Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags

Volume

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1899, Page 46

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1899, Page 46
ir þeirrakrafta, erenn værn fyrir hendi i náttúrunni;þessi sboð- un staðfestist við' rannsóknir von Baers, er lutu að þvi að framför hvers lifandi einstaklings væri breyting úr sam- kynja ástandi i ósamkynja ástand. Uni miðhik aldarinnar varð kunn setningin um viðvaran kraftarins í náttúrunni og fram úr þvi fullmyndaðist hugmynd hans um evolutionina (framförina); tók hann hana fram í fám orðum í ritgjörð, er hann gat' út 185'í, og sem hét: »Framförin, lög hennar og orsakir«; í ritgjörð þessari hélt hann meðal annars fram sömu kenningu um uppruna hinna iifandi tegunda, er Darwin hélt fram i hinni nafnkunnu hók sinni um það efni. er gefin var út ári siðar. Tveim árnm áður (1855) hafði hann gefið út sálarfræði, þar sem hann hélt fram þeirri skoðun, að hæfileikar mannlegrar sálar liefðu smúm saman feng- ið þá lögun, er þeir hafa við það að sálarlifið hefði hjá einstaklingunum tekið framförum við lífsreynsluna, og að þær framfarir, er það tók hjá einstaklingnum, hefðu svo gengið i erfðir. Arið 1860 gaf hann út boðsliréf upp á mikið rit, er hann hefði í hyggju að semja (System of Synthetie Philo- sophy), og gjörði jafnframt nákvæma grein fyrir niður- skipun þess og efninu i hverjum kafla fyrir sig; fór það svo að koma. út sania ár; hélt liann svo riti þessu áfram stöðugt til 1886, en þá varð hann svo yfirkominn af tauga- veiklun, er hann hafði farið að kenna til rúmum 80 árum áður og hann hafði bakað sér með ofmikilli árevnslu, að hann varð að hætta öllum ritstörfum i nokkur ár; seinna náði hann sér svo aptur, að honnm tókst að ljúka við þetta mikla rit sitt haustið 1895. Fyrsta bindið í riti þessu er um undirstöðuatriði heim. spekinnarog erí tveimurköflum; í fyrri kaflanum leitasthann við að gjöra grein fyrir þvi, hvað það sé, sem vér erum færir um að fá að vita og skilja, og hvað árangurslaustsé að ætla að gjöra sér skiljanlegt; bann vill skilja hið takmarkaða þekkjanlega, sem er svið vísindanna, frá hinu óendanlega óþekkjanlega, sem er undirstaða trúarbragðanna og geti verið efni fyrir trú manna og von. Hann talar nxeð mestu (38)

x

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags
https://timarit.is/publication/866

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.