Vera - 01.04.2004, Síða 46

Guðrún M. Guðmundsdóttir
Ó-femínískt uppeldi
» í þessum pistil datt mér í hug að gefa börnum og sambýlismannni
mínum frí frá því að ég beri skoðanir þeirra, hegðun og atburði úr
einkalífinu á borð fyrir lesendur Veru. Ég hyggst nefnilega í þetta sinn
beina athyglinni að sjálfri mér, eða því ófemíníska uppeldi sem ég
sjálf hlaut og draumsýn sem brást.
*
Ég get með engu móti kvartað yfir þvi að hafa skort sterk-
ar kvenímyndir í æsku því mamma mín, amma sáluga og
eldri systir voru hver annarri einbeittari og viljasterkari og
sátu þar að auki aldrei á skoðunum sínum. Á meðan karl-
ímyndirnar í kringum mig - pabbi, stjúpafi og bróðir, voru
kyrrlátir og Ijúfir menn sem létu minna fyrir sér fara. Þrátt
fyrir töluvert kvennaveldi í fjölskyldunni sveif virðingin fyr-
ir karlkyninu yfir vötnum og var hún allra mest áberandi
hjá mömmu og ömmu. Virðingin lýsti sér einna skýrast í
pirringi á konum sem voru þátttakendur á opinbera svið-
inu. Ég minnist yfirlýsinga frá ömmu þess efnis að hún
myndi ALDREI leita til kvenlæknis og svipsins á andliti
hennar þegar minnst var á kvenpresta. Þá sagði hún ein-
faldlega: OJ! Amma mín áttaði sig hreint ekkert á því hvað
slíkar konur væru að vilja upp á dekk.
Mamma, heilli kynslóð yngri en gamla konan, hafði
mjög svipaðar skoðanir um yfirburði karla þó hún hafi sem
betur fer snarlagast með aldrinum í þessum málum. Hún
ÉG MINNIST YFIRLÝSINGA FRÁ ÖMMU ÞESS EFNIS AD
HÚN MYNDI ALDREI LEITA TIL KVENLÆKNIS 0G
SVIPSINS Á ANDLITI HENNAR ÞEGAR MINNST VAR Á
KVENPRESTA. ÞÁ SAGÐI HÚN EINFALDLEGA: OJ!
hélt því til dæmis blygðunarlaust fram þegar ég var að
vaxa úr grasi að karlar ættu auðvitað að fá hærri laun en
konur fyrir sömu vinnu. Mig minnir að rökstuðningurinn
hafi verið eitthvað á þá leið að þeir ynnu fyrir allri fjölskyld-
unni á meðan konurnar ynnu fyrir aukabruðlinu.
Við systir mín, alveg frá því að ég man eftir mér, vorum
þessu algjörlega ósammála og reyndum að verja kvenkyn-
ið eftir bestu getu og það á ýmsan hátt: með háreysti,
ranghvolfi augna eða með því að yfirgefa samræðurnar á
dramatískan máta. Með tímanum urðu viðbrögð okkar sí-
fellt yfirvegaðri þegar þessi mál bar á góma og loks urðu
viðbrögðin bara vægt glott út í annað munnvikið og blikk
hvor til annarrar. Þá höfðum við nefnilega öðlast meiri
þroska og hugsuðum í hljóði að það væri tilgangslaust að
pirrast út í eldri kynslóðina því þessar hugmyndir myndu
hvort sem er deyja út með henni. Við vorum þar að auki
handvissar um að dætur okkar, sem við hugsanlega gæt-
um eignast ( framtíðinni, myndu ekki þurfa að sitja undir
svona tali á sínum uppvaxtarárum.
Kvenréttindakonan gufaði upp
Ég botna því eiginlega ekkert í því hvernig á því stóð að
unga kvenréttindakonan sem innra með mér bjó gufaði
hreinlega upp í heil 10 ár á æviskeiðinu, eða frá því að ég
var 18 ára og þar til að ég læknaðist af alvarlegu karl-
rembutilfelli 28 ára gömul, þá tveggja barna, fráskilin há-
skólastúdína. Sem ung gift kona, búsett lengst úti í heimi,
lét kvenréttindakonan nefnilega ekkert á sér kræla. Öll til-
vera mín á þessum árum snerist um fyrrverandi eigin-
manninn. Hann var níu árum eldri en ég, ráðsettur og rík-
mannlegur, og leit ég upp til hans í hvívetna. Á þessu
tímabili þótti mérjafnframtfáttjafn stuðandi og viljasterk-
ar, einbeittar og klárar konur sem voru óhræddar að láta
skoðanir sínar í Ijós.
Kvenréttindakonan vaknaði svo af dvalanum í tíma hjá
Sigríði Dúnu Kristmundsdóttur í Mannfræði stjórnmála
vorið 1998. Síðan þá, og samfara femínískum þroska mín-
um, sé ég að draumsýn okkar systra hefur á engan hátt
ræst. Því virðingin fyrir karlkyninu svífur enn yfir vötnum,
og það sem verra er, einnig hjá elstu dóttur minni 14 ára
gamalli. Mér sýnist sem hugmyndin um yfirburði karla sé
enn í fullu gildi þó að birtingarform hennar hafi breyst frá
því að vera opinská og uppi á borði, eins og hjá mömmu
og ömmu, ( það að vera pökkuð inn í smekklegri einstak-
lingshyggjuumbúðir. Fyrrnefnd dóttir mín bað mig nefni-
lega fyrir nokkrum vikum síðan, eftir kröftugar rökræður
um laka stöðu kvenna í samtímanum, að velta fyrir mér
þeim möguleika að karlar væru bara, þegar öllu er á botn-
inn hvolft, einfaldlega betur gefnir og hæfileikaríkari en
konur!
46 / 2. tbl. / 2004 / vera