Akranes - 01.01.1952, Blaðsíða 5

Hítaveíta á Akranesi í sam-
bandí víð rekstur Sements-
verksmíðjunnar
Væntanlegri sementsverksmiðju hefir
verið ákveðinn staður á Akranesi. Undir-
búningsframkvæmdir munu hef jast á kom-
andi sumri. Bygging og starfræksla hennar
mun mjög auka atvinnu bæjarbúa og
bæjarfélagið i heild mun hafa margs-
konar hag af fyrírtækinu. Með linum þess-
um vildi ég benda á, að með byggingu
sementsverksmiðjunnar mun einnig skap-
ast skilyrði fyrir hagkvæmum rekstri hita-
veitu á staðnum.
Til brennslu og þurrkunar sements þarf
geisilegt hitamagn. Samkvæmt upplýsing-
um dr. Jóns Vestdals mun verksmiðjan
brenna um 35 tonnum af oliu á sólarhring.
Brennsla þessa olíumagns mun gefa 200-
250 milljónir kg° (hitaeiningar). Sements-
vinnslan fer þannig fram, að brennandi
olíuloga er blásið inn i sívalning. Út úr
sivalningnum kemur loftið gufumengað
um 175° heitt. Hið gufublandaða loft er
siðan leitt út í gegnum reikháf verksmiðj-
unnar. Megnið af brennsluvarma olíunn-
ar er bundið í þessu heita lofti. Tölu-
verðan hluta þessa varma, sem þama
tnyndi annars fara forgörðum, mætti efa-
laust hagnýta til hitunar vatns, er nota
mætti til upphitunar bæjarins. Hér eru
ekki ósvipuð skilyrði þeim, sem skapast
við fiskimjölsvinnslu.
Nýlega hefur Baldur Lindal efnafræð-
ingur, rannsakað möguleika á hagnýtingu
varma frá þurrkofni fiskimjölsverksmiðj-
unnar á Kletti í Reykjavík. Rannsókn hans
bendir til þess, að hagnýta megi úr þurrk
loftinu frá 27% og allt upp í 48% af
brennsluvarma olíunnar, sem notuð er
fyrir þurkarann. Magn hins nýtanlega
varma er háð þvi, í hve hátt hitastig vatnið
er hitað. Sé vatnið hitað í 85°, næst að-
eins 27%, en sé það hitað í 600 næst 48%
varmanýting. Nú eru skilyrði til vanna-
nýtingar mun hagstæðari við rekstur sem-
entsverksmiðju heldur en við rekstur
fiskimjölsverksmiðju. Orsök J)ess er sú, að
þurkunarloftið, sem kemur frá ofni sem-
entsverksmiðjunnar er um 1750 heitt, en
þurkunarloftið frá fiskimjölsverksmiðju er
sðeins 125-150° heitt.
Hófleg áætlun mun vera 30-40% af
hinum bundna varma þurrkunarloftsins
frá sementsverksmiðjunni, sé nýtanlegur.
tfr þeim 200-250 milljón hitaeiningum,
sem hin daglega olíubrennsla í sements-
verksmiðjunni framleiðir, mundu þá nást
60-100 milljón hitaeiningar til afnota fyr-
ir hitaveitu. Sem mæhkvarða á eldsneytis-
akranes
notkim i íbúðarhúsum mun ekki fjarri
sanni að brennt sé 2,5 kg. af olíu á dag,
að meðaltali, vegna hvers íbúa. Þetta sam-
svarar 15000 hitaeiningum. Hitaveita fyr-
ir 300 manna hæ, eins og Akranes, myndi
því þurfa um 15000x3000 = 45 milljón
kg°. á sólarhring. Samkvæmt ofanrituðu
ætti nýtanlegur varmi frá þurrkunarlofti
sementsverksmiðjunnar að vera meir en
nægjanlegur til hitunar allra húsa á Akra-
nesi.
Sökum truflana, sem geta orðið á rekstri
sementsbrennsluofnsins, þurfa að vera til
Framhald af 2. síðu.
1858: Fyrsta póstgufuskipið kemur til Islands. Þá
hófust fastar póstferðir milli íslands og
Kaupmannahafnar. 6 ferðir á ári á tíma-
bilinu apríl til nóvember ár hvert.
i872:Gefin út ný póst-tilskipun, komið á nýrri
og bœttri skipan um póstmál og skipaður
sérstakur embættismaður sem forstjóri póst-
málanna (póstmeistari).
1873: Gefin út fyrstu íslenzku frimerkin, Skild-
ingafrimerkin.
1876: Gefin út fyrstu frímerki í krónu- og aura-
mynt.
1896: Strandferðir hefjast á vegum landssjóðs með
leiguskipi (Vestu). Á þeim varð mikill tap-
rekstur.
