Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1938, Page 66

halda, er gert orð einhverjum skátanum. Sjúklingur
og skáti liggja hver á sínu skurðarborðinu, hlið við
hlið, og blóðinu er dælt á milli. Skátar láta margt
gott af sér leiða, og er þetta eitt dæmið.
Andardrátturinn. Manneskjan dregur andann án
þess að veita því eftirtekt, meðan allt er heilbrigt, þótt
þetta sé i raun og veru mjög flókin athöfn. Vilji
mannsins heíir að vísu nokkurt vald á önduninni,
því það er hægt, um stund, að anda misjafnlega ótt,
eða halda jafnvel alveg niðri í sér andanum. Enginn
getur þó hætt að draga andann fyrir fullt og allt, þótt
hann ásetji sér það, og tekið þannig af sér lifið.
Innöndun gerist með því, að rifjahylkið vikkar og
brjóstið lyftist, en þindin gengur niður. Með þessu
móti rýmist um lungun. Pau víkka, og loftið sogast inn
um lungnapipurnar. Útöndun verður hins vegar með
því, að brjóstið þrengist, en þindin stígur upp á ný. Þá
þrengir að lungunum, og loft þrýstist út. Lungun
hafa ekki neina sjálfstæða hreyfing, en þau dragast
sundur eða sanian, eins og harmonika, eftir stelling-
um og fyrirferð á þindinni og brjóstholinu.
Iín þó að öndunin, fljótt á litið, gangi eins og af
sjálfu sér, er fjarri því, að hún sé stjórnlaus. Hver
andardráttarvöðvi hefir sina taug, og allar eru þær í
sambandi við miðstöð á mótum heila og mænu, ná-
lægt þeim stað, sem nefnd er svæfingarhola á stór-
gripum. Pegar mænan er stungin þar i sundur, er
um leið tekið fyrir taugasambandið milli heilans og
öndunarfæranna. Andardrátturinn stöðvast, skepnan
fellur í öngvit, og lífið er úti.
Slímhúðin innan í Iungunum er mjög viðkvæm.
Henni til hlífðar er andrúmsloftið hreinsað og yljað
á leiðinni ofan eftir loftvegunum. í nasir og nef setj-
ast rykagnir og bakteríur. En vegna þess, hve slím-
húðirnar eru blóðríkar, hitnar innöndunarloftið ekki
svo lítið á leiðinni um nefgöng, barka og lungnapíp-
ur. Neðstu og fíngerðustu kvíslarnar, sem greinast
(62)