Vera - 01.12.1993, Side 34

Vera - 01.12.1993, Side 34
7aVaVíV>V^VaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVaVíV-VíVaVaVaVí 34 ar kom aó því. Tveimur áratugum eftir að kvennarannsóknir urðu viðurkennd frœðigrein á Norður- löndum rísa menntakarlar upp og vilja að þeirra vandamál, ekki síður en kvenna, séu tekin alvarlega. A geysifjölmennri ráðstefnu um stöðu karla, sem haldin var við háskólann í Hróarskeldu í október síðastliðnum, spyrntu ungir og framsœknir háskóla(karl)menn hvaðanœva af Norðurlöndum fótum við einokun kvenna á frœðimennsku um stöðu kynjanna og kröfðust þess að fá að skilgreina hlutverk sitt sjálfir. „Við kunnum Kvennafræðarann utan að. Við vitum allt um tíðahring kvenna, sálar- líf þeirra og skoðanir á körlum, meira en um okkar eigin sáðlát,” var haft eftir einum ráðstefnugesta. Greinilegt var að umræðuþörfin var brennandi, enda óskuðu yfir eitt hundrað mennta(karl)menn að ráðstefnunni lokinni að fá að stunda karla- rannsóknir við danska háskóla. Þá kom til líflegra skoðanaskipta í dönskum fjölmiðlum um gildi karlarannsókna. Jörn Halberg Beckmann prófessor í sálarfræði við sjúkrahúsið i Óðinsvéum hélt því fram í blaðagrein að karla- rannsóknir væru hámark nafla- skoðunarinnar. Karlar voru að hans mati óáhugavert rannsóknarefni, enda mun frumstæðari en konur hvernig sem á þá væri litið. „Samanborið við konuna er karlinn tilfmningalegur öreigi, ekki síst í kynlífi og hefúr hvorki hugsun, skynjun né næmi á við konuna,” sagði Beckmann. Herskáir feministar létu heldur ekki sitt eftir liggja og héldu því fram að nú væru karlar aó gera enn eina tilraunina til að undiroka konur í fræðimennsku. Bente Rosenberg doktor í kvennafræðum við Kaupmannahafnarháskóla var hins vegar á þeirri skoðun að karlarannsóknir ættu eftir að auðga kvennafræðin og að þessar tvær fræðigreinar gætu með tíð og tíma breytt ríkjandi söguskoðun og rannsóknaraðferð- um háskólamanna. Berlingske Tidende, málgagn íhalds- ins, sló því svo upp á forsíðu þegar umræðan stóð sem hæst, að mjúki maðurinn væri dauður, ný og betri karl- ímynd væri að sjá dagsins ljós; „hinn nálægi faðir”. Án andsvars ver&a kven- nafræðin afturhaldssöm Vera náði tali af Hans Bonde, lektor í sagnfræði við Kaupmannahafnarháskóla, en hann skipulagði karlaráðstefnuna í Hróarskeldu. Bonde er 33 ára, tveggja bama faðir og íþróttamaður í toppþjálfun. Hann er ekki í vafa um að hægfara karlabylting sé hafin og segir karla loksins hafa risið upp gegn oki starfsframans til að sinna börnum sínum og fjölskyldu. Áhuginn á karlafræðum endurspegli ein- faldlega löngun karla í nýtt hlutverk, þeir vilji vera virkar og lifandi kynverur. En hvemig svarar Bonde þeirri gagnrýni, sem karlafræðimenn hafa mætt? „Gagnrýnin hefur verið óréttmæt, því hún hefur aðallega beinst að því að gera kröfu karla um ríkara kynferðislíf tor- tryggilega. Karlafræði nær langt út fyrir einstaklinginn, hún hlýtur að miða að því að sýna áhrif karlkynsins á alla þætti þjóðlífs. Á stjórnmál, stéttabaráttu, íjár- málaheim og atvinnulíf. Sú krafa kom til dæmis fram á ráðstefnunni, að staða karla í vanþróuðum ríkjum væri rannsökuð, áður en ákvarðanir væm teknar um fjárveitingar til þróunarverkefna. Á Norðurlöndum virðast þeir, sem ákveða hvemig verja eigi fjármagni til félagslegrar uppbyggingar í þróunarríkjunum, ganga út frá þeirri for- sendu að frekar þurfí að styðja við bakið á konum en körlum. Rannsóknir mann- fræðinga í mörgum Afríkuríkjum benda til hins gagnstæða, að karlar verði verst úti þegar iðnvæðingin og þéttbýlismyndunin hefst.” Ertu sammála þeim sem álíta karlafræði viðbót við kvennafrœðin, eða á hún vera sjálfstœð frœðigrein? „Þegar til lengri tíma er litið verða „kynrannsóknir” eina haldbæra fræði- greinin. Það em engin vísindi að einblína einungis á annað kynið. Kynin spila alltaf saman. Á sama hátt og ekki er hægt að þekkja svarta litinn öðruvísi en vita hvernig hvítt er, þá er ekki hægt að skilja karlinn öðmvísi en að þekkja konuna. Það er hins vegar nauðsynlegt að karlar fái fyrst frið til að rannsaka eigin hagi. Það verður að styrkja karlafræði sem sjálf- stæða fræðigrein áður en lengra er haldið. Kvennafræðin staðna og verða aftur- haldssöm fái þau ekkert andsvar eða mót- spil. Þær konur sem risa upp á afturlapp- imar í hvert sinn sem karlar gera tilraun til að skilgreina hlutverk sitt, vinna gegn jafnræði kynjanna.” Langsumkarlar Er hœgt að nota karlafrœðin til að setja fram pólitískar kröfur? „Engin vísindi eiga að gmndvallast á stjórnmálum eða taka mið af stjórn- málaskoðunum. Það hefur komið mér á óvart að strax er farið að leggja einhverja pólitíska þýðingu í karlarannsóknir, eingöngu vegna þess að þær snúast um annað kynið. Þess vegna hafa mennta- menn, sem stunda karlafræði í Danmörku hafnað öllu samstarfí við ýmsar réttinda- hreyfingar karla.” Þess má geta að karlafræðarar kalla samtök sín „Mœnd pá langs” eða Langsumkarlar, samtök kvennafræðara heita „Kvinder pá tvœrs” Þversumkonur. Hvernig myndir þú lýsa þessari nýju karl- ímynd „ hinum nálæga föður ”? „Við hvorki fundum þessa ímynd upp né settum hana á sta.ll. En það er skýring á því af hverju karlmaðurinn er kominn í sviðsljósið. Hún er sú að ungir karlmenn taka föðurhlutverkið mun alvarlegar en

x

Vera

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vera
https://timarit.is/publication/858

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.