Vera - 01.12.1993, Blaðsíða 9

^VaVaVaV^VaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVi Hvernig konur fara me& vín...
og bæru ábyrgð á komandi kynslóðum.
Þessi barátta kvenna fyrir bættu
siðgæði hafði afgerandi áhrif á vestræn
samfélög og þvi má til dæmis halda fram
að til hennar megi rekja upphaf velferðar-
kerfis nútímans.
Lífsgleöi njóttu
Efnahagslegri uppbyggingu í kjölfar síðari
heimsstyrjaldarinnar fylgdi mikil lífs-
nautnastefna og óbilandi trú á að auðlindir
jarðar væru óþrjótandi. Menn - og þar á
meðal konur - skyldu leyfa sér að eta,
drekka og vera glaðir, reykja, neyta lyfja
og njóta kynlífs. Um svipað leyti og Pillan
kom á markaðinn, á hippatímanum
miðjum og blómaskeiði nýju kvennahreyf-
ingarinnar, urðu reykingar og di-ykkja hluti
af frelsun kvenna. Fólk trúði á frelsi og
lífsnautnir og í bókmenntum þessa tíma
birtist oft hatur og beiskja í garð púrít-
anskra mæðra, sem höfðu heft böm sín og
kontið í veg fyrir að þau nytu lífsins.
Síðari tíma hugsuðir hafa velt því fyrir sér
hvort fundin hafi verið afsökun fyrir
drykkju kvenna með því að gera lítið úr
mæðrum og móðurhlutverkinu.
Nú þegar við stöndum í anddyri nýrrar
aldar er lífsgleði ekki lengur sjálfsögð
mannréttindi og trúin á auðlindirnar fyrir
bí. Jafnrétti kynjanna er kannski meira en
nokkru sinni fyrr, en siðgæðishugmyndir
síðustu aldar leika þó lausum hala. Enn eru
gerðar meiri siðgæðiskröfur til kvenna en
karla. Full kona þykir til dærnis allmiklu
ógeðslegri en fullur kall.
Hinn mikli munur sem við síðustu
Móðurást og með-
aumkvun, reglu-
semi og siðprýði.
Þetta eru eiginleikar sem
kvenréttindakonur á 19.
öld töldu að konum væru
meðfæddir og með
auknum réttindum þeirra
hefðu þessir kostir sið-
bætandi áhrif á samfélag-
ið allt. A þessum tíma
urðu miklar þjóðfélags-
breytingar á Vestur-
löndum, sem leiddu
meðal annars til ólíkrar
afstöðu kynjanna til
áfengis. I kjölfar þess að
karlar sóttu vinnu i
auknum mæli út fyrir
heimilin Qölgaði knæp-
um og krám og drykkjan
færðist út af heimilunum. Jafnframt varð
til ímynd hinnar algáðu, dyggðugu og
fórnfúsu konu, sem héldi fjölskyldunni
saman á umbrotatímum. Konan átti að
sýna sjálfsaga og neita sér um allar nautn-
ir, þar á meðal áfengi.
Danskar heimildir segja þó að konur í
borgarastétt hafi ekki allar gengist
mótþróalaust undir þessar kröfur heldur
notað siðfágaðar aðferðir til að drekka í
laumi: „Paraplyer, Ringe, Visitkortboger
og en hel Mængde lignende Genstande,
som hörer med til en Dames Udstyr, havde
allesammen kun den ene Bestemmelse at
kunne optage i sig og skjule et större eller
mindre Kvantum Whiskey.”!
Si&gæöisverðir samfélagsins
Siðgæðið var tvöfalt og í veislusölum 19.
aldar dreyptu konumar í mesta lagi á líkjör
úr fíngurbjörgum meðan karlarnir steyptu í
sig sjússum úr stórum glösum. Eiginkonur
skyldu vera algáðar og siðprúðar á meðan
eiginmenn drukku og drýgðu hór. Konur
ólu upp börn og vinnufólk í góðum siðum,
endurreistu fallnar stúlkur og reyndu að fá
karlana til að hætta að drekka sig fulla og
spýta á gólfin.
Upp úr 1870 fóru konur í borgarastétt
að stofna félög með það fyrir augum að
hækka siðferðisstig almennings. Þær háðu
einvígi við viskí- og bjórframleiðendur og
hættu lifi sinu í stríði við vændis-
húsaeigendur. Þær kröfðust kosningaréttar
til að geta haft áhrif á lögin. Allt þetta
gerðu þær í krafti þess að þær væru mæður
aldamót var á
drykkjuvenjum kynj-
anna hefur þó að
miklu leyti þurrkast
út. En sú viðtekna
hugmynd að konur
séu farnar að haga
sér eins og karlar á
öllum sviðum - líka
í viðskiptum sínum
við Bakkus - er
röng. Rannsóknir
sýna að konur
drekka enn umtals-
vert minna en karl-
menn og drykkju-
siðir þeirra eru aðrir.
Fyllirí ó
Ljósm. Ruth Orkin stefnuskrónni?
Fyrir rúmum áratug hófust kvennafræði-
legar rannsóknir á áfengisneyslu. Þær eru
hálft í hvoru andsvar við of mikilli
einföldun í öðrum áfengisrannsóknum, þar
sem niðurstöður eru oft notaðar til þess að
hræða konur og hefta ásókn þeirra á yfir-
ráðasvæði karla. Það er útbreiddur mis-
skilningur að kvennahreyfingin berjist
fyrir jafnrétti hvað sem tautar og raular.
Konur vilja jafnrétti án aukaverkana.
Aukin drykkja og ofbeldi er tæpast á
stefnuskrá neinnar kvennahreyfingar.
En vinna kvenna utan heimilis stækkar
félagahóp þeirra og gefur þeint fleiri tæki-
færi til að lyfta glasi. Almenn launavinna
kvenna hefur aukið drykkju þeirra, en
samkvæmt rannsóknum er ekkert sem
bendir til þess að konur hafi upp til hópa
aðlagast drykkjuvenjum karla. Nýlega
sagði vísindamaður sem stundar áfengis-
rannsóknir að áhugaverðasta spurningin í
fræðigreininni um þessar mundir væri sú
hvers vegna hin almenna þátttaka kvenna í
atvinnulífinu hafi ekki leitt til víðtækari
breytinga á drykkjuvenjum þeirra.
Spurningin er sem sagt ekki sú hvers
vegna drykkja kvenna hafi aukist upp á
síðkastið hcldur hvers vegna hún hafi ekki
aukist meira. Á næstu síðum verður leitast
við að svara þeirri spurningu.
BÁ
1 Regnhlifar, hringir, visitkortabœkur og
hverskyns hlutir sem heyrðu til útbúnaðar
dömu liöfðu allir aðeins þann eina tilgang að
geta falið stœrri eða minni viskiskammt.
HVl DREKKA ÞÆR MINNA EN ÞEIR?
og vín með