að hafa ekki
látið sig fæðast sem konu? Vera
mælti sér mót við Joan Talkow-
sky til að forvitnast um það.
„Ég get líklega ekki sagt að ég sé
sannur ísraeli. Ég hef aðeins búið
í ísrael í fimmtán ár og eins og
fólk minnir mig gjarnan á, þá var
ég ekki þar í stríðunum. Margir
hrista höfuðið þegar ég segist
ekki skilja hvers vegna Vestur-
bakkinn og Gazasvæðið þurfi
endilega að tilheyra landinu og
segja að þar sem ég hafi ekki ver-
ið þarna á stríðstímum geti ég
ekki sett mig inn í málin. Ég geri
mér fulla grein fyrir að frelsisbar-
átta fólks verður ekki brotin á
bak aftur, það kom t.d. berlega í
ljós í Víetnam. Ég hef enga
patentlausn á málunum, en það
er erfitt að tala við gyðinga sem
trúa því af innstu sannfæringu
að guð hafl ætlað þeim þetta
land. Ég fer oft á friðarfundi og
mér flnnst satt að segja aflt of fáir
mæta og því miður kemur yflrleitt
sama fólkið. Ég dáist að úthaldi
þessara fáu Svartklæddu kvenna
sem mæta vikulega á viss götu-
horn til að mótmæla hernáminu,
en ég óttast að þetta hafi ekki
mikil áhrif. Þó að gyðingakonur
og Palestínukonur séu farnar að
hittast þá tala þær um ólík mál.“
Joan er fráskilin tveggja barna
móðir. Hún segir að það sé meiri-
háttar mál fyrir konur að fá skiln-
að í ísrael. Kona getur nefnilega
ekki fengið skilnað án samþykkis
eiginmanns þó svo að hann hafi
barið hana, sé geðveikur eða jafn-
vel horfinn.
„Dómstólar eru tvenns konar,
borgaralegur og trúarlegur, og
það skiptir megin máli hver fer
hvert fyrst. Það ríkir tvöfalt sið-
ferði í landinu. Á sama tíma og
karlmenn komast t.d. upp með
að eiga margar hjákonur leyflst
konum alls ekki halda framhjá."
„Svartklœddu konurnar” hafa í fimm ár mótmœlt
hernáminu með því að mceta vikulega á viss götuhorn.
Joan hafði lengi ætlað sér að flytja til ísrael og
eiginmaður hennar var sama sinnis. Þegar ég
spyr hana hvort hún hafi velt því fyrir sér þegar
þau skildu að flytja aftur heim til Bandarikjanna
hugsar hún sig um smástund:
„Tilfinningar mínar til ísrael eru tvíbentar.
Þegar ég skildi við manninn minn fannst mér ég
ekki hafa að neinu að hverfa í Bandaríkjunum.
Ég var í ágætri vinnu í ísrael og vildi að börnin
væru nálægt föður sínum. En nú á sonur minn
að fara í herinn eftir Ijögur ár og ég má ekki til
þess hugsa að hann fari á Vesturbakkann eða á
Gazasvæðið. Ég vona að staða mála verði önnur
þegar röðin kemur að honum. Nú eru hermenn
of margir og það verður kannski til þess að her-
skyldan verði stytt, en hún er tvö ár hjá konum
en þrjú hjá körlum. Sonur minn verður kallaður
í herinn átján ára og þá ræður hann sér sjálfur.
En þau eru svo ung þegar þau eru kölluð í her-
inn - bara börn - og ég óttast hvaða áhrif veran
í hernum hefur á þau. Ég hef satt að segja minni
áhyggjur af dóttur minni. Konur gera allt annað
í hernum en karlar, þær eru aðallega þjálfaðar til
að gegna hefðbundnum kvennastörfum. Sumar
vilja reyndar verða flugmenn og
standa í miklu stappi til að fá
það. í raun eru konur í tveggja
ára þegnskylduvinnu og margar
nota tækifærið og ná sér í tækni-
lega þekkingu sem nýtist þeim
þegar herskyldunni lýkur. Ben-
Gurion, fyrsti forsætisráðherra
ísraels, sagði að það væri gott fyr-
ir konur að fara í herinn til að
kynnast réttum eiginmönnum!"
IConur i ísrael eru frekar íhalds-
samar að sögn Joan. Þær eru
flestar í heíðbundnum kvenna-
störfum og launamisréttið er
mikið. Það er mikil pressa á kon-
ur að giftast ungar og eignast
mörg börn. En skilnuðum fer sí-
fjölgandi og sum hjónabönd end-
ast vart árið. Ben-Gurion lagði
rika áherslu á að Ísraelsmönnum
yrði að fjölga til að rikið liði ekki
undir lok og það væru því svik við
hinn ísraelska málstað ef hver
kona eignaðist ekki að minnsta
kosti fjögur börn. Andstæðingar
fóstureyðinga vilja að konur geri
skyldu sína við þjóðfélagið og
eignist fleiri börn. Þeir benda á að
i leiðinni fylli konur í skörðin sem
útrýmingar nasista leiddu af sér.
Ráðgjafl heilbrigðisráðherra lagði
til fyrir nokkrum árum, að allar
gyðingakonur sem óskuðu eftir
fóstureyðingu yrðu að horfa á
skyggnur sem sýndu ekki aðeins
sundurtætta fósturvísa i rusla-
fötum heldur einnig myndir af
líkum gyðingabarna í útrým-
ingarbúðum nasista. Tillagan var
felld, en aðeins með naumurn
meirihluta.
„Ef kona \áll fara í fóstureyð-
ingu verður hún að fara fyrir sér-
staka nefnd á spítalanum. Þar
verður hún að gera grein fyrir á-
kvörðun sinni og rökstyðja hana.
Surnum konum er neitað um
fóstureyðingu eftir þennan fund.
Til að bæta gráu ofan á svart sitja
trúaðar konur oft fyrir þeim á
biðstofunni og reyna að telja
þeim hughvarf. Ég hef kynnst
mörgum konum í gegnum vinnu
mína sem hafa snúið til baka eft-
ir að hafa lent í þessum trúuðu
konum. Farið heim og eignast
enn eitt barnið sem jjær geta
hvorki hugsað um né alið önn
fyrir.
39