Vera - 01.04.2004, Síða 16

/ UN6T FÓLK OG JAFNRÉTTI
Hólmfríður Anna Baldursdóttir
IDAOGRAGGI
»í lok janúar mátti sjá hljóðlát mótmæli í matsal Fjölbrautaskólans í Breiðholti þar
sem nokkur Ijósrituð A4 blöð höfðu verið hengd upp með aletruninni: „Hvað er klám?
Klám er ofbeldi. Ekkert réttlætir ofbeldi." Þarna var parið Ida og Raggi á ferð. Raggi
er Breiðhyltingur en Ida er frá Vármdö í Svíþjóð. Þau eru saman í Fjölbrautaskólan-
um í Breiðholti og langt á undan sinni kynslóð í femínismanum. Milli próflesturs og
ritgeröaskrifa höfðu þau tíma til að dreifa huganum með smá femínistaspjalli.
Ida og Raggi eru bæði í karlahópi
Femínistafélagsins og Raggi er mætt-
ur í NEI-bolnum. Ida er 17 ára og er af
Spice Girls / Girl Power-kynslóðinni.
Hún uppgötvaði Píkutorfuna 13 ára
úti í Svíþjóð og fann að í þeirri bók var
enn meira Girl Power en hún hafði
kynnst hjá Kryddpíunum. Síðan þá
hefur hún kallað sig femínista. Raggi
uppgötvaði femínismann eftir að
hafa upplifað sjálfur að tilheyra
minnihlutahópi. Hann upplifði ras-
isma og fór út frá þvi að hugsa um
misrétti í þjóðfélaginu almennt. Hann
segir það rangt hversu þjóðfélagið
þvingar fólk í ákveðin hólf út frá litar-
hætti eða kyni. Eftir að hann kynntist
Idu fór hann að kalla sig femínista.
Þykir sjálfsagt að horfa á klám
Ástæðan fyrir mótmælunum í matsal
Fjölbrautaskólans í Breiðholti var sú
að þeim Idu og Ragga fannst fólk
vanta skilgreiningu á klámi. Raggi
segir þau hafa notað skilgreiningu
Diönu Russell á klámi. „Innihaldið og
boðskapurinn skiptir máli, ekki hvað
sést mikið í líkama þinn. Fólk er alltaf
að fela sig á bak við erótík. Þess
vegna finnst okkur svo mikilvægt að
skilgreina hvað klám er þannig að
fólk komist ekki upp með að sýna
klám í nafni erótíkur. Erótík gæti ekki
verið meira ólík klámi að mínu mati.
Við þurftum líka að benda fólki á að
sala og dreifing á klámi væri bönnuð
á íslandi."
( Breiðholti segja Ida og Raggi að
ungt fólk hafi mjög greiðan aðgang
að klámi. Þau segja að heilu blokkirn-
ar kaupi aðgang að erlendum sjón-
varpsstöðvum þar sem byrjað er að
sýna klám klukkan tíu á kvöldin og að
mörg börn eigi sjónvarp inni í her-
berginu sínu, þannig að enginn
fylgist með hvað þau horfi á. Þetta sé
því orðið að hálfgerðu normi hjá
krökkunum. Enda brást fólk ókvæða
við Ijósrituðu A4 blöðunum í matsal
skólans. Eftir að Ida og Raggi höfðu
fengið leyfi frá yfirvöldum skólans og
nemendaráði voru blöðin samt rifin
niður vegna ruglings og ósamkomu-
lags í nemendaráði. Einnig höfðu
fleiri krakkar rifið niður blöðin og aðr-
ir snéru út úr með því að gera önnur
eins blöð þar sem á stóð „Hvað er
morð? Morð er vont..." Sagt var við
þau að myndin á blöðunum, sem
sýndi óskýra klámmynd, væri óvið-
eigandi í matsal. Ida og Raggi benda
þó á að við eitt borð matsalarins megi
alltaf sjá myndir og auglýsingar af
MANNI ER KENNT AÐ SKAMMAST SÍN EF MAÐUR ER Á MÓTI KLÁMI.
ÞETTA ER TENGT VIÐ ÁHUGA Á KYNLÍFI OG ÞAÐ ER EINS OG MAÐUR
HAFI EKKI LYST Á KYNLÍFI EF MAÐUR ER Á MÓTI KLÁMI!
nöktum konum.
Stelpur þora ekki að mótmæla
í framhaldi af mótmælunum í mat-
salnum veltu þau vöngum yfir við-
brögðunum. Ida og Raggi benda á að
sumar stelpur segi að þeim þyki klám
í lagi en þau haldi að undir niðri sé
það ekki svo. Ida segir að ungt fólk
reyni að afsaka það af hverju stelpur
leiki í eða sitji fyrir á klámmyndum.
„Krakkarnir sem við töluðum við
töldu upp að klámmyndaleikkonurn-
ar fengju borgað, þær vildu þetta,
þeim fyndist þetta gott og svo fram-
vegis." Raggi heldur áfram og segir:
„Ég sat til borðs með sex stelpum og
einum strák. Það var greinilegt að
þær þorðu ekki að segja neitt vegna
þess að strákurinn hafði svo sterkar
skoðanir varðandi klám. Ein þorði
kannski að segja eitthvað, en þá fékk
hún strákana á móti sér og bakkaði."
Ida útskýrir: „Hjá mörgu ungu fólki
þykir það mjög eðlilegt að fíla klám.
Margar stelpur reyna að vera sexý og
fá þannig athygli frá strákunum. Þær
kyssa aðrar stelpur til að fá þessa at-
hygli."
Þau benda á þátt dægurmenning-
arinnar og segja að þar geti strákar
náð frægð og frama með hæfileikum
sínum, en hjá stelpum sé miklu meiri
pressa á útlit. Strákar fái almennt
mun meira mótvægi frá samfélaginu
til að vera eins og þeir vilja og læra
þar af leiðandi að þeir þurfi ekki að
skammast sín vegna útlits. „Þetta
endurspeglast í hegðun og skoðun-
um ungra krakka. Það að fíla klám er
eðlilegt í strákamenningunni. Það að
vera á móti klámi og að vera strák-
ur..." segir Raggi og leitar að rétta
orðinu til að lýsa þessu óþekkta fyrir-
bæri í menningunni, „...þá er maður
16/2. tbl. / 2004 / vera