Vera - 01.12.1993, Blaðsíða 34

7aVaVíV>V^VaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVíV-VíVaVaVaVí
34
ar kom aó því. Tveimur áratugum
eftir að kvennarannsóknir urðu
viðurkennd frœðigrein á Norður-
löndum rísa menntakarlar upp og vilja að
þeirra vandamál, ekki síður en kvenna, séu
tekin alvarlega. A geysifjölmennri
ráðstefnu um stöðu karla, sem haldin var
við háskólann í Hróarskeldu í október
síðastliðnum, spyrntu ungir og framsœknir
háskóla(karl)menn hvaðanœva af
Norðurlöndum fótum við einokun kvenna á
frœðimennsku um stöðu kynjanna og
kröfðust þess að fá að skilgreina hlutverk
sitt sjálfir.
„Við kunnum Kvennafræðarann utan að.
Við vitum allt um tíðahring kvenna, sálar-
líf þeirra og skoðanir á körlum, meira en
um okkar eigin sáðlát,” var haft eftir
einum ráðstefnugesta. Greinilegt var að
umræðuþörfin var brennandi, enda óskuðu
yfir eitt hundrað mennta(karl)menn að
ráðstefnunni lokinni að fá að stunda karla-
rannsóknir við danska háskóla. Þá kom til
líflegra skoðanaskipta í dönskum
fjölmiðlum um gildi karlarannsókna.
Jörn Halberg Beckmann prófessor í
sálarfræði við sjúkrahúsið i Óðinsvéum
hélt því fram í blaðagrein að karla-
rannsóknir væru hámark nafla-
skoðunarinnar. Karlar voru að hans mati
óáhugavert rannsóknarefni, enda mun
frumstæðari en konur hvernig sem á þá
væri litið. „Samanborið við konuna er
karlinn tilfmningalegur öreigi, ekki síst í
kynlífi og hefúr hvorki hugsun, skynjun né
næmi á við konuna,” sagði Beckmann.
Herskáir feministar létu heldur ekki
sitt eftir liggja og héldu því fram að nú
væru karlar aó gera enn eina tilraunina til
að undiroka konur í fræðimennsku. Bente
Rosenberg doktor í kvennafræðum við
Kaupmannahafnarháskóla var hins vegar á
þeirri skoðun að karlarannsóknir ættu eftir
að auðga kvennafræðin og að þessar tvær
fræðigreinar gætu með tíð og tíma breytt
ríkjandi söguskoðun og rannsóknaraðferð-
um háskólamanna.
Berlingske Tidende, málgagn íhalds-
ins, sló því svo upp á forsíðu þegar
umræðan stóð sem hæst, að mjúki
maðurinn væri dauður, ný og betri karl-
ímynd væri að sjá dagsins ljós; „hinn
nálægi faðir”.
Án andsvars ver&a kven-
nafræðin afturhaldssöm
Vera náði tali af Hans Bonde, lektor í
sagnfræði við Kaupmannahafnarháskóla,
en hann skipulagði karlaráðstefnuna í
Hróarskeldu. Bonde er 33 ára, tveggja
bama faðir og íþróttamaður í toppþjálfun.
Hann er ekki í vafa um að hægfara
karlabylting sé hafin og segir karla loksins
hafa risið upp gegn oki starfsframans til að
sinna börnum sínum og fjölskyldu.
Áhuginn á karlafræðum endurspegli ein-
faldlega löngun karla í nýtt hlutverk, þeir
vilji vera virkar og lifandi kynverur. En
hvemig svarar Bonde þeirri gagnrýni, sem
karlafræðimenn hafa mætt?
„Gagnrýnin hefur verið óréttmæt, því
hún hefur aðallega beinst að því að gera
kröfu karla um ríkara kynferðislíf tor-
tryggilega. Karlafræði nær langt út fyrir
einstaklinginn, hún hlýtur að miða að því
að sýna áhrif karlkynsins á alla þætti
þjóðlífs. Á stjórnmál, stéttabaráttu, íjár-
málaheim og atvinnulíf. Sú krafa kom til
dæmis fram á ráðstefnunni, að staða karla í
vanþróuðum ríkjum væri rannsökuð, áður
en ákvarðanir væm teknar um fjárveitingar
til þróunarverkefna. Á Norðurlöndum
virðast þeir, sem ákveða hvemig verja eigi
fjármagni til félagslegrar uppbyggingar í
þróunarríkjunum, ganga út frá þeirri for-
sendu að frekar þurfí að styðja við bakið á
konum en körlum. Rannsóknir mann-
fræðinga í mörgum Afríkuríkjum benda til
hins gagnstæða, að karlar verði verst úti
þegar iðnvæðingin og þéttbýlismyndunin
hefst.”
Ertu sammála þeim sem álíta karlafræði
viðbót við kvennafrœðin, eða á hún vera
sjálfstœð frœðigrein?
„Þegar til lengri tíma er litið verða
„kynrannsóknir” eina haldbæra fræði-
greinin. Það em engin vísindi að einblína
einungis á annað kynið. Kynin spila alltaf
saman. Á sama hátt og ekki er hægt að
þekkja svarta litinn öðruvísi en vita
hvernig hvítt er, þá er ekki hægt að skilja
karlinn öðmvísi en að þekkja konuna. Það
er hins vegar nauðsynlegt að karlar fái
fyrst frið til að rannsaka eigin hagi. Það
verður að styrkja karlafræði sem sjálf-
stæða fræðigrein áður en lengra er haldið.
Kvennafræðin staðna og verða aftur-
haldssöm fái þau ekkert andsvar eða mót-
spil. Þær konur sem risa upp á afturlapp-
imar í hvert sinn sem karlar gera tilraun til
að skilgreina hlutverk sitt, vinna gegn
jafnræði kynjanna.”
Langsumkarlar
Er hœgt að nota karlafrœðin til að setja
fram pólitískar kröfur?
„Engin vísindi eiga að gmndvallast á
stjórnmálum eða taka mið af stjórn-
málaskoðunum. Það hefur komið mér á
óvart að strax er farið að leggja einhverja
pólitíska þýðingu í karlarannsóknir,
eingöngu vegna þess að þær snúast um
annað kynið. Þess vegna hafa mennta-
menn, sem stunda karlafræði í Danmörku
hafnað öllu samstarfí við ýmsar réttinda-
hreyfingar karla.”
Þess má geta að karlafræðarar kalla
samtök sín „Mœnd pá langs” eða
Langsumkarlar, samtök kvennafræðara
heita „Kvinder pá tvœrs” Þversumkonur.
Hvernig myndir þú lýsa þessari nýju karl-
ímynd „ hinum nálæga föður ”?
„Við hvorki fundum þessa ímynd upp
né settum hana á sta.ll. En það er skýring á
því af hverju karlmaðurinn er kominn í
sviðsljósið. Hún er sú að ungir karlmenn
taka föðurhlutverkið mun alvarlegar en