Vera - 01.02.1999, Blaðsíða 21

Þorvaldi Helmer en við verðum sjálf að reyna að gera okkur í
hugarlund hvernig henni reiðir af, þessari óreyndu konu sem
þarf nú skyndilega að sjá sjálfri sér farborða. Gera má ráð fyrir
að hún muni standa ein því samfélag 19. aldar bauð svo
sannarlega ekki upp á neina aðstoð við slík frávik.
H: Kristín vinkona Nóru skapar athyglisverðan samanburð.
Hún hefur alla tíð þurft að vinna hörðum höndum fyrir sér og
fjöldskyldu sinni. Nú þegar móðir hennar er látin og bræður
farnir að vinna fyrir sér sjálfir er hún loks frjáls og öllum óháð.
En hún kann ekki að njóta frelsisins og eftir tímabil einsemdar
og örvæntingar velur hún að giftast hinum miður geðfellda
Krogstad málafærslumanni.
S: Kona verður jú ekki hamingjusöm nema hún hafi eiginmann
og börn til að vinna fyrir og heimili til að prýða. Ekki satt? Á
nútíma mælikvarða er það því Nóra sem er hetjan en Kristín
Nórur nútimans, sem velja að yfir-
gefa bæði börn sín og eiginmann,
eru jafnan fordæmdar af samféiag-
inu, álitnar sjálfselskar, tilfinninga-
lausar og harðbrjósta. Þetta sýnir
hversu sterkt konur eru skilgreindar
út frá móðurhlutverkinu enn í dag
/w
Wrlít —]
Kristín vinkona Nóru, leikin af Eddu Heiðrúnu Backman, virtist í
upphafi ímynd hinnar frjálsu konu en svo snúast hlutverkin við.
aðeins fórnfús kona síns tíma þótt í upphafi leikritsins sýnist
manni þessi hlutverk vera á hinn veginn.
H: Það kemur einkar vel fram í leikritinu hversu óhagganlegt
fjölskylduveldið var á þessum tíma. Þegar verkið hefur verið
fært upp á nútímann má spyrja sig hversu mikið hlutirnir hafi
breyst. Hvað yrði um konu sem tæki þá ákvörðun að yfir-
gefa heimili sitt í dag og skellti á eftir sér, líkt og Nóra gerði
forðum? Slíkt yrði ekki eins byltingarkennt og fyrir 120
árum. Að vísu yrði tilvera hennar erfið því ólíkt Nóru, sem
ekki hafði kost á þvi, tæki nútímakonan börnin eflaust með
sér. Konur hafa almennt lægri laun en karlar og eiga því erfitt
uþpdráttar, einstæðar með þrjú börn.
H og S: Það er hins vegar sú staðreynd að Nóra yfirgaf
börnin sín sem er hneykslanleg og í raun óhugsandi. Nórur
nútímans, sem velja að yfirgefa bæði börn sín og eiginmann,
eru jafnan fordæmdar af samfélaginu, álitnar sjálfselskar, til-
finningalausar og harðbrjósta. Þetta sýnir hversu sterkt kon-
ur eru skilgreindar út frá móðurhlutverkinu enn í dag. Þannig
má segja að orð Þorvalds Helmers eigi enn við nú, 120 árum
eftir að Brúðuheimili var frumflutt, þegar hann segir við Nóru:
„Þú ert fyrst og fremst eiginkona og móðir.”
S ængurfatagerðin
Sængur — Koddar — Sængurverasett — Hálssvæflar
Baldursgötu 36, sími 551 6738 • 101 Reykjavík
21