1898: Sameinaða gufuskipafélagið byrjar sérstakar
strandferðir með rikisstyrk með gufuskipun-
um „Hólum“ og „Skálholt", 6 ferðir kring-
um land á timabilinu 15. apríl til 31. okt.
Sama ár eru sett upp fyrstu pósthólfin í
Reykjavík.
1900: Byrjað að nota hestvagna til póst- og mann-
flutninga á Suðurlandi. (Hætt 1919).
1907: Sett ný póstlög og numin úr gildi tilskipun
frá 1872 með áorðnum hreytingum.
Sama ár gefin út auglýsing um sambandið
milll hinna dönsku og íslenzku póstmála.
1909: Samið við Tliore-félagið um auknar milli-
landasiglingar og sérstakar strandferðir með
2 gufuskipum, „Austra" og „Vestra".
1914: Reist nýtt pósthús i Reykjavík.
i9ig:Hófust millilandasiglingar og strandferðir
Eimskipafélags Islands.
1916: Póstflutningar hefjast með bifreiðum.
igi7:Keypti landsstjómin sérstakt gufuskip
(„Sterling") til innanlands strandferða. —
Siðan hefur ríkissjóður ávallt átt eitt eða
fleiri strandferðaskip og auk þess haft skip
á leigu til strandferða eftir þörfum. 1930 tók
Skipaútgerð ríkisins til starfa.
19ig: Póstlögunum og skipun póstmála breytt til
samræmingar við sambandslögin og fullveldi
Islands (1918). Nýr samningur gerður um
póstsambandið milli lsalnds og Danmerkur.
Sama ár gerist Island sjálfstæður aðili að
Alþióða póstsambandinu.
varahitunartæki vegna hitaveitunnar.
Komið gæti til mála, að fá hita frá fiski-
mjölsverksmiðjunni, sem er nærri væntan-
legum sementsverksmiðjustaðnum. Tækni-
lega er mjög auðvelt að tengja ketil fiski-
mjölsverksmiðjunnar hitakerfinu. Tæki til
hagnýtingar afgangsvarma frá sements-
verksmiðjunni mundu verða all umfangs-
mikil og dýr. Óvist er þó, að þessi tæki
kostuðu meira en jarðboranir og langar
leiðslur frá jarðhitasvæðum, þar sem jarð-
hiti er nýttur til reksturs hitaveitu.
Verði sementsverksmiðjan byggð án
þess að fyrirhuga nýtingu þurrkloftsvarm-
ans mun það valda erfiðleikum og miklum
aukakostnaði að breyta til síðar. Nú er
einmitt hinn rétti tími til að rannsaka og
undirbúa möguleika á hagnýtingu þessa
varma.
Reykjavík, 15. febrúar 1952.
Halldór Halldórsson.
1921: Gerð breyting á póstlögunum og gefin út
ný litgáfa með áorðnum breytingum.
1928: Byrjuðu póstflutningar innanlands með
tækifærisflugferðum, en fastar áætlunar-
flugferðir geta tæpast talizt komnar á ennþá
1951).
1929: Satt ný lög um stjóm póstmála og síma-
mála. Sama ár fyrst leyft að nota frímerk-
ingarvélar og settar reglur um noktun
þeirra.
1935: Póstur og sími sameinað. Sett ný lög um
stjóm og starfrækslu pósts og síma.
1940: Sett ný póstlög.
1942—-49: Reist ný póst- og simahús á Akureyri,
Hvolsvelli, Reyðarfirði, Höfn í Homafirði
og í Vestmannaeyjum. Keypt póst- og sima-
hús á Eyrarbakka.
1945:1 janúar komið á flugpóstsambandi við
Bandariki Norður-Ameriku og Canada og
síðar sama ár við Evrópu.
1946: Stofnað „Norræna póstsambandið“ (Den
nordiske Postforening). — Bréfaburðargjöld
milli allra Norðurlanda hin sömu innan-
lands.
(Dr ritinu: Póststofnun á Islandi 175
ára, útg. 1951).
GAMAN OG ALVARA
Þau voru trúlofuð og gengu út að kvöldi. Him-
ininn var lieiður og stjömubjartur, og hinir ungu
elskendur liorfðu hátt, eins og þeim er jafnan titt.
— Er þotta Marz, sem við sjáum þama uppi?
spyr hún.
— Nei, það er Venus, svarar hann.
— Hugsa sér, Doddi, hvað þú ert gáfaður, að
þekkja hana í þessari fjarlægð.
Fögur kona og heillandi kona er sitt livað. Ég
veiti fagurri konu athygli, en lieillandi kona veitir
mér athygli.
Forsíðumynd:
Gullfaxi yfir Vestmannaeyjum,
Eyjafjallajökull er í baksýn. —
Myndina tók Hans Malmberg.
Til fróSleiks og skemmtunar
5