Vera - 01.12.1993, Side 33

í nýlegum kvikmyndum er óspart gælt við ímynd .Jiættulegu'
konunnar, sem yfirleitt leiðir dauða og tortímingu yfir karl-
kyns mótherja sína, enda svífast þær einskis þegar kemur
að því að nota mátt holdsins til að fá karlinn til að
breyta eins og þær vilja (sjá t.d. Hættuleg kynni (Fatal
Attraction), Ognareðli (Basic Instinct), Sióleysi
(Damage)). Það er ekkert nýtt við þessa kven-
ímynd. Hún hefur stungið upp kollinum í ýmsum
myndum í aldanna rás og verið notuð sem
yfirskyn til að ofsækja, pynda og brenna konur.
Konur hafa verið sýndar sem hýenur sem fá
aldrei nóg af kynlífi, kjöti og blóði.
Einkenni konunnar, kynverunnar, er því
eyðileggingamáttur og dómgreindarleysi.
Susan Bordo hefur bent á að þessi
kvenímynd njóti mestra vinsælda á
tímum þegar konur kreíjast valda og
sjálfstæðis. Því til staðfestingar sýnir
hún fram á að nítjánda öldin, sem
var mikill uppgangstími í
kvennabaráttunni, var öld vampíra
og morðkvenna. Kynhvötin þótti
svo hættuleg að læknavísindin
gerðu hana að sérstöku við-
fangsefni sínu. Gekk það svo
langt að mælt var með blóðsug-
um á leg, ljarlægingu sníps og
eggjastokka til að ráða bót á
ofvirkri kynhvöt, sjálfsffóun og
ofáti.
Mér sýnist að enn á ný sé
verið að reyna að stjórna
konum í gegnum kynhegðun
þeirra. Skírlífa meyjan, sem
átti að vera fyrirmynd ungra
stúlkna þegar mamma var
ung, er komin úr tísku, og
ekki vert að gráta hana. Það
má hins vegar deila um það
hvort Harðsnúna Hanna sem
nú leikur á alls oddi sé
nokkuð betri kostur
Tímaritið Cosmopolitan
íjallaði um þetta nýlega (júní
1993) og tengdi vinsældii
þessarar kvenímyndar við
háa tíðni þungana hjá
unglingsstúlkum í Bretlandi.
Að lifa kynlífi jafngildir því
að verða fullorðin. A sama
tíma og það er hallærislegt að
vera hrein mey, er kynfræðsla
saina og engin.
Bakslag
Núverandi vinsældir þessarar
kvenímyndar má e.t.v. túlka
með bakslaginu sem Susan
Faludi skrifaði um og Vera
íjallaði um í apríl sl. Völd og
áhrif kvenna eru alfarið
túlkuð út frá kynferðislegum samskiptum þeirra við
karla. Konur eru smættaðar niður í kynfæri sín og
völd þeirra færð úr samfélaginu og inn í svefn-
herbergið. Það fylgir í kjölfarið að áhrif
kvenna eru bundin við það að líkami og fas
séu af því tagi að þeir veki gimd hjá körl-
um. Þetta sést hvað best á því að konur fá
ekki að þjóna sem fýrirmyndir um kyn-
þokka nema líkamar þeirra séu rétt
mótaðir.
Það er skoðun mín að kvenfrelsi
miði hægt meðan ekki er hægt að
komast úr þeim viðjum, að fjalla
um konur og karla sem and-
stæður. Fyrir mér felst kven-
frelsi hvorki í því að verða
eins og „karl” með áhuga á
óvirkum, hlutgerðum kyn-
táknum, né í því að uppgötva
mitt „innra” (?) eðli í gegn-
um bameignir eða áhrif mín
á liitt kynið. Kvenfrelsi tel
ég felast í virðingu og
viðurkenningu fyrir þeim
ýmsu leiðum sem konur
leita hamingjunnar eftir.
Við konur þurfum að
íylgjast með því og varast
það að vera dregnar í
dilka og eyrnamerktar
sem einungis kynverur.
Við þurfum fullnægingu
á okkar eigin andlegu
og líkamlegu fors-
endum.
I von um að við
séum allar um það bil
að fá „það”.
Höfundur stundar dok-
torsnám í sálarfræði við
London School of
Economics and Political
Science (LSE) í
Lundúnum.
TILVITNANIR
Bordo, Susan (1988).
Anorexia Nervosa:
Psychopathology as the
Crystallization of
Culture. 1 Feminism and
Foucault: Rejlections on
Resistance (ritstj.) lrene
Diamond og Lee
Quinby. Boston:
Northeastern University
Press.
Paglia, Camille (1990).
Sexual Personae: Art
and Decadence from
Nefertiti to Emily
Dickinson. London og
New Haven: Yale
University Press.
Myndskreyting: Kristín Ragna
